Οι δημοσκοπήσεις που δείχνουν τον Ταγίπ Ερντογάν να χάνει και οι πιθανοί του διάδοχοι
Σχεδόν είκοσι χρόνια κυριαρχεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας. Ποτέ όμως σε αυτές τις δυο δεκαετίες δεν φαινόταν να είναι τόσο αποδυναμωμένος όσο σήμερα. Η κατάσταση της τουρκικής οικονομίας αφήνει χώρο στην κοινωνική δυσαρέσκεια. Την ίδια ώρα, επιμένουν οι φήμες για την κατάσταση της υγείας του…
Ηρθε λοιπόν το πολιτικό τέλος του Ταγίπ Ερντογάν;
Οι εκλογές είναι το 2023 και στην πολιτική ακόμη και μια εβδομάδα μπορεί να μοιάζει με αιωνιότητα. Πολλά μπορεί να αλλάξουν έως τότε. Οι δημοσκοπήσεις πάντως τον δείχνουν να χάνει από κάθε πιθανό αντίπαλο στον β’ γύρο των προεδρικών εκλογών.
Ποιοι τον κερδίζουν;
Οι δημοσκόποι ερεύνησαν τα ποσοστά σε περίπτωση «μονομαχίας» του Ερντογάν με τον δήμαρχο Άγκυρας, Μανσούρ Γιαβάς, τον δήμαρχο Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, της προέδρου του Καλού Κόμματος, Μεράλ Ακσενέρ και τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Θεωρούμενος από κάποιους ως «ο άνθρωπος που τρέμει ο Ερντογάν», ο δήμαρχος της Αγκυρας απολαμβάνει τη στήριξη ενός «ανορθόδοξου» φάσματος τόσο δεξιών, όσο και αριστερών ψηφοφόρων. Όταν επικράτησε ως υποψήφιος του CHP με τη στήριξη και του «Καλού Κόμματος» στις δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο του 2019 με ποσοστό 51%, πανηγύρισε τη νίκη του μαζί με φίλους του φωνάζοντας «Ο Αλλάχ είναι μεγάλος» δίνοντας έτσι και τα συντηρητικά του διαπιστευτήρια.
Και ο Εκρέμ Ιμάμογλου;
Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, ο σημερινός δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης είναι ο πιθανότερος αντίπαλος του Ερντογάν στον β’ γύρο. Κεμαλιστής, δηλαδή οπαδός του κοσμικού κράτους, ο Ιμάμογλου είναι ένας πιστός μουσουλμάνος, χωρίς ακρότητες, που δεν προσπαθεί να επιβάλει τον ισλαμικό τρόπο ζωής και δεν τον ακολουθεί κατά γράμμα. Η εικόνα του Ιμάμογλου ίσως είναι – όπως λένε τούρκοι δημοσιογράφοι που τον παρακολουθούν – η εικόνα του πολιτικού που θα ήθελε ή που έχει ανάγκη το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, το κόμμα του Κεμάλ Ατατούρκ, για να επανασυνδεθεί με τον κόσμο και κυρίως με τα λαϊκά στρώματα.
Ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου;
Αν και θεωρητικά σοσιαλδημοκράτης, βγαίνει στον Ερντογάν από δεξιά πλειοδοτώντας σε εθνικισμό. Είναι άλλωστε ο εμπνευστής της θεωρίας των «16 κατειλημμένων από την Ελλάδα νησιών του ανατολικού Αιγαίου», ενώ μόλις προ ημερών κάλεσε τον Ερντογάν να κάνει στα ελληνικά νησιά «ό,τι έκανε ο Ερντογάν στην Κύπρο».
Η Μεράλ Ακσενέρ κινείται σε εξίσου εθνικιστικούς τόνους;
Και βάλε. Η Ακσενέρ προέρχεται άλλωστε από το Κόμμα του Εθνικιστικού Κινήματος και δεν χαρακτηρίζεται τυχαία «Τουρκάλα Μαρίν Λεπέν». Τη λένε ακόμη «Σιδηρά Κυρία» και «Asena» (Λύκαινα), ενώ ίδρυσε το Καλό Κόμμα όταν συγκρούστηκε με τον εθνικιστή αρχηγό της, Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Πιστή μουσουλμάνα αλλά και με πανεπιστημιακή καριέρα, η 65χρονη Ακσενέρ, εγκατέλειψε τον ακαδημαϊκό κόσμο για να πολιτευτεί με το Δημοκρατικό Κόμμα (DYP) το 1994.
Γιατί έχει τόσο χαμηλές επιδόσεις ο Ερντογάν;
Όπως θα έλεγε και εκείνος ο σύμβουλος του Κλίντον, «είναι η οικονομία, ηλίθιε». Ο πληθωρισμός έτρεχε με 78,6% τον Μάιο ενώ ο δείκτης τιμών καταναλωτή είχε ανέλθει στο 73,5%. Πρόκειται για την ταχύτερη αύξηση από το 1998, την οποία τροφοδότησε σε μεγάλο βαθμό η ανορθόδοξη νομισματική πολιτική του Τούρκου προέδρου, που επέμεινε να κρατηθεί χαμηλά το βασικό επιτόκιο παρά της πληθωριστικές πιέσεις.
Ναι. Ο υπερσυντηρητισμός του, ο οποίος αντανακλά στον περιορισμό πολλών ελευθεριών, έχει στρέψει εναντίον του και τη «Γενιά Ζ» της Τουρκίας.
Αν ο Ερντογάν αποχωρήσει από την εξουσία, θα πάψει η Τουρκία να συμπεριφέρεται ως «αναθεωρητική δύναμη»;
Δεν είναι καθόλου βέβαιο. Η αντιπολίτευση έχει στηρίξει νομοσχέδια που εξουσιοδοτούν την κυβέρνηση να διεξάγει στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία, τη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν. Ο Κιλιτσντάρογλου εξέφρασε την υποστήριξή του για την επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη» το 2016, την επιχείρηση στο Αφρίν το 2018 και την επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης» το 2019. Σε όλες είναι στόχος οι Κούρδοι, οι οποίοι αποτελούν πάγιο εχθρό της Τουρκίας.
Και στο Αιγαίο;
Η ιστορία δεν γράφεται με «αν», αλλά δύσκολα θα ηρεμούσαν τα νερά - τουλάχιστον σε πρώτη φάση. Η εκτίμηση είναι πως η Τουρκία έχει πολλά προβλήματα στο εσωτερικό της για να μην εξάγει κρίσεις στο εξωτερικό με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.
Και το AKP, το κόμμα του Ερντογάν, τι θ’ απογίνει;
Η Ιστορία είναι οδηγός. Με εξαίρεση τον Ατατούρκ και το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, τα κόμματα που χρησιμοποίησαν Τούρκοι ηγέτες για να γαντζωθούν στην εξουσία δεν επέζησαν μετά την αποχώρηση αυτών των ηγετών. Το Δημοκρατικό Κόμμα του Αντνάν Μεντερές κυριάρχησε στην Τουρκία τη δεκαετία 1950-1960, αλλά διαλύθηκε λίγο μετά την αποπομπή και εκτέλεσή του. Το ίδιο και το Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας του Τουργκούτ Οζάλ, που δεν επέζησε για πολύ μετά τον θάνατό του το 1993.
15°
