Πέθανε ο πρώην πρόεδρος που έκανε την κόρη του πλουσιότερη γυναίκα της Αφρικής

Ο πρώην πρόεδρος της Ανγκόλας Ζοζέ Εντουάρντο ντος Σάντος, ο οποίος κυβέρνησε για σχεδόν τέσσερις δεκαετίες τη δεύτερη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγό χώρα της Αφρικής, πέθανε σε ηλικία 79 ετών, ανακοινώθηκε σήμερα από την προεδρία μέσω του λογαριασμού της στο Facebook.

Ο ντος Σάντος ανέλαβε τα ηνία το 1979, οπότε και διαδέχτηκε τον Αγκοστίνιο Νέτο και παρέδωσε την εξουσία το 2017. 

Ο αγκολέζος πολιτικός γεννήθηκε το 1942 και το 1958, έτος δημιουργίας του Λαϊκού Κινήματος για την Απελευθέρωση, εντάχθηκε στις τάξεις του και αργότερα στην ένοπλη πτέρυγα του, στον αγώνα για την ανεξαρτησία. Το 1975 η Αγκόλα έγινε ανεξάρτητη όποτε και ο ντος Σάντος ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών σε ηλικία μόλις 33 ετών. Από τη θέση αυτή βοήθησε ώστε να κερδίσει διπλωματική αναγνώριση η κυβέρνηση της χώρας.

Στο πρώτο συνέδριο του Λαικού Κινήματος το 1977, ο ντος Σάντος εξελέγη στην Κεντρική Επιτροπή και στο Πολιτμπιρό και αργότερα ανέλαβε το αξίωμα του πρώτου αντιπροέδρου της κυβέρνησης. Όμως η χώρα είχε ήδη βυθιστεί σε ένα μακροχρόνιο και αιματηρό εμφύλιο πόλεμο που διήρκησε έως το 2002.

Κατά τη περίοδο ειρήνης, ο ντος Σάντος υπέγραψε συμβόλαια με εταιρείες για εξόρυξη πετρελαίου και διαμαντιών, κατάφερε να συγκρατήσει τον πληθωρισμό και να αυξήσει τον ρυθμό ανάπτυξης.

Παρά τα επιτεύγματα όμως, δεν κατάφερε να πατάξει τη διαφθορά ούτε να παράξει πραγματικό πλούτο, με αποτέλεσμα η Ανγκόλα να κατατάσσεται σήμερα μεταξύ των πιο φτωχών χωρών στον κόσμο.

Η δεκαετία του 2000 «πέρασε» με τον ντος Σάντος να υποσχεται εκλογές το 2002 ή το 2003 και κατόπιν να αποσυρθεί. Οι εκλογές αναβλήθηκαν για το 2006 και τελικά έγιναν το 2008. Σε αυτές το κόμμα του ντος Σάντος κατέγραψε νίκη με απόλυτη πλειοψηφία.

Το 2010 εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο το νέο Σύνταγμα, με τα δύο τρίτα της πλειοψηφίας. Με το νέο Σύνταγμα ενδυναμώνονται οι εξουσίες του Προέδρου, ο οποίος θα εκλέγεται έμμεσα από το κόμμα που θα λαμβάνει την πλειοψηφία στις βουλευτικές εκλογές.

Το 2017 και μετά από 38 χρόνια στην εξουσία, ο Ζοζέ Εντουάρντο ντος Σάντος αποφάσισε να μην είναι υποψήφιος ανοίγοντας μια νέα σελίδα στην πολιτική ιστορία της χώρας.

Ιζαμπέλ ντος Σάντος, η πλουσιότερη γυναίκα της Αφρικής που «κατάκλεψε την Αγκόλα»

Με φόντο τα παραπάνω, μια από τις «παρακαταθήκες» του ντος Σάντος ήταν η κόρη του Ιζαμπέλ η οποία έχτισε μια αυτοκρατορία αξίας άνω των 2 δισ. δολαρίων εκμεταλλευόμενη τη θέση του πατέρα της. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να χαρακτηρίζεται ως η «πλουσιότερη γυναίκα της Αφρικής». 

Η ντος Σάντος τέθηκε στο μικροσκόπιο των αρχών το 2020 αφότου τα μέσα ενημέρωσης, μεταξύ αυτών οι New York Times, το BBC και ο Guardian, δημοσίευσαν σειρά άρθρων με βάση τα στοιχεία που αποκάλυψαν τα λεγόμενα "Luanda Leaks” - ένα πακέτο περίπου 700.000 εγγράφων που έφερε στο φως της δημοσιότητας η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (International Consortium of Investigative Journalists - ICIJ) βάσει των οποίων η ντος Σάντος φέρεται να εμπλέκεται σε ύποπτες επιχειρηματικές συναλλαγές.

Η Ιζαμπέλ ντος Σάντος διορίστηκε επικεφαλής της Sonangol, της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας της Αγκόλας, το 2016, όταν ακόμη ο πατέρας της διατελούσε πρόεδρος της χώρας. (Ο τελευταίος αποχώρησε από την προεδρία το 2017, μετά από 38 συναπτά έτη στο τιμόνι της χώρας).

Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2019, δικαστήριο της Αγκόλας διέταξε το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων της ντος Σάντος στην Αγκόλα - τα οποία το Forbes εκτιμά ότι ανέρχονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της ντος Σάντος -η οποία σύμφωνα πάντα με το Forbes υπολογίζεται σε 2,1 δισ. δολάρια- βρίσκονται εκτός των συνόρων της Αγκόλας, κυρίως στην Πορτογαλία.

Μεγάλο μέρος της περιουσίας της βασίζεται στην ιδιοκτησία μεριδίου της πορτογαλικής εταιρείας Galp, το οποίο μια από τις εταιρείες της αγόρασε από τη Sonangol το 2006. Τα έγγραφα έδειχναν πως χρειάστηκε να πληρώσει μόνο 15% ως προκαταβολή, και ότι τα υπόλοιπα 63 εκατ. ευρώ μετατράπηκαν σε δάνειο με χαμηλό επιτόκιο από τη Sonangol. Στο πλαίσιο των όρων του, το χρέος της στους πολίτες της Ανγκόλας δεν χρειαζόταν να αποπληρωθεί για 11 χρόνια. Το μερίδιό της στη Galp υπολογιζόταν το 2020 σε τουλάχιστον 750 εκατομμύρια δολάρια.

Επίσης, τα έγγραφα απόκαλυψαν πώς η Ντος Σάντος αγόρασε εκτάσεις από το κράτος τον Σεπτέμβριο του 2017, με μικρή προκαταβολή. Η εταιρεία της αγόρασε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο σε παραθαλάσσια έκταση στην πρωτεύουσα Λουάντα, με τη βοήθεια προεδρικού διατάγματος που υπέγραψε ο πατέρας της. Σύμφωνα με το συμβόλαιο, η αξία της έκτασης ήταν 96 εκατ. δολάρια, μα η εταιρεία της πλήρωσε μόνο 5% μετά από συμφωνία να επενδυθούν τα άλλα στην ανάπτυξη.