Ο ακτιβιστής Χαράλαμπος Μαθιουδάκης και το ταξίδι στη Σρι Λάνκα

«Το ταξίδι στην Σρι Λάνκα ήταν το δικό μου spiritual journey, όπου διετέλεσα δόκιμος μοναχός σε βουδιστικό μοναστήρι μέσα στις ζούγκλες της χώρας». Αυτά ήταν τα πρώτα λόγια του Χαράλαμπου Μαθιουδάκη στην επικοινωνία μας μετά το πνευματικό ταξίδι του. Mε τον «Μπάμπη» γνωριστήκαμε πριν χρόνια σε παιδική κατασκήνωση στη Χαλκιδική. Πάντα τον έβρισκες να παίζει ή να μιλάει με τα παιδιά και εκείνα να τον πειράζουν για το μακρύ του μούσι που θύμιζε κάτι από Άη Βασίλη σε πιο μελαχρινό, το πλατύ χαμόγελο του ότι και αν γινόταν ξεχώριζε από μακριά, άλλες φορές πιο αυστηρός, άλλες έδινε συμβουλές στους ομαδάρχες, κι άλλες απλώς μεταμορφωνόταν σε χαρούμενο παιδί λίγο πιο απομονωμένο. Μέσα από την ενεργή του παρουσία στα social παρατηρούσα τα ταξίδια του ως πιστοποιημένος εκπαιδευτής και ομιλητής από το συμβούλιο της Ευρώπης στη Γερμανία, Λιθουανία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ιταλία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία, Εσθονία και το Βέλγιο αλλά κυρίως το ταξίδι στην Αμερική, όντας προσκεκλημένος από την οικογένεια Clinton, για την ομιλία του στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο στο συνέδριο “Youth leaders who change the world” που ήταν εκπρόσωπος της Ελλάδας για το 2018. Η συμμετοχή του σε ακτιβιστικές και εθελοντικές δράσεις σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη προσφυγική κρίση, τη φροντίδα Ρομά και ανθρώπων με αναπηρίες, οι περιβαλλοντικές δράσεις σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, τα tedtalk του σε Ελλάδα και Ολλανδία ήταν ένα κομμάτι της ζωής του που «παρακολουθούσε» κανείς κλεφτά. Αυτό το τελευταίο post που έγραφε «Θα περάσω μήνες στο μοναστήρι, ξεκινώντας από αύριο, αναζητώντας εσωτερική γαλήνη, αληθινή ευτυχία και σοφία» με έκανε αμέσως να επικοινωνήσω μαζί του. Ο Μπάμπης, γύρισε από τη Σρι Λάνκα και μας αφηγείται τη ζωή του.

Έχει ζήσει τη ζωή του ακτιβιστή, υπερασπιζόμενος τα ανθρώπινα δικαιώματα και κυρίως το δικαίωμα του παιδιού στην εκπαίδευση τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό. Μεγαλύτερα του πρότυπα αποτελούν ο Nelson Mandela και ο Mahatma Gandhi. Με τα χρόνια ανέπτυξε μία ιδιαίτερη επικοινωνία και αγάπη προς τα παιδιά η οποία τον συνοδεύει μέχρι σήμερα. Κατά την διάρκεια της προσφυγικής κρίσης του 2015 είδε την εικόνα ενός παιδιού ξεβρασμένου στις ακτές της Μεσογείου, του Aylan Kurdi. Εκείνη τη στιγμή ένιωσε σα να είχε χάσει κάποιον δικό του, αισθάνθηκε «ένοχος». «Αποφάσισα, λοιπόν, να αναλάβω δράση, καλώντας μια ακτιβίστρια της περιοχής και ρωτώντας την τρόπους, ώστε να μπορέσω να προσφέρω τη βοήθειά μου στην πρόληψη ή αποτροπή αντίστοιχων μελλοντικών περιστατικών. Η απάντησή της ήταν πως η δυνατότητά ήταν περιορισμένη, διότι δεν πρόκειται για κάποιον επίσημο οργανισμό και εγώ δεν διέθετα κάποια πρότερη εμπειρία σχετική με την προσφυγική κρίση. Η δράση της ήταν να πηγαίνει στα σύνορα της Ειδομένης τα βράδια, καθώς δεν υπήρχε οργανωμένη βοήθεια από ΜΚΟ τις βραδινές ώρες και οι άνθρωποι βασίζονταν σε αυτούς τους γενναίους ανεξάρτητους εθελοντές, που προσέφεραν. Η οικογένειά μου, και ιδιαίτερα η μητέρα μου, επιχείρησαν πολλές φορές να με αποθαρρύνουν. Φυσικά, δεν άκουσα κανέναν. Έτσι λοιπόν, ξεκίνησε για εμένα η ακτιβιστική μου πορεία».

