Κοσμος

Ιταλία: Τι συμβαίνει τρεις εβδομάδες πριν από τις εκλογές

Στις 25 Σεπτεμβρίου αναμένεται να αναδειχθεί πρωθυπουργός η Τζόρτζια Μελόνι

stavros-papadimas_1.jpg
Σταύρος Παπαδήμας
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Τζόρτζια Μελόνι
© EPA/Orietta Scardino

Εκλογές στην Ιταλία: Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, τα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα και ενδεχόμενη ανάδειξη της Τζόρτζια Μελόνι στην πρωθυπουργία.

Φέτος οι Ιταλοί έκαναν τις αυγουστιάτικες διακοπές τους μιλώντας για την πολιτική, κάτι που αποφεύγουν τέτοια εποχή του χρόνου. Μετά τη δημοσκόπηση της 24ης Αυγούστου, κατά την οποία το 24% των ερωτηθέντων δήλωσε πρόθεση ψήφου στους «Αδελφούς της Ιταλίας», φαίνεται ότι οι εκλογές του Σεπτεμβρίου θα φέρουν μια μεγάλη ανατροπή. Αν και τους «Αδελφούς της Ιταλίας» ακολουθεί το Δημοκρατικό Κόμμα με 22,6%, η Λέγκα του Βορρά (με 14%), το Κίνημα των 5 αστέρων (με 11%), η Φόρτσα Ιτάλια (με 5%) και το Italexit (με 3,1%) ευνοούν, με άμεσο ή έμμεσο τρόπο, τους «Αδελφούς της Ιταλίας». Με λίγα λόγια, στον χώρο  της σοσιαλδημοκρατίας μένουν δύο κόμματα, το Δημοκρατικό και το Azione-IV (με 5,8%), ενώ φαίνεται να επικρατούν οι δυνάμεις που στην Ιταλία ονομάζονται «κεντροδεξιά» αλλά οι οποίες σε πολλές χώρες της Ευρώπης χαρακτηρίζονται ως άκρα δεξιά. Το Κίνημα των 5 αστέρων που προκάλεσε το οιονεί πραξικόπημα αιωρείται τώρα στο κενό. Η αριστερά είναι αδύναμη και πολυδιαιρεμένη, οι συμμαχίες εύθραυστες και οι Ιταλοί ψηφοφόροι μπερδεμένοι: πολλοί εκτιμούν τον Μάριο Ντράγκι, αλλά στην πραγματικότητα πιστεύουν ότι ένας τεχνοκράτης σαν αυτόν δεν ενσαρκώνει τις απλές, γήινες ιδέες της μεγάλης πλειοψηφίας.

Εκτός του ότι η απόφαση του Κινήματος των 5 αστέρων να αποσύρει τη στήριξη στον Μάριο Ντράγκι χάλασε τις διακοπές των Ιταλών, θα φέρει την Τζόρτζια Μελόνι στην πρωθυπουργία. Η Μελόνι εκπροσωπεί το σοσιαλπατριωτικό κόμμα που αποτελεί συνέχεια της φασιστικής παράδοσης στην Ιταλία: τα χαρακτηριστικά των Αδελφών της Ιταλίας είναι ο αντι-ευρωπαϊσμός (που προκύπτει από τον υπερπατριωτισμό, από τη Μεγάλη Ιδέα για την Ιταλία), η αντιμεταναστευτική πολιτική, η κολακεία των μικροαστών και των νέων, η αναθεώρηση της ιταλικής ιστορίας επί το ενδοξότερο και τα λοιπά. Αλλά, αν και το κόμμα της Μελόνι διατηρεί ένα μέρος του φασιστικού συμβόλου (τη σημαία με την τρίχρωμη φλόγα) δεν πρόκειται για «φασιστικό» κόμμα υπό την έννοια του Partito Nazionale Fascista. Πάντως, από μια ειρωνεία της τύχης, η ενδεχόμενη εκλογή της Μελόνι θα συμπέσει με τα εκατό χρόνια της Πορείας στη Ρώμη τον Οκτώβριο του 1922 η οποία κατάργησε την ιταλική δημοκρατία εγκαθιστώντας ένα καθεστώς που διήρκεσε είκοσι χρόνια.

