Πράγματα που μπορούν να σε παρασύρουν ή να φιμώσουν τον δημόσιο λόγο σου — για λίγο.
Από τα τελευταία δέκα κείμενά μου το εικοσαήμερο που μας πέρασε, δύο είναι για την Ουκρανία, ένα για την τηλεόραση και την ποπ κουλτούρα των 80s, και τα υπόλοιπα εφτά είναι βιβλιοπαρουσιάσεις. Μπορεί να φαίνεται σε κάποιους εντυπωσιακό αυτό το «εφτά βιβλιοπαρουσιάσεις» σε κάτι λιγότερο από δύο εβδομάδες στην πραγματικότητα —καθώς διαβάζω στ’ αλήθεια τα βιβλία μολονότι έχω και day-job—, αλλά το πιο εντυπωσιακό είναι το «δύο για την Ουκρανία», δεδομένου ότι τους προηγούμενους μήνες αφιέρωνα πέντε, και έξι, και δέκα κείμενα μηνιαίως για αυτή την πιο μαρτυρική από τις ευρωπαϊκές χώρες και τον ηρωικό, ακατάβλητο λαό της.
Είναι μήπως αυτό που λέγαμε σε άλλα σημειώματα, κάτι που μάθαμε από ξένα δημοσιεύματα — και που πρώτος πόνταρε σ’ αυτό ο ίδιος ο Πούτιν; Η περιβόητη «κόπωση συμπάθειας»; Όχι, ειλικρινά δεν είναι, δεν με αφορά καθόλου, καθώς, αντιθέτως, κάθε μέρα που περνάει η «συμπάθειά» μου μεγαλώνει — πράγμα που κάνει μπαμ σε άλλες μου δημόσιες δραστηριότητες. Το μυαλό μου και η ψυχή μου είναι συνέχεια εκεί.
Τότε όμως τι είναι; Μήπως το γεγονός ότι παίρνω ήδη πολλές πληροφορίες εγώ ο ίδιος, πολύ καλύτερες από όποια δική μου «ανάλυση» θα ακολουθούσε; Ενδεχομένως αυτό να παίζει έναν κάποιο ρόλο.
Οι κύριες πηγές ενημέρωσής μου, πλην του παρόντος σάιτ, είναι Ουκρανοί δημοσιογράφοι και λογαριασμοί ουκρανικών Μέσων που τουιτάρουν στα αγγλικά —πάνω από εκατό τουίτ ημερησίως από τις 7 έως τις 8 το πρωί ανυπερθέτως, με πολλές πληροφορίες, συνδέσμους, συνεντεύξεις κ.ο.κ.—, καθώς και, κυρίως, ανάμεσα σε πέντ’-έξι ακόμη άλλους, οι δύο αγαπημένοι φίλοι, και σπουδαίοι μεταφραστές, Ρηγούλα Γεωργιάδου και Τάκης Δρεπανιώτης(οι ειδήσεις, οι επισημάνσεις και οι αναλύσεις τους είναι υψηλοτάτου επιπέδου),και ο επίσης καλός φίλος, κοινωνιολόγος Κωνσταντίνος Τσίμας, που αφιερώνει, όπως και οι δύο προηγούμενοι, μεγάλο μέρος της ημέρας του —ή αλλιώς: και οι τρεις τους θυσιάζουν όλο τους τον ελεύθερο χρόνο— στον αγώνα της Ουκρανίας, σταχυολογώντας και παρουσιάζοντάς μας μεθοδικά όλες τις σχετικές ειδήσεις με τον προσωπικό του τόνο ο καθένας — ένα πλήρες ρεπορτάζ εντέλει.
Αυτό παίζει τον ρόλο του, επαναλαμβάνω, αλλά δεν είναι το μόνο. Κάτι άλλο που μου κρατά τα χέρια είναι το γεγονός ότι το κοινό πράγματι έχει εν πολλοίς αλλού στραμμένη την προσοχή του, είτε αυτό το άλλο είναι κάτι που δικαιωματικά μονοπωλεί το ενδιαφέρον, όπως οι φυσικές καταστροφές αίφνης — είτε είναι η εκάστοτε ανθρωποφαγία του συρμού, ή η όποια επιχειρούμενη από τις δυνάμεις του λαϊκισμού και των νεοαγανακτισμένων πόλωση, ή το σπινάρισμα εκείνης ή της άλλης παρελκυστικής «είδησης», τα hashtag και τα cancel της ημέρας, οι μαζικές επιθέσεις από «σεσημασμένους λογαριασμούς», η οχλαγωγία, οι συστοιχίες ψευδολογημάτων και ανακριβειών, οι μετα-αλήθειες, τα λιντσαρίσματα των ψευδωνύμων, οι αναμμένοι πυρσοί μέσα στη νύχτα που κινούνται επίσης ανωνύμως στα πλακόστρωτα σοκάκια του διαδικτύου, κ.ο.κ.
Αισθάνεσαι (εννοώ, εγώ ο ίδιος — άλλοι προφανώς όχι) μιαν ήττα πού και πού μ’ αυτή τη δεύτερη κατηγορία, μ’ αυτή τη μαύρη τρύπα που ρουφά μέσα της τα πάντα, και ασφαλώς δεν είναι κακό να το παραδέχεσαι. Αισθάνεσαι, που έλεγε και ο Μπιθικώτσης —ή μήπως ο Βαμβακούλας;— «μια ψυχολογία». Που τυχαίνει και σε παίρνει από κάτω.
Τα βιβλία, από την άλλη, είναι αυτό που έλεγε το παλιό καλό σλόγκαν: σε βοηθούν να ξεχνιέσαι. Είναι και για… άλλους λόγους καλά και άγια, είναι και παραείναι, δόξα τω Θεώ, αλλά είναι κι αυτό που λέω. Αν χρειάζεσαι ένα reboot, δεν μπορείς να το βρεις τόσο καλά ούτε με διακοπές, που εμένα δεν μου λένε κάτι, ούτε με τίποτε. Τα βιβλία —και βέβαια αυτά που ο εκπαιδευμένος αναγνώστης ξέρει εκ των προτέρων πως θα του αρέσουν, αυτά που επιλέγει επί σκοπού, και όχι το διάβασμα στην τύχη— είναι ιδανικά για κάτι τέτοιο. Εμ ξεχνιέσαι, εμ αναλαμβάνεις δυνάμεις.
Αισθάνομαι όμως πως προδίδω τον αγώνα των Ουκρανών, εγώ ο πελταστής, και ζητώ συγγνώμη. Αν μου το επιτρέπετε και εσείς, κι αν έχουν μια κάποια μικρή αξία αυτά που λέμε εδώ (που υποθέτω πως δεν έχουν, μα αυτό ποτέ δεν έχει πρωτεύουσα σημασία: σημασία έχει να παίρνεις θέση, να μην κρύβεσαι, να τοποθετείσαι, να αναλαμβάνεις όπλα), θα επανέλθω.
13°