Η επαγγελματική και ακτιβιστική του δράση επεκτείνεται σε περισσότερες από 35 χώρες ως ερευνητής, εκπαιδευτής εθελοντών και  συγγραφέας για προγράμματα της ευρωπαϊκής επιτροπής όπως το «Reach Out to young migrants and refugees», από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου Yasar της Σμύρνης, με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι μόνο. Σήμερα, μετά το πνευματικό ταξίδι ο Χαράλαμπος δραστηριοποιείται ως ερευνητικός μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Amsterdam με ειδίκευση στα συμπεριφοριακά οικονομικά και τη Νευροοικονομία.

«Το ταξίδι μου στην Σρι Λάνκα το καλοκαίρι του 2022 ως δόκιμος μοναχός στο παραδοσιακό Theravada μοναστήρι Nauyuna Arauna σίγουρα θα το θυμάμαι για πάντα. Το σχεδίαζα χρόνια και αποσκοπούσε στην εύρεση ψυχικής ηρεμίας, στο κυνήγι της προσωπικής μου ευτυχίας και στην αναζήτηση πνευματικής σοφίας. Ήθελα να αποτακτώ από τον Δυτικό τρόπο ζωής, την πίεση και το άγχος που αυτός ο κόσμος προϋποθέτει και να ζήσω λιτά και απλά, έστω και για 40 ημέρες. Μέσα στο μοναστήρι ήρθα σε επαφή με τις διδαχές του Βουδισμού, τις 4 αναπόσπαστες αλήθειες του Βούδα και το μονοπάτι που πρέπει να διαβείς για να βρεις την προσωπική σου ευτυχία.

Ο διαλογισμός που αποτελεί υποκατάστατο της προσευχής για έναν χριστιανό, εστιάζει στην καλοσύνη, στον πόθο ευγένειας, στην ηρεμία. Σε καλεί να δεις το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον σου ως τρίτος αντικειμενικός παρατηρητής και να έρθεις στην προσωπική επιφοίτηση ότι τα πάντα γύρω μας, τα συναισθήματα, οι καταστάσεις, οι άνθρωποι είναι παροδικά και μονίμως μεταβάλλονται. Όταν το κατανοήσεις αυτό συνειδητοποιείς ότι η προσκόλληση σε αυτά σε καταδικάζει στο να είσαι δυστυχισμένος. Η αποκόλληση λοιπόν από αρνητικές αλλά και θετικές καταστάσεις καθώς, οι μεν σε κρατούν στάσιμο και δυστυχισμένο, οι δε δημιουργούν σχέσεις εξάρτησης που δεν σου επιτρέπουν να είσαι αυτάρκης και χαρούμενος με αυτό που είσαι, φαντάζει ως ένας πιθανός τρόπος επίτευξης της λεγόμενης “nibbana” ή αγγλιστί nirvana.

Απαιτούνταν ιδιαίτερη ευρηματικότητα για να αντιμετωπίσεις τις αντίξοες συνθήκες που παρουσιάστηκαν, προσαρμοστικότητα και ωμό θάρρος. Επέλεξα να ταξιδέψω εκεί στις πιο δυσχερείς στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της, όπου η χώρα διανύει δεινή οικονομική και κοινωνική κρίση και υπάρχει βαρύτατη έλλειψη βασικών αγαθών. Βλέπεις ανθρώπους να στέκονται σε ουρές χιλιομέτρων για ένα κιλό ρύζι και μερικά λίτρα βενζίνης. Περισσότερο από το 70% της χώρας ζει πλέον κάτω από τα όρια της φτώχειας.

