Παραιτήσεων... συνέχεια για την κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον

Ο υπουργός της Βρετανίας αρμόδιος για τη Βόρεια Ιρλανδία Μπράντον Λιούις και η υφυπουργός Οικονομικών Έλεν Γουάτελι ανακοίνωσαν σήμερα την παραίτησή τους, καθώς συνεχίζονται οι αποχωρήσεις από την κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον.

Ήδη περισσότεροι από 40 υπουργοί, υφυπουργοί και στελέχη της κυβέρνησης έχουν δηλώσει την παραίτησή τους από χθες, Τετάρτη. Χθες, παραιτήθηκαν η υφυπουργός Δικαιοσύνης Βικτόρια Άτκινς και ο Τζον Γκλεν, υπουργός αρμόδιος για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες.

«Αξίες όπως η ακεραιότητα, η αξιοπρέπεια, ο σεβασμός και ο επαγγελματισμός θα πρέπει να ενδιαφέρουν όλους μας. Παρακολούθησα με αυξανόμενη ανησυχία αυτές τις αξίες να καταρρέουν υπό την ηγεσία σας», είπε η Άτκινς απευθυνόμενη στον βρετανό πρωθυπουργό. Ακόμα, ο Ρόμπιν Γουόκερ, υφυπουργός Παιδείας της κυβέρνησης της Βρετανίας, παραιτήθηκε σήμερα από τη θέση του, λίγες μόλις ώρες μετά την παραίτηση των υπουργών Οικονομικών και Υγείας.

Την αρχή έκαναν υπουργοί Οικονομικών και Υγείας του Τζόνσον παραιτήθηκαν προχθες μαζί με έναν αριθμό υφυπουργών, δηλώνοντας ότι δεν θα παραμείνουν πλέον στην κυβέρνηση μετά από τα σκάνδαλα που αμαύρωσαν την κυβέρνησή του τους τελευταίους μήνες. Ένας αυξανόμενος αριθμός μελών του κυβερνώντος Συντηρητικού Κόμματος δήλωσαν ότι το παιχνίδι έχει τελειώσει για τον Τζόνσον.

Ωστόσο ο ίδιος έδειξε την αποφασιστικότητά του να παραμείνει στην πρωθυπουργία διορίζοντας τον Ναντίμ Ζαχάουι, πρώην υπουργό Παιδεία στη θέση του υπουργού Οικονομικών, ενώ προχώρησε σε άλλους διορισμούς καλύπτοντας μερικές κενές θέσεις στην κυβέρνησή του. Το επίπεδο της εχθρότητας με το οποίο είναι αντιμέτωπος το Τζόνσον εντός του κόμματος του θα φανεί ξεκάθαρα αργότερα σήμερα, όταν ο ίδιος θα εμφανιστεί ενώπιον των βουλευτών για τη εβδομαδιαία συνεδρίαση κατά την οποία δέχεται ερωτήσεις, πριν βρεθεί αντιμέτωπος αργότερα με τους προέδρους των κοινοβουλευτικών επιτροπών για δύο ώρες.

«Υποπτεύομαι ότι θα πρέπει να τον βγάλουμε από την Ντάουνινγκ Στριτ κλοτσώντας και φωνάζοντας», δήλωσε ένας συντηρητικός βουλευτής στο Reuters που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του. «Αν πρόκειται να το κάνουμε με αυτόν τον τρόπο, τότε θα το πράξουμε», πρόσθεσε ο ίδιος.

Η ηγεσία του Τζόνσον αμαυρώθηκε από σκάνδαλα και παρατυπίες κατά τους τελευταίους μήνες, με την αστυνομία να επιβάλλει πρόστιμο στον Βρετανό πρωθυπουργό για την παραβίαση των περιορισμών που είχαν υιοθετηθεί για την ανάσχεση της COVID-19, αλλά και μία επιβαρυντική αναφορά που εκδόθηκε σχετικά με τη συμπεριφορά αξιωματούχων στο πρωθυπουργό γραφείο για τον ίδιο λόγο. Παράλληλα, υπήρξαν παλινωδίες και φτωχή υπεράσπιση ενός βουλευτή τους κανόνες περί λόμπινγκ αλλά και επικρίσεις ότι ο Τζόνσον δεν έκανε αρκετά για να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο κόστος ζωής, καθώς πολλοί Βρετανοί αγωνίζονται για να τα βγάλουν πέρα με τις αυξανόμενες τιμές των καυσίμων αλλά των τροφίμων.

