Γιατί η Ιαπωνία απαγορεύει ακόμα τους γάμους σε LGBTQ ζευγάρια

Μόλις ένας χρόνος έχει περάσει από τότε που οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Τόκιο προωθήθηκαν ως γιορτή της διαφορετικότητας. Τον Ιούνιο, η ιαπωνική πρωτεύουσα έγινε η τελευταία πόλη που αναγνώρισε τα σύμφωνα συμβίωσης μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου, ενώ στις πρόσφατες εκλογές για την άνω βουλή συμμετείχαν τέσσερις υποψήφιοι από την κοινότητα ΛΟΑΤ.

Ωστόσο, η επίσημη αντίσταση της Ιαπωνίας στους γάμους ομοφυλοφίλων είναι τόσο σθεναρή όσο ποτέ. Είναι η μόνη χώρα στην G7 που αρνείται στα ΛΟΑΤ ζευγάρια το δικαίωμα του γάμου, τρία χρόνια αφότου η Ταϊβάν έγινε η πρώτη ασιατική χώρα που νομιμοποίησε τον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου.

Ενώ οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι πάνω από το 60% του κοινού υποστηρίζει τον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου, οι επικριτές λένε ότι η αντιπολίτευση του κυβερνώντος Φιλελεύθερου Δημοκρατικού Κόμματος (LDP), της κυρίαρχης δύναμης στη μεταπολεμική πολιτική της χώρας, καταδικάζει τα ομόφυλα ζευγάρια σε μια ζωή ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας.

Η Lenna Kawazu άλλαξε την αντίληψή της για τον γάμο πέρυσι, όταν χρειάστηκε να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση, χωρίς να υπάρχει εγγύηση ότι ο σύντροφός της, Yoshiko, θα μπορούσε να την επισκεφθεί. «Πάντα πίστευα ότι όλοι πρέπει να έχουν το δικαίωμα να παντρεύονται, αλλά δεν πίστευα στον θεσμό του γάμου. Όταν όμως αρρώστησα, συνειδητοποίησα ότι ο γάμος δεν έχει να κάνει μόνο με την αγάπη και τη δέσμευση, αλλά και με την προστασία και τα δικαιώματα».

Ο Kawazu και η Yoshiko ζούσαν μαζί τα περισσότερα από τα 15 χρόνια που είναι μαζί, αλλά βίωσαν έναν "εφιάλτη" όταν έκαναν αίτηση για υποθήκη.

«Το κοινό μας εισόδημα πληρούσε όλες τις προϋποθέσεις, αλλά επειδή δεν ήμασταν παντρεμένοι ή αρραβωνιασμένοι, οι τράπεζες και άλλοι πιθανοί δανειστές δεν ενδιαφέρονταν. Τελικά εξασφαλίσαμε ένα δάνειο, αλλά θα ήταν πολύ πιο εύκολο αν είχαμε παντρευτεί» δήλωσε ο Kawazu.

Η ομοφυλοφιλία ως «διαταραχή»

Έχουν περάσει 15 χρόνια από τότε που ο Kanako Otsuji έγινε ο πρώτος ανοιχτά ομοφυλόφιλος πολιτικός της Ιαπωνίας, αλλά μόλις αυτή την εβδομάδα, οι ακτιβιστές των ΛΟΑΤ ξεκίνησαν μια αίτηση διαμαρτυρίας για ένα φυλλάδιο, που διανεμήθηκε σε μια συνάντηση βουλευτών του LDP, το οποίο περιέγραφε την ομοφυλοφιλία ως «επίκτητη ψυχολογική διαταραχή».

Το κόμμα είναι υπόχρεο σε θρησκευτικές και άλλες ομάδες υποστήριξης που όχι μόνο αντιτίθενται στον γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου αλλά περιγράφουν την ομοφυλοφιλία ως «διαταραχή», δήλωσε ο Shinya Yamagata, ο οποίος ανήκει σε μια ομάδα εναγόντων που αμφισβητεί τη συνταγματικότητα της απαγόρευσης του γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων στην Ιαπωνία.

«Η στάση είναι ότι το να είσαι ομοφυλόφιλος είναι μια ασθένεια ή ένας εθισμός», είπε. «Γίνεται πολύς λόγος για την ισότητα ... το πρόβλημα είναι εκείνοι που έχουν την πολιτική εξουσία».

«Το LDP επηρεάζεται από συντηρητικές θρησκευτικές και άλλες ομάδες και λέει ότι είναι το κόμμα των οικογενειακών αξιών, παρόλο που οι περισσότεροι Ιάπωνες υποστηρίζουν τον γάμο των ομοφυλοφίλων. Δεν είμαι αισιόδοξος ότι θα αλλάξουν τη στάση τους μέχρι να εξασθενήσουν αυτές οι επιρροές, και αυτό θα πάρει πολύ χρόνο».

