Οι διαφημίσεις του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ για την Pizza Hut, τη Louis Vuitton και την ÖBB - Πώς αποφάσισε να πρωταγωνιστήσει ο τελευταίος ηγέτης της ΕΣΣΔ, μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης
To 1998, επτά χρόνια μετά την παραίτησή του από την ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, σε μια κίνηση που ξάφνιασε όλον τον κόσμο, πρωταγωνίστησε σε μία τηλεοπτική διαφήμιση για τη διάσημη αλυσίδα εστιατορίων Pizza Hut. Mετά τον θάνατο του ιστορικού ηγέτη της ΕΣΣΔ, η εν λόγω διαφήμιση βγήκε ξανά στο προσκήνιο.
Αν και η διαφήμιση είχε παγκόσμια προβολή, εντούτοις δεν προβλήθηκε ποτέ στη Ρωσία. Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ εξακολουθούσε να μην είναι καθόλου αρεστός εκείνη την εποχή και οι κάτοικοι της Ρωσίας δεν μπόρεσαν ποτέ να την δουν, παρότι τα γυρίσματα έγιναν στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας. Η διαφήμιση προβλήθηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ στις 1 Ιανουαρίου 1998 κάτι που αντανακλά το γεγονός ότι ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ήταν περισσότερο δημοφιλής στο εξωτερικό παρά στην ίδια του τη χώρα.
Το προωθητικό σποτ για την Pizza Hut ξεκινούσε με πλάνα από το Κρεμλίνο και την Κόκκινη Πλατεία. Οι θεατές είδαν τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ να εισέρχεται σε ένα κατάστημα Pizza Hut με μία οικογένεια Ρώσων να αναστατώνεται και να ξεκινά μια έντονη συζήτηση μόλις συνειδητοποιούν ποιος είναι. Ο γιος, ο οποίος εκφράζει τη νέα γενιά υποστηρίζει ότι ο Γκορμπατσόφ έφερε νέες ευκαιρίες, περισσότερη ελευθερία και ελπίδα στη χώρα, ενώ ο πατέρας ως πιο συντηρητικός πιστεύει ότι εξαιτίας του έχουν οικονομικά προβλήματα, αστάθεια και χάος. Τον γόρδιο δεσμό λύνει η γιαγιά της οικογένειας η οποία τους υπενθυμίζει ότι αυτός είναι ο λόγος που έχουνε Pizza Hut. Η διαφήμιση κλείνει με την οικογένεια και τους υπόλοιπους πελάτες να τον χαιρετούν ζητωκραυγάζοντας, περνώντας το μήνυμα ότι ο καπιταλισμός είναι καλύτερος από τον κομμουνισμό.
Το πρώτο κατάστημα Pizza Hut άνοιξε στην Μόσχα το 1990, λίγους μήνες μετά τα πρώτα McDonalds και παρέμεινε μέχρι και το 1998. Σήμερα, η Pizza Hut έχει αναστείλει τη λειτουργία των πενήντα καταστημάτων της στη Ρωσία εξαιτίας της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Ο λόγος για τη συμμετοχή του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στη διαφήμιση ήταν ότι ήθελε να συγκεντρώσει χρήματα για τη δημιουργία του Ιδρύματος Γκορμπατσόφ, ένα ερευνητικό κέντρο με αντικείμενο μελέτης την περεστρόικα. «Είμαι στη διαδικασία δημιουργίας μιας βιβλιοθήκης και ενός αρχείου για την περεστρόικα και αυτό το έργο χρειάζεται συγκεκριμένα κεφάλαια», είχε δηλώσει ο Γκορμπατσόφ. «Η περεστρόικα έδωσε ώθηση στη Ρωσία και στον υπόλοιπο κόσμο και είναι πολύ σημαντικό να διατηρήσουμε και να καταγράψουμε όλα όσα συνέβησαν» είχε τονίσει υπερασπιζόμενος την πολιτική του.