Αισθάνθηκα τιμή που μπόρεσα να είμαι μάρτυρας μίας τόσο κρίσιμης καμπής στην ιστορία της χώρας αλλά η κατάσταση εκεί υπό αυτές τις συνθήκες, μπορεί εύκολα να εκτροχιαστεί και να μετατραπεί σε επικίνδυνο εφιάλτη για τον επίδοξο ταξιδιώτη».

Οι άνθρωποι… στην πορεία ενός ακτιβιστή
Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του έχει γνωρίσει δεκάδες ανθρώπους τους οποίους θαυμάζει και του δίνουν το θάρρος να συνεχίσει την κατά τα άλλα μοναχική ζωή ενός ακτιβιστή. «Ίσως η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσης για εμένα ήταν η ιστορία και οι συζητήσεις μας με την Saranda Bogujevci. Η συγκεκριμένη γυναίκα πολιτικός και ακτιβίστρια, η οποία εδρεύει ως Πρόεδρος του Κοσοβάρικου Κοινοβουλίου σε νεαρή ηλικία έχασε 14 μέλη της οικογένειάς της και δέχτηκε 16 σφαίρες σε απόπειρα εθνοκάθαρσης από παραμιλιταριστικούς Σέρβους στρατιώτες εναντίον Αλβανικών πληθυσμών κατά την διάρκεια του Κοσοβάρικου πολέμου την περίοδο 1998-1999. Αυτή η γυναίκα όχι μόνο δεν άφησε αυτή την τραγωδία και τα τραύματά της να την καθορίσουν αλλά εξελίχθηκε σε μία εξέχουσα προσωπικότητα για το Κόσοβο ως πρόεδρος του Κοσοβάρικου Κοινοβουλίου. Κατά την διάρκεια της ομιλίας της την ρώτησα πως είχε το θάρρος και την δύναμη να συνεχίσει παρ’ όλες τις αντιξοότητες που της έφερε η ζωή και αν πολλές φορές βρίσκει τον εαυτό της εξαντλημένο από την πολιτική της καριέρα, ακτιβιστική της πορεία και δράση. Μου έδωσε μία απάντηση που ενστερνίζομαι βαθιά μέσα μου αλλά δεν την ακούω συχνά από άλλους ανθρώπους. “Δεν είχα και δεν έχω άλλη επιλογή”. Και νομίζω αυτό είναι το μυστικό μιας επιτυχημένης ακτιβιστικής δράσης.

Θυμάμαι επίσης, ακριβώς τη μέρα που συνάντησα πρώην μέλος του ISIS στην Μέση Ανατολή. Στο Εθνικό Ευρωπαϊκό Συνέδριο στην Μπρατισλάβα της Σλοβακίας γνώρισα πρώην ηγετικό μέλος του ISIS, τον Umar Maurice, ο οποίος σήμερα μετανιωμένος κηρύττει την ειρήνη και συμφιλίωση μεταξύ των λαών. Μου μίλησε για το πόσο δύσκολο ήταν να απαρνηθεί την θρησκεία, την οικογένεια και τους φίλους του να αλλάξει το όνομά του και να μετακομίσει στο Λονδίνο από φόβο πιθανούς δολοφονίας από την τρομοκρατική οργάνωση. Με την δράση του σήμερα έχει βοηθήσει δεκάδες οικογένειες να ξεφύγουν από εμπόλεμες καταστάσεις και να μπορέσουν να διεκδικήσουν μία αξιοπρεπή ζωή.