Η εκστρατεία για την ισότητα στο γάμο έλαβε ώθηση τον περασμένο Μάρτιο, όταν το περιφερειακό δικαστήριο του Σαπόρο τάχθηκε υπέρ του ισχυρισμού των εναγόντων ότι, μη επιτρέποντας στα ομόφυλα ζευγάρια να «απολαμβάνουν έστω και ένα μέρος των νομικών αποτελεσμάτων που απορρέουν από το γάμο», οι ισχύουσες ρυθμίσεις παραβιάζουν το άρθρο 14 του μεταπολεμικού συντάγματος, το οποίο ορίζει την ισότητα όλων των ανθρώπων ενώπιον του νόμου.

Νωρίτερα φέτος, ωστόσο, το περιφερειακό δικαστήριο της Οσάκα υιοθέτησε την αντίθετη άποψη, κρίνοντας ότι η απαγόρευση του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου είναι συνταγματική και ότι τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ μπορούν να προστατεύονται από άλλους νόμους.

Ο Γιαμαγκάτα πιστεύει ότι η επόμενη απόφαση, που αναμένεται τον Νοέμβριο από το περιφερειακό δικαστήριο του Τόκιο, θα έχει συμβολική σημασία. «Το δικαστήριο θα πρέπει να πάρει το μέρος της μιας ή της άλλης από τις προηγούμενες αποφάσεις», δήλωσε.

Το γκέι σεξ είναι νόμιμο στην Ιαπωνία από το 1880, αλλά τα μέλη της κοινότητας ΛΟΑΤ παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αόρατα εκτός του κόσμου της ψυχαγωγίας. Πολλοί δεν έχουν ακόμη αποκαλύψει την ταυτότητά τους, ακόμη και στις οικογένειές τους. Ανάμεσά τους η Yoshiko, η οποία δεν έχει μιλήσει ανοιχτά για τη σεξουαλικότητά της στους γονείς της ή στους συναδέλφους της σε μια μεγάλη εταιρεία στο Τόκιο.

«Είμαι από αγροτική περιοχή και οι γονείς μου γερνούν ... δεν νομίζω ότι θα καταλάβαιναν. Και κανείς στο χώρο εργασίας μου δεν έχει κάνει coming out, παρόλο που απασχολεί πολύ κόσμο.

«Αν νομιμοποιούνταν ο γάμος μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου, αυτό θα μπορούσε να ενθαρρύνει περισσότερους ανθρώπους να εκδηλωθούν, καθώς αυτό θα σήμαινε ότι έχουν κερδίσει την αποδοχή του νόμου. Αλλά θα χρειαζόταν πολύ θάρρος για μένα για να κάνω coming out».

Ενώ ορισμένα μέλη του LDP υποστηρίζουν περισσότερα δικαιώματα για τα ΛΟΑΤ άτομα, ένα μεγάλο μέρος του κόμματος έχει κολλήσει στα σκοτεινά χρόνια, δήλωσε ο Yamagata. Όταν ήταν πρωθυπουργός, ο Σίνζο Άμπε δήλωσε ότι το σύνταγμα, το οποίο ορίζει ότι ο γάμος βασίζεται στην αμοιβαία συναίνεση των δύο φύλων, «δεν προβλέπει γάμο μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου». Ο σημερινός πρωθυπουργός, Fumio Kishida, δήλωσε ότι αντιτίθεται στην ισότητα των γάμων, μια στάση που ενθουσίασε τους συντηρητικούς του κόμματός του όταν διεκδίκησε με επιτυχία την προεδρία του κόμματος πέρυσι.

«Όταν βιώνεις αυτού του είδους την προκατάληψη, μπορεί να έχει τρομερές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των ανθρώπων», δήλωσε ο Γιαμαγκάτα. «Όταν ισχυροί άνθρωποι στην κοινωνία πιστεύουν ότι πάσχεις από κάποιο είδος ασθένειας ή διαταραχής, είναι δύσκολο να νιώσεις καλά με τον εαυτό σου και να είσαι αισιόδοξος για το μέλλον».

Ο Kawazu, ο οποίος έχει κάνει coming out στην οικογένεια και τους συναδέλφους του, αμφιβάλλει ότι η σημερινή γενιά των ανώτερων πολιτικών του LDP θα σκεφτεί καν να παραχωρήσει τα ίδια δικαιώματα που απολαμβάνουν τα μέλη της LGBT κοινότητας.

«Όλα τα μεγάλα κόμματα πρέπει να το θέσουν αυτό στο τραπέζι, αλλά ο γάμος των ομοφυλοφίλων εξακολουθεί να μην θεωρείται μεγάλο θέμα στην Ιαπωνία", δήλωσε. "Αυτό πρέπει να αλλάξει αν η Ιαπωνία θέλει να φτάσει τις άλλες χώρες. Είμαστε πολύ πίσω».