Αν και ο πρώην ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης δεν αποκάλυψε το ποσό που πληρώθηκε για τη συμμετοχή του, σύμφωνα με την εφημερίδα New York Times, η αμοιβή του άγγιξε το ένα εκατομμύριο δολάρια.
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Pizza Hut και του Γκορμπατσόφ καθυστέρησαν αρκετά, διότι ενώ ήταν διατεθειμένος να πρωταγωνιστήσει στη διαφήμιση, δεν δέχτηκε να τρώει μπροστά στην κάμερα. Για αυτόν τον λόγο στη διαφήμιση συμπρωταγωνιστεί η εγγονή του, Αναστασία, η οποία με προθυμία δάγκωσε ένα κομμάτι πίτσας, έτσι ώστε να κατευνάσει τους παραγωγούς της εταιρίας. Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και η σύζυγός του από το 1953 Ραΐσα Μαξίμοβνα Γκορμπατσόβα - Τιταρένκο είχαν τις επιφυλάξεις τους για τη διαφήμιση καθώς ανησυχούσαν ότι θα βλάψει τη φήμη του. Η διαφήμιση τελικά βγήκε στον αέρα και όπως ήταν αναμενόμενο δέχτηκε σφοδρή κριτική, ενώ το περιοδικό Time την συμπεριέλαβε στη λίστα με τις πιο ντροπιαστικές διαφημίσεις celebrity όλων των εποχών.
Ο Γκορμπατσόφ συμμετείχε επίσης και σε μία άλλη διαφημιστική καμπάνια για την εταιρία Louis Vuitton το 2007, ποζάροντας στον φακό της Annie Leibovitz. Η φωτογραφία η οποία κυκλοφόρησε για το περιοδικό New York όπως και για άλλα έντυπα, έδειχνε τον Γκορμπατσόφ να κάθεται στο πίσω κάθισμα μιας λιμουζίνας ταξιδεύοντας παράλληλα με τα ερείπια του Τείχους του Βερολίνου, ενώ δίπλα του κρατάει μια τσάντα Louis Vuitton. Αυτό όμως που προκαλεί τρομερή εντύπωση είναι ότι πάνω στην τσάντα είναι στρατηγικά τοποθετημένο ένα έντυπο με τον τίτλο, ο οποίος είναι στο κυριλλικό αλφάβητο, να μεταφράζεται ως «Η δολοφονία του Λιτιβένκο. Ήθελαν να παραδώσουμε τον ύποπτο για 7.000 δολάρια». Σύμφωνα με την εφημερίδα New York Times, ο τίτλος αναφέρεται στον πρώην κατάσκοπο της KGB, Αλεξάντερ Λιτιβένκο ο οποίος πέθανε ένα χρόνο αφού δηλητηριάστηκε από ραδιενεργό ισότοπο το 2006. Όπως αναφέρει η εφημερίδα, ο Λιτιβένκο κατηγόρησε τον Βλάντιμιρ Πούτιν ως υπεύθυνο για τη δολοφονία του λίγο πριν πεθάνει. Παρ’ όλα αυτά, η Louis Vuitton και ο ίδιος ο Γκορμπατσόφ αρνήθηκαν ότι η εν λόγω διαφήμιση προσπάθησε να περάσει κάποιο πολιτικό μήνυμα.
Αν και ο Γκορμπατσόφ είχε δηλώσει τo 1997 στο CNN ότι δεν σκοπεύει να συμμετάσχει ξανά σε άλλη διαφήμιση, εντούτοις το 2000 πρωταγωνίστησε σε τηλεοπτικό σποτ της ÖBB των αυστριακών σιδηροδρομικών γραμμών. Στο εν λόγω σποτ ο Γκορμπατσόφ επιθεωρεί τις καλογυαλισμένες εγκαταστάσεις και τα καινούργια τρένα της εταιρίας δείχνοντας ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα και σχολιάζοντας κάθε φορά ότι «Αυτή είναι η περεστρόικα».
18°
