Οι ειδικοί ανησυχούν για το φαινόμενο του «πολλαπλού καύσωνα» - Οι εξηγήσεις

Παρότι η κλιματική αλλαγή ευθύνεται για το φαινόμενο των υπερβολικά υψηλών θερμοκρασίων που παρατηρείται ανά τον κόσμο, ο ακριβής μηχανισμός είναι ασαφής. 

Το φετινό καλοκαίρι έρχεται σε έναν κόσμο που είναι, κατά μέσο όρο, 1,1-1,3°C θερμότερος από ό,τι ήταν στην προβιομηχανική εποχή. Μόνο οι πιο αισιόδοξες υποθέσεις σχετικά για τη μείωση των εκπομπών οδηγούν σε προβλέψεις για 1,5°C μέχρι το 2100. Στην πράξη, είναι πιθανό να σημειωθούν πολύ υψηλότερα επίπεδα αύξησης της θερμοκρασίας.

Αυτήν την εβδομάδα είδαμε θερμοκρασίες ρεκόρ άνω των 40°C στη Βρετανία. Στην ηπειρωτική Ευρώπη, τα πράγματα ήταν ακόμη πιο ζοφερά. Μετά από εβδομάδες ξηρασίας, ένας καύσωνας προκάλεσε πυρκαγιές στη Γαλλία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία. Τμήματα της Αμερικής περνούν ένα από τα θερμότερα καλοκαίρια. Και σε περιοχές της ανατολικής και νότιας Κίνας παρατηρήθηκαν ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες τις τελευταίες εβδομάδες. Γιατί όλα αυτά τα μέρη υποφέρουν από ακραία ζέστη την ίδια στιγμή;

Η κλιματική αλλαγή έχει κάνει τους καύσωνες πιο συχνούς και πιο σφοδρούς. Οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες που κάποτε ήταν σπάνιες εμφανίζονται συχνότερα και οι καύσωνες που κάποτε ήταν αδύνατον να συμβούν. Η ομάδα World Weather Attribution, ένας ερευνητικός συνασπισμός, διαπίστωσε ότι ο περσινός πρωτοφανής καύσωνας στον βορειοδυτικό Ειρηνικό θα ήταν πρακτικά αδύνατος χωρίς την κλιματική αλλαγή.

Οι καύσωνες συμβαίνουν επίσης σε περισσότερα μέρη ταυτόχρονα. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε φέτος από Αμερικανούς και Αυστραλούς ερευνητές διαπίστωσε ότι μεταξύ 1979 και 2019, ο μέσος αριθμός ημερών με ταυτόχρονο καύσωνα στα μεσαία και υψηλά γεωγραφικά πλάτη του βόρειου ημισφαιρίου αυξήθηκε από περίπου από 20 σε 143 - περίπου επτά φορές περισσότερο. Η ένταση και η έκταση αυτών των ταυτόχρονων εκδηλώσεων αυξήθηκαν επίσης.

Ποιες είναι οι πιθανές εξηγήσεις

Υπάρχουν δύο εξηγήσεις γι' αυτό. Πρώτον, οι μεγαλύτερες πιθανότητες εμφάνισης καύσωνα σε οποιαδήποτε περιοχή σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή καθιστούν τα ταυτόχρονα γεγονότα πιο πιθανά. Δεύτερον, οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που προκαλούν δύο ξεχωριστά γεγονότα μπορεί να συνδέονται μεταξύ τους. Για παράδειγμα, η ίδια μελέτη διαπίστωσε ότι ορισμένα μοτίβα κατανομής εμφανίζονται συχνότερα: ταυτόχρονοι καύσωνες στη Βόρεια Αμερική, την Ευρώπη και την κεντρική και ανατολική Ασία εμφανίζονται συχνότερα από ό,τι εξηγείται μόνο με την αύξηση της θερμοκρασίας. Άλλες μελέτες έχουν υποδείξει ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί να μεταβάλλει τους κυματισμούς στα ρεύματα πίδακα - τα ρεύματα αέρα στην ανώτερη ατμόσφαιρα που μετακινούν τα καιρικά φαινόμενα από τη δύση προς την ανατολή - με τρόπο που να προκαλεί ακραία θερμότητα σε περισσότερα μέρη ταυτόχρονα.

Καταστροφικές συνέπειες

Όποια και αν είναι η αιτία, οι συνέπειες είναι καταστροφικές. Οι καύσωνες σκοτώνουν ανθρώπους και επιδεινώνουν τις υπάρχουσες συνθήκες υγείας. Προκαλούν επίσης κατακόρυφη πτώση της παραγωγικότητας. Οι επιπτώσεις μπορούν να πολλαπλασιαστούν όταν επηρεάζονται πολλές περιοχές. Σκεφτείτε την παραγωγή τροφίμων. Οι καύσωνες μπορούν να προκαλέσουν ζημιές στις καλλιέργειες, όπως συνέβη αυτή την άνοιξη στην Ινδία. Σε τρία βόρεια κρατίδια, οι αποδόσεις μειώθηκαν πιθανώς κατά 10-35%. 

Η ζέστη μπορεί να διαταράξει τα πάντα, από τη μεταποίηση μέχρι τις μεταφορές. Η ξηρασία στην Ευρώπη έχει αφήσει τον ποταμό Ρήνο, μια σημαντική εμπορική οδό, λίγα εκατοστά μακριά από το να γίνει πολύ ρηχός για να περάσουν από εκεί φορτηγίδες που μεταφέρουν εμπορεύματα. Οι καύσωνες συχνά τεντώνουν τα ενεργειακά δίκτυα σε οριακό σημείο. Σε μέρη όπου η ηλεκτρική ενέργεια διακινείται διασυνοριακά, η εισροή ενέργειας από κάποιο μέρος που δεν έχει πληγεί μπορεί να βοηθήσει στη σταθεροποίηση του δικτύου. Αλλά οι ταυτόχρονοι καύσωνες το καθιστούν δύσκολο. Σε έναν διασυνδεδεμένο κόσμο, οι περιοχές βασίζονται η μία στην άλλη για να αντιμετωπίσουν τις καταστροφές. Αυτό γίνεται πολύ πιο δύσκολο όταν οι καταστροφές συμβαίνουν σε πολλά μέρη ταυτόχρονα.