Σε ένα μικρό χωριό της Ρουμανίας το 2017 όπου διετέλεσα εθελοντής σε κέντρο κοινωνικής ένταξης Ρομά, γνώρισα τη Guilizar. Η Guilizar δεν μπορούσε εκείνη την περίοδο να μιλήσει αγγλικά και ντρεπόταν να με κοιτάξει στα μάτια. Θυμάμαι να προσπαθούμε να συνεννοηθούμε με την γλώσσα του σώματος και αναπτύξαμε μία σχέση μέντορα και μαθητευόμενου. Όταν γύρισε στην χώρα της μου αποκρίθηκε ότι οι γονείς της την πιέζουν να παντρευτεί με προξενιό Τούρκο μετανάστη στην Αγγλία, τον οποίο δεν είχε συναντήσει ποτέ. Προσπάθησα με τον τρόπο μου να την μεταπείσω, της προσέφερα δουλειά στην Ελλάδα στο πολιτιστικό κέντρο που διαχειριζόμουν εκείνη την περίοδο αλλά οι γονείς της ήταν ανένδοτοι στην απόφαση τους να την παντρέψουν. Αναγκάστηκε να φύγει από το σπίτι μετά την προτροπή μου και να ζητήσει δουλειά στην Κωνσταντινούπολη. Ύστερα από αυτό το περιστατικό είχα χάσει την επικοινωνία μαζί της για χρόνια, ώσπου τον Μάρτιο του 2022 συμμετείχα σε ένα Ευρωπαϊκό πρόγραμμα στην Σμύρνη. Μου έστειλε μήνυμα και μου εξέφρασε την επιθυμία της να συναντηθούμε όπως και έγινε. Όταν τελικά την συνάντησα δεν μπόρεσα να την αναγνωρίσω. Μέσα σε μερικά χρόνια πέταξε την μπούργκα, έμαθε αγγλικά και πλέον εργάζεται στα Ηνωμένα Έθνη. Η ιστορία της αποτελεί πηγή έμπνευσης για την κάθε καταπιεσμένη γυναίκα εκεί έξω όπως και για εμένα».

Πίσω στο ... La casa de Pamak
Το αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και η ανάγκη για ριζικές αλλαγές στα κακώς κείμενα τις κοινωνίας γεννήθηκε πολύ νωρίς ήδη από τα χρόνια του Πανεπιστημίου. Κατά τη διάρκεια της φοίτησης του στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας θέλησε να συμβάλλει με τον τρόπο του στη βελτίωση της ακαδημαϊκής ζωής και του επιπέδου σπουδών του μέσου φοιτητή. Πρωτοστάτησε στις πρώτες γενικές συνελεύσεις με κίνδυνο στοχοποίησης και περιθωριοποίησης. Είδε της ιδέες του να απορρίπτονται αλλά ο ίδιος δε τις απέρριψε ποτέ. Άφησε το χρόνο να κυλήσει να ωριμάσουν μέσα του και επανήλθε με δυναμισμό στη γενική συνέλευση στο 5ο έτος σπουδών κάνοντας αυτό που θα τον καθόριζε και στην υπόλοιπη ζωή του…διάδοση ιδεών και έμπνευση. «Έπεισα τον εαυτό μου να συμμετάσχει μία τελευταία φορά σε μία γενική συνέλευση. Δεν είχα σκοπό να μιλήσω ούτε να εκφέρω άποψη παρά ήθελα να δω την πρόοδο που είχε επιτευχθεί όλα αυτά τα χρόνια. Οι ίδιοι άνθρωποι συζητούσαν τις ίδιες αυθαίρετες ιδέες.

