Τουμάζ Σαλεχί: Ο Ιρανός ράπερ που παίζει τη ζωή του κορώνα - γράμματα με τις ρίμες του

Στο Ιράν είναι γνωστός με το μικρό του όνομα - ένας ράπερ σε περιβάλλον ζοφερών απαγορεύσεων. Το 2021 είχε συλληφθεί στο σπίτι του στο Ισφαχάν με την κατηγορία της «προπαγάνδας κατά του καθεστώτος» και της «προσβολής της ανώτατης ηγετικής αρχής». Καταδικάστηκε σε έξι μήνες φυλάκιση και πρόστιμο. Ο 32χρονος Τουμάζ Σαλεχί... δεν συνετίστηκε.

«Το έγκλημα κάποιας ήταν να χορεύει με τα μαλλιά της στον αέρα. Το έγκλημα κάποιου ήταν ότι ήταν γενναίος και ειλικρινής». Αυτό τραγουδούσε ένα χρόνο μετά, ενώ οι δρόμοι στις πόλεις του Ιράν πήραν φωτιά, η 22χρονη Μάχσα Αμίνι είναι νεκρή και η Γενιά Ζ μπήκε μπροστά - θέλει να αλλάξει το μέλλον της και προϋπόθεση είναι να πέσει το καθεστώς των Αγιατολάδων.

Ο Τουμάζ είναι εργάτης σε εργοστάσιο μεταλλουργίας στο Ιφσαχάν, ταυτόχρονα και ράπερ σε μία χώρα που δεν ευνοεί αυτού του είδους τις δραστηριότητες, πολύ περισσότερο εάν οι ρίμες στρέφονται εναντίον του καθεστώτος.

Συνελήφθη ξανά στις 30 Οκτωβρίου 2022. Το πρακτορείο ειδήσεων Fars, που συνδέεται με τους Φρουρούς της Επανάστασης, τον περιέγραψε ως έναν από τους «ηγέτες των ταραχών που προωθούσαν τη βία». Κατηγορήθηκε για «προπαγανδιστική δραστηριότητα κατά της κυβέρνησης, συνεργασία με εχθρικές κυβερνήσεις και σύσταση παράνομων ομάδων με σκοπό την πρόκληση προβλημάτων ασφαλείας στη χώρα».

Το υποστηριζόμενο από το κράτος «Young Journalists Club» δημοσίευσε βίντεο στο οποίο απεικονίζεται ένας άνδρας με ένα πανί γύρω από τα μάτια - φέρεται να είναι ο Τουμάζ που παραδέχεται ότι έχει κάνει «λάθος». Φαίνεται να βρίσκεται υπό πίεση, εκφράζοντας μεταμέλεια για τα σχόλια που έκανε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο θείος του Τουμάζ, μιλώντας στο CNN, απορρίπτει κατηγορηματικά ότι ο άνδρας στο βίντεο είναι ο ανιψιός του, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση είχε πολιτικούς στόχους με αυτή τη δημοσίευση. Απορρίπτει επίσης το επίσημο αφήγημα, ότι ο Τουμάζ επιχείρησε να διαφύγει πεζός από τη χώρα, περνώντας παράνομα τα σύνορα. «Ουσιαστικά δεν έχουμε δρόμο για τα σύνορα. Αυτός είναι πολύ ανόητος ισχυρισμός. Όποιος γνωρίζει τη γεωγραφία του Ιράν δεν θα πιστέψει έναν τέτοιο ισχυρισμό».

«Το έγκλημα κάποιας ήταν να χορεύει με τα μαλλιά της στον αέρα. Το έγκλημα κάποιου ήταν ότι ήταν γενναίος και επέκρινε τα 44 χρόνια της διακυβέρνησής σας. Είναι η χρονιά της αποτυχίας σας...». Το τελευταίο του βίντεο στο YouTube, που δημοσιεύτηκε πριν από τη σύλληψή του, περιλάμβανε αυτούς τους στίχους. Σε κάποια άλλη χώρα θα μπορούσε εύκολα να ραπάρει για τα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι συμπατριώτες του χωρίς συνέπειες. Ζει όμως στο Ιράν και η μοίρα του φαντάζει διαφορετική. Με αυτές τις ρίμες ήταν σαν να υπέγραφε την καταδίκη του.

Το CNN, σε αφιέρωμα στον Ιρανό ράπερ, σημειώνει ότι αυτοί οι στίχοι θα μπορούσαν να κοστίσουν τη ζωή του. Οι κατηγορίες που αντιμετωπίζει τιμωρούνται με θάνατο στο Ιράν.

Αιματηρή καταστολή

Περίπου 15.000 άνθρωποι στο Ιράν έχουν συλληφθεί, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων, ακτιβιστών, δικηγόρων και εκπαιδευτικών κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων που συγκλονίζουν τη χώρα από τα τέλη του περασμένου Σεπτεμβρίου.

Ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων γνωστοποίησαν ότι μετά την 50ή ημέρα των διαδηλώσεων υπάρχουν 318 νεκροί εκ των οποίων οι 49 είναι ανήλικοι, ενώ 38 νεκροί προέρχονται από τις δυνάμεις ασφαλείας. Από τους συλληφθέντες, οι 397 είναι φοιτητές. Έχουν πραγματοποιηθεί 857 διαδηλώσεις σε 136 πόλεις και σε 134 πανεπιστήμια.