Ψυχραιμία. Η Μελόνι δεν θα καταλύσει το πολίτευμα με στρατιές μελανοχιτώνων. Μαζί με τον Ματέο Σαλβίνι, τον Βίκτορ Όρμπαν, τον Νάιτζελ Φάρατζ και τη Μαρίν Λεπέν υπόσχεται φορολογικές περικοπές και περιορισμούς στη μετανάστευση με ρητορική περί Μεγάλης Αντικατάστασης και περί ΕΕ που αλλοιώνει τη δημογραφική σύνθεση και πλήττει την εθνική κυριαρχία. Όλα αυτά είναι γνωστά: στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η Μελόνι και ο Σαλβίνι τα ανακυκλώνουν με επιδέξιο τρόπο - κάτι που δεν καταφέρνει ο Μπερλουσκόνι ο οποίος, ως old timer, προβάλλεται μόνο μέσα από την τηλεόραση. Αν και στο εσωτερικό των Αδελφών της Ιταλίας υπάρχουν ουκ ολίγα παιδιά οικογενείας· λουλούδια, δεν νομίζω ότι τίθενται πραγματικά ζητήματα εξόδου από την ΕΕ ή νομοθετικής οπισθοδρόμησης. Μερικοί, κυρίως προερχόμενοι από το κόμμα Libertà di Azione που απορροφήθηκε από τον σχηματισμό του Μπερλουσκόνι, χαιρετούν κάπου-κάπου, χαριεντιζόμενοι (αχ, γελάσαμε!) με τη ρωμαϊκή χειρονομία, ενώ δεν κρύβουν τη νοσταλγία τους για τον Μουσολίνι, την εικόνα του οποίου έχουν ρετουσάρει: κατά τη γνώμη τους, ήταν ένας αγνός πατριώτης, ένας λαϊκός ηγέτης που παρασύρθηκε από τον Χίτλερ. Αλλά ίσως πρόκειται περισσότερο για φολκλόρ παρά για πολιτική πρόθεση.

Πέρα από την ιδεολογία, ο Ματέο Σαλβίνι, ο οποίος προφανώς θα πάρει ένα από τα κορυφαία υπουργεία, μού φαίνεται εντελώς ανίκανος· όσο για τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι, είναι πια 85 ετών· παρότι διατηρεί κάποια επιρροή στην ιταλική κοινωνία δεν μπορεί να θεωρηθεί υπολογίσιμος παίκτης στην επόμενη κυβέρνηση. Ο αναμενόμενος κυβερνητικός συνασπισμός της Τζόρτζια Μελόνι θα είναι μέρος του άξονα Ουγγαρίας-Πολωνίας και τραμπισμού - αλλά, δεν θα έρθει το τέλος του κόσμου. Μερικά πράγματα πρέπει να αλλάξουν, όπως το εκλογικό σύστημα, και άλλα τόσο να μην αλλάξουν - τουλάχιστον στην κατεύθυνση που επιθυμούν οι Αδελφοί της Ιταλίας. Για παράδειγμα, δεν είμαι σίγουρη αν θα ενισχύσει την ιταλική δημοκρατία η άμεση εκλογή προέδρου (η, κατά κάποιον τρόπο, εξέλιξη από την προεδρευομένη στην προεδρική δημοκρατία) και η μείωση των βουλευτών. Το συνταγματικό πρόβλημα της Ιταλίας είναι το ότι δεν έχει βρεθεί ο ιδανικός τρόπος για να συντίθενται σταθερότερες και μακροβιότερες κυβερνήσεις ―αυτό το πρόβλημα πρέπει να λυθεί.

Το πολιτικό και κοινωνικό πρόβλημα είναι ότι δεν έχει βρεθεί ένας σταθερός ρυθμός ανάπτυξης και κατανομής του πλούτου. Προπάντων, οι Ιταλοί πρέπει να καταλάβουν ότι για την οικονομική στασιμότητα δεν φταίνε ούτε οι μετανάστες, ούτε οι τραπεζίτες, ούτε ο Τζορτζ Σόρος. Κυρίως δεν φταίει η ΕΕ. Πολλά από τα βάσανά τους να δημιούργησαν μόνοι τους, όπως κάνουμε όλοι: μετά τα ταραγμένα χρόνια του 1970, την αριστερή τρομοκρατία και την ανάδειξη των επιχειρηματιών ΜΜΕ σε πολιτικά πρόσωπα, έχουν την τάση να επιλέγουν πολιτικούς κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του borghese piccolo piccolo που υποδυόταν ο Αλμπέρτο Σόρντι.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.