Ένιωσα κάτι μέσα μου να βράζει και να με παροτρύνει να εκφέρω ξανά την άποψη μου. Με πολύ ευγενικό τρόπο τους “έβαλα στην θέση τους” και κάλεσα όποιους φοιτητές δεν είναι εδώ για το Πανεπιστήμιο αλλά για να “πουλήσουν“ ιδεολογία και να εξυπηρετήσουν  κομματικά συμφέροντα να αποχωρήσουν από την αίθουσα. Μέσα σε μερικές στιγμές βρέθηκα ηγέτης ενός κινήματος εκατοντάδων φοιτητών όχι επειδή είχα προσωπικό συμφέρον αλλά γιατί ένιωσα ότι δεν μπορούσα να παραβλέψω την αδικία που υφίστανται οι συνάδελφοι μου.
Πολλοί συμφοιτητές μου βίωναν τον φόβο στοχοποίησης από τους καθηγητές όταν έβγαιναν να διαδηλώσουν και να εκφέρουν την άποψή τους. Τότε μου ήρθε η περιβόητη ιδέα του La casa de Pamak. Οι φοιτητές έκρυβαν τα πρόσωπά τους με την μάσκα του Dali μοιράζονταν την αλήθεια, και εγώ σαν άλλος professore ήμουν ο μοναδικός υποφαινόμενος του κινήματος. Ήταν το πιο πετυχημένο κίνημα της τελευταίας δεκαετίας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Συμπερασματικά λοιπόν, η νέα γενιά έχει φωνή. Της λείπει η συνοχή, το θάρρος της άποψής της και ενδεχομένως ένας, γιατί μόνο ένας χρειάζεται, να ανάψει αυτή τη σπίθα μέσα της».

Η ομιλία στο tedx mavillιsquare και στο tedx University of Amsterdam
«Η ομιλία μου, ιδίως στο Tedx Mavillisquare και λιγότερο στο Tedx University of Amsterdam αποτέλεσε για εμένα κυρίως την ευκαιρία να μιλήσω ίσως για πρώτη φορά ανοιχτά στην ζωή μου, στην οικογένεια μου και σε ανθρώπους, ιδιαίτερα νέους, οι οποίοι ζουν και υποφέρουν μονάχοι και δεν ελπίζουν σε κάτι. Μικρός δεν είχα την ευκαιρία να έχω έναν μέντορα που θα με ακούει, θα με καταλαβαίνει και θα τον συμβουλεύομαι για τις αποφάσεις της ζωής μου. Ήθελα να αποτελέσω αυτόν τον νοητό μέντορα για παιδιά εκεί έξω που μαστίζονται από ψυχικές ασθένειες. Ήθελα να γίνω αυτό το κάτι που στην ζωή μου δεν είχα ποτέ. Εξιστόρησα τις πολύ προσωπικές πτυχές της ζωής μου μπροστά σε εκατοντάδες αγνώστους. Όχι γιατί το ήθελα αλλά γιατί ένιωσα ότι έπρεπε να το κάνω. Και για αυτόν τον λόγο δεν μπορώ να μετανιώσω ποτέ για αυτό».

Για να καταλήξει: «Αυτήν την περίοδο γράφω το πρώτο μου λογοτεχνικό βιβλίο, το οποίο βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, εμπειρίες και αναμνήσεις από τα ταξίδια μου και αφορά τη ζωή ενός παιδιού με σύνδρομο Asperger’s. Είναι ένα ενδελεχές project, του οποίου η έρευνα και συγγραφή θα πάρει χρόνια αλλά ταυτόχρονα είναι μία μοναδική ιστορία που αντίστοιχη της δεν έχει γραφτεί ή προβληθεί ποτέ στο παρελθόν.

Η ζωή μου αυτή τη στιγμή είναι ρευστή. Σε δέκα χρόνια από σήμερα μπορεί να είμαι δάσκαλος αγγλικών σε νεόκτιστο σχολείο της Σομαλίας ή Ευρωπαϊκός πολιτικός μαχόμενος για τα δικαιώματα των αδυνάτων στην Ευρωπαϊκή επικράτεια. Όπως έγραψε και ο Dawn Gluskin “Don't take life too seriously, nobody gets out alive anyway”. Άφησε το αποτύπωμα της επιλογής σου. Δώσε και πάρε ευκαιρίες. Κάθε μέρα γράφεις τον επικήδειο σου. Η ζωή είναι μία συνεχώς μεταβαλλόμενη διαδικασία και όχι στόχος. Οπότε “Αναζητήστε την ευτυχία μέσα σας, προσφέροντάς την απλόχερα σε άλλους”. Αφού λοιπόν τίποτα στη ζωή δεν έχει νόημα τι σε κρατάει δέσμιο από το να πραγματοποιήσεις τα όνειρα σου, να ταξιδέψεις, να χαρείς, να κλάψεις, να γελάσεις, να ζήσεις».