Το τελευταίο σκάνδαλο ανάγκασε τον Τζόνσον να δώσει εξηγήσεις για το διορισμό ενός βουλευτή σε ένα ρόλο υπεύθυνου για την κομματική πειθαρχία, παρά το γεγονός ότι γνώριζε ότι είχαν διατυπωθεί στο παρελθόν καταγγελίες εναντίον του για ανάρμοστη σεξουαλική συμπεριφορά. Οι εξελίξεις ανάγκασαν τον Ρίσι Σουνάκ να παραιτηθεί από το υπουργείο των Οικονομικών, αλλά και τον Σάτζιντ Τζάβιντ να παραιτηθεί από το υπουργείο Υγείας, με περίπου άλλους δώδεκα υφυπουργούς και αξιωματούχους να εγκαταλείπουν τις θέσεις τους.

«Τα πρόσφατα γεγονότα μου κατέστησαν σαφές ότι το μεγάλο κόμμα μας (...) έχει παρεκτραπεί από τις βασικές του αποστολές για να επικεντρωθεί σε ζητήματα που αφορούν την ηγεσία», ανέφερε ο Γουόκερ στην επιστολή παραίτησής του που αναρτήθηκε στο Twitter.

Γλίτωσε για το... Σαββατοκύριακο ο Τζόνσον

Οι βουλευτές του Συντηρητικού κόμματος δεν πρόκειται να ζητήσουν ψηφοφορία για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στον Μπόρις Τζόνσον τουλάχιστον μέχρι την επόμενη εβδομάδα, αφού η αποκαλούμενη «Επιτροπή 1922» που καθορίζει τους εσωκομματικούς κανονισμούς συμφώνησε σήμερα να προχωρήσει στην εκλογή νέων μελών, προτού να αποφασίσει εάν θα επιτρέψει μια νέα πρόταση μομφής σε βάρος του πρωθυπουργού.

Σύμφωνα με τρεις Συντηρητικούς βουλευτές, η Επιτροπή 1922 θα προχωρήσει στην ανανέωσή της θητείας της την επόμενη Δευτέρα. Στη συνέχεια, το νέο προεδρείο της, θα αποφασίσει εάν θα αλλάξει τους κανόνες ώστε να επιτραπεί η υποβολή νέας πρότασης μομφής σε βάρος του Τζόνσον. Με βάση τους ισχύοντες κανονισμούς, δεν επιτρέπεται να υποβληθεί τέτοια πρόταση μέχρι του χρόνου.

Ο Τζόνσον πήρε ψήφο εμπιστοσύνης στις 6 Ιουνίου, όμως το 41% των Συντηρητικών βουλευτών τον καταψήφισε. Ο κανονισμός ορίζει ότι δεν μπορεί να ξαναγίνει τέτοια ψηφοφορία πριν περάσουν 12 μήνες.

Ο βουλευτής Άλεκ Σέλμπρουκ είπε ότι οι υποψηφιότητες για τη νέα Επιτροπή 1922 θα αρχίσουν να κατατίθενται σήμερα. Όσοι επιθυμούν να γίνουν μέλη της έχουν διορία μέχρι την Δευτέρα. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας θα διεξαχθεί η ψηφοφορία και η σύνθεση της νέας Επιτροπής θα ανακοινωθεί το ίδιο βράδυ.

«Η άποψη της Επιτροπής είναι ότι θα ήταν αθέμιτο να αλλάξει τους κανόνες, μέχρι να εκλεγεί μια νέα. Για αυτό επιταχύνουν (τη διαδικασία) των εκλογών, για το απόγευμα της Δευτέρας. Και μετά θα το συζητήσουν», είπε ο Σέλμπρουκ στους δημοσιογράφους.

Όταν ρωτήθηκε πόσο σύντομα θα μπορούσε να ληφθεί η απόφαση για την αλλαγή των κανονισμών, ο βουλευτής είπε ότι δεν γνωρίζει και δεν θέλει να κάνει εικασίες.

Νωρίτερα, ορισμένα μέσα ενημέρωσης μετέφεραν την πληροφορία ότι η Επιτροπή θα αλλάξει τους κανόνες για να τεθεί σε ψηφοφορία μια πρόταση μομφής σε βάρος του Τζόνσον αυτήν την εβδομάδα. Ένα μέλος της Επιτροπής όμως είχε δηλώσει νωρίτερα στο Reuters ότι μια αλλαγή των κανόνων θα ήταν λανθασμένη εκτός και αν η Επιτροπή λάβει μια νέα εντολή από τους βουλευτές. Σε κάθε περίπτωση, ο Τζόνσον ίσως αναγκαστεί να παραιτηθεί πριν από την επόμενη εβδομάδα, εάν τον εγκαταλείψουν και άλλα μέλη της κυβέρνησής του.

Σε ανάλογο πνεύμα, λέγεται πως ομάδα εν ενεργεία υπουργών ετοιμάζεται και εκείνη να επισκεφθεί τον πρωθυπουργό, ζητώντας του να παραιτηθεί, με το αιτιολογικό πως μόνο μια τέτοια παραίτηση θα εκτόνωνε την κρίση στην οποία βυθίζεται η κυβερνώσα παράταξη. 