Η σπίθα που προκάλεσε τη φωτιά ήταν ο θάνατος της 22χρονης Μάχσα Αμίνι, στις 16 Σεπτεμβρίου, μετά τη σύλληψή της από την «αστυνομία ηθικής» επειδή ότι δεν φορούσε το χιτζάμπ της με τον δέοντα τρόπο.

Ο Τουμάζ Σαλεχί είναι από τους πιο γνωστούς συλληφθέντες και η είδηση έγινε ευρέως γνωστή. «Ακόμα δεν γνωρίζουμε τίποτα για την κατάσταση της υγείας του. Η οικογένεια προσπάθησε πολύ σκληρά ακόμη και να ακούσει τη φωνή του, αλλά κανείς δεν μας έδωσε καμία πληροφορία», είπε ο θείος του ράπερ. «Δεν ξέρουμε καν αν ο Τουμάζ και οι φίλοι του είναι ζωντανοί ή όχι». Μαζί με τον Σαλεχί συνελήφθησαν ο πρωταθλητής της πυγμαχίας Μοχαμάντ Ρέζα Νικραφτάρ και ο κικμπόξερ Ναφάζ Αμπού Αλί.

«Οι κατηγορούμενοι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία, την πρόσκληση και την ενθάρρυνση ταραχών στην επαρχία Ισφαχάν και στην πόλη Σαχίν Σαχρ», δήλωσε ο εκπρόσωπος του δικαστικού σώματος της επαρχίας Ισφαχάν, Σεγιέντ Μοχάμαντ Μουσαβιάν, σύμφωνα με το IRNA.

Από την αρχή των διαδηλώσεων, ο Σαλεχί, καλούσε τους Ιρανούς να βγουν στους δρόμους κατά της κυβέρνησης. «Κανείς από εμάς δεν έχει διαφορετικό χρώμα αίματος», έγραφε στο Instagram. «Μην ξεχνάτε την εκπληκτική ενότητά μας, μην τους επιτρέψετε να δημιουργήσουν διχασμό μεταξύ μας, σε αυτόν τον ματωμένο και θλιβερό παράδεισο».

Ο Σαλεχί, ο οποίος ανήκει στην εθνοτική ομάδα των Μπαχτιάρι, για καιρό μέσω των στίχων του ενθάρρυνε την ενότητα μεταξύ των Ιρανών από διαφορετικές εθνότητες. «Στάσου μαζί μας, σταθήκαμε δίπλα σου για χρόνια», λέει στο τραγούδι «Meydoone jang» που σημαίνει «Το πεδίο της μάχης». «Δεν αρκεί να είμαστε επαναστάτες, έχουμε επαναστατικές ρίζες. Άραβες, Ασσύριοι, Αρμένιοι, Τουρκμένιοι, Μαζαντάρι, Σιστάνι, Μπαλούτς, Ταλίς, Τατάρ, Αζέροι, Κούρδοι, Γκιλάκι, Λορ, Φαρσί και Κασκάι, είμαστε η ενότητα των ποταμών: είμαστε η θάλασσα».

Λίγες ημέρες πριν από τη σύλληψή του, ο Σαλεχί δημοσίευσε βίντεο στο Instagram έχοντας δίπλα του διαδηλωτές στον δρόμο.

Ιρανοί της διασποράς, καθώς επίσης μουσικοί και ακτιβιστές, ζήτησαν την απελευθέρωσή του. «Πολλοί ράπερ τον υποστήριξαν», είπε στο CNN ο Ιρανός ράπερ, τραγουδοποιός και ακτιβιστής Ερφάν Παϊντάρ. «Η γενναιότητα του Τουμάζ να διαδηλώνει στους δρόμους ενθάρρυνε κι άλλους να βγουν έξω, να μιλήσουν και έκανε τους ανθρώπους να σκεφτούν ότι αν εκείνος είναι πρόθυμος να βγει έξω και δεν φοβάται, τότε ίσως ούτε εμείς θα πρέπει να φοβόμαστε».

Οι δυνάμεις ασφαλείας του Ιράν έχουν συλλάβει αρκετούς μουσικούς και καλλιτέχνες, συμπεριλαμβανομένων δύο ακόμα ράπερ που συμμετείχαν σε διαδηλώσεις – τον Ιμάντ Γκαβιντέλ και τον Κούρδο ράπερ Σαμάν Γιασίν. Ο Γκαβιντέλ αφέθηκε ελεύθερος και περιέγραψε πώς βασανίστηκε και του έσπασαν τα δόντια. Ο Γιασίν υποβλήθηκε σε ψυχολογικά και σωματικά βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της κράτησής του, σύμφωνα με την κουρδική οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Hengaw. Κατηγορήθηκε για έγκλημα που μπορεί να επιφέρει θανατική ποινή.

Την περασμένη εβδομάδα το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων IRNA μετέδωσε ότι περίπου 1.000 άνθρωποι έχουν υποστεί διώξεις στην επαρχία της Τεχεράνης για συμμετοχή στις διαδηλώσεις. Ιρανικά ΜΜΕ ανέφεραν ότι οι δίκες για αρκετούς διαδηλωτές είχαν ξεκινήσει την προηγούμενη εβδομάδα. Με δεδομένο ότι τα ξένα ΜΜΕ δεν έχουν πρόσβαση στη χώρα, πολλά απ' όσα συμβαίνουν δεν θα γίνουν γνωστά. Όπως η τύχη του Τουμάζ Σαλεχί...