Μπόρις Τζόνσον: Πώς θα επιλεγεί ο διάδοχός του αν παραιτηθεί

Πώς θα μπορούσε ο Τζόνσον να αναγκαστεί σε παραίτηση και πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει η διαδικασία για να βρεθεί αντικαταστάτης του; Αυτοί είναι οι τρόποι.  

• Ο Τζόνσον θα μπορούσε να αποφασίσει ο ίδιος ότι έχει χάσει την υποστήριξη πάρα πολλών μελών του κόμματός του και του υπουργικού του συμβουλίου και να παραιτηθεί. Προς το παρόν δεν έχει δείξει ότι προτίθεται να κάνει κάτι τέτοιο.
• Κι άλλα μέλη του υπουργικού του συμβουλίου θα μπορούσαν να παραιτηθούν και να ζητήσουν από τον Τζόνσον να αποχωρήσει, αναγκάζοντάς τον σχεδόν σίγουρα να παραιτηθεί. Ωστόσο δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης αναφέρουν ότι άλλα υψηλόβαθμα μέλη του υπουργικού του συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένης της υπουργού Εσωτερικών Λιζ Τρας, του υπουργού Άμυνας Μπεν Ουάλας και του υπουργού προεδρίας της κυβέρνησης Μάικλ Γκόουβ, παραμένουν στη θέση τους.
• Ορισμένοι βουλευτές προσπαθούν να αλλάξουν τους κανόνες του κόμματος ώστε να μπορέσουν να διεξαγάγουν κι άλλη ψηφοφορία επί πρότασης μομφής νωρίτερα από αυτό που επιτρέπεται τώρα. Εκλογές για τα μέλη της λεγόμενης Επιτροπής 1922, η οποία ορίζει τους κανόνες του κόμματος, αναμένεται να διεξαχθούν προσεχώς.

Μπόρις Τζόνσον: Πώς θα βρεθεί ο διάδοχός του

Αν ο Τζόνσον αναγκαστεί να αποχωρήσει, θα διεξαχθεί διαδικασία για την εξεύρεση νέου ηγέτη. Ακολουθεί ο τρόπος με τον οποίο είναι πιθανόν να λειτουργήσει μια τέτοια διαδικασία, την οποία επιβλέπει η Επιτροπή 1922.

• Αυτοί που θα μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα για την ηγεσία θα πρέπει να επιλεγούν από δύο άλλους βουλευτές των Συντηρητικών. Μπορεί να υπάρξει ένα ευρύ πεδίο υποψηφίων.
• Οι βουλευτές των Συντηρητικών θα διεξαγάγουν τότε μερικούς γύρους ψηφοφοριών για να μειώσουν τον αριθμό των υποψηφίων. Κάθε φορά τους ζητείται να ψηφίσουν τον υποψήφιο που επιλέγουν σε μυστική ψηφοφορία και αυτός που έχει τις λιγότερες ψήφους αποχωρεί.
• Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται έως ότου απομείνουν μόνον δύο υποψήφιοι. Παλαιότερα οι ψηφοφορίες αυτές διεξάγονταν Τρίτες και Πέμπτες.
• Τα μέλη του Συντηρητικού Κόμματος καλούνται στη συνέχεια να καταθέσουν επιστολική ψήφο, επιλέγοντας έναν εκ των δύο τελικών υποψηφίων που θα είναι εν τέλει ο νέος ηγέτης.
• Ο ηγέτης του κόμματος που έχει πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων είναι ο ντε φάκτο πρωθυπουργός. Δεν χρειάζεται να προκηρύξουν πρόωρες εκλογές, αλλά έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν.

 Μπόρις Τζόνσον: Πόσο χρόνο θα χρειαστεί να οριστεί ο διάδοχος

Το χρονικό διάστημα που μπορεί να διαρκέσει αυτή η διαδικασία διαφέρει, ανάλογα με το πόσοι βγαίνουν μπροστά. Η Τερέζα Μέι εξελέγη ηγέτις λιγότερο από τρεις εβδομάδες μετά την παραίτηση του προκατόχου της Ντέιβιντ Κάμερον το 2016 καθώς όλοι οι άλλοι υποψήφιοι αποχώρησαν στα μέσα της διαδικασίας.

Ο Τζόνσον αντιμετώπισε τον πρώην υπουργό Υγείας Τζέρεμι Χαντ στον δεύτερο γύρο της ψηφοφορίας των μελών των Συντηρητικών για την αντικατάσταση της Μέι το 2019 και ανέλαβε καθήκοντα δύο μήνες μετά την ανακοίνωση από την ίδια της πρόθεσής της να παραιτηθεί.