Ελεύθερα στο Διαδίκτυο τα αρχεία του Βατικανού για τις διώξεις των Εβραίων

Ο Πάπας Φραγκίσκος ζήτησε τη διαδικτυακή δημοσίευση 170 τόμων αρχείων που σχετίζονται με Εβραίους από τα αρχεία του Πάπα Πίου XII που άνοιξαν πρόσφατα, εν μέσω της συζήτησης που προέκυψε για την αντίδραση του Πάπα στις θηριωδίες της εποχής του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Το αρχείο των 2.700 υποθέσεων «συγκεντρώνει τα αιτήματα για βοήθεια που εστάλησαν στον Πάπα Πίο XII από τους Εβραίους… μετά την έναρξη της ναζιστικής και φασιστικής δίωξης», δήλωσε ο γραμματέας σχέσεων του Βατικανού με τα κράτη, Πολ Ρίτσαρντ Γκάλαχερ.

Αν και τα έγγραφα ήταν διαθέσιμα για διαβούλευση από μελετητές από τον Μάρτιο του 2020, ο Πάπας Φραγκίσκος ζήτησε να είναι προσβάσιμα σε όλους, ανέφερε η δήλωση. Η τοποθέτησή τους στο διαδίκτυο «θα επιτρέψει στους απογόνους εκείνων που ζήτησαν βοήθεια να βρουν ίχνη των αγαπημένων τους από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου», ανέφερε.

Το υλικό περιέχει 2.700 αρχεία με αιτήματα για βοήθεια από το Βατικανό που στάλθηκαν από εβραϊκές ομάδες και οικογένειες, πολλές από τις οποίες είχαν βαπτιστεί Καθολικοί και δεν ήταν πλέον Εβραίοι. Οι φάκελοι φυλάσσονταν στα αρχεία της γραμματείας του κράτους και περιέχουν αιτήματα για παπική παρέμβαση για την αποφυγή της απέλασης Εβραίων από τις δυνάμεις των Ναζί, για την απελευθέρωση από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή για την εύρεση μελών οικογενειών.

Το Βατικανό υπερασπίζεται εδώ και καιρό τον Πίο ενάντια στην κριτική από ορισμένες εβραϊκές ομάδες ότι παρέμεινε σιωπηλός απέναντι στο Ολοκαύτωμα, λέγοντας ότι χρησιμοποίησε σιωπηλή διπλωματία για να σώσει ζωές.

Ένα πρόσφατο βιβλίο που αναφέρει τα αρχεία, «The Pope at War» του βραβευμένου με Πούλιτζερ ιστορικού, Ντέιβιντ Κέρτζερ, υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι που το Βατικανό ανησυχούσε περισσότερο για τη σωτηρία τους ήταν Εβραίοι που είχαν προσηλυτιστεί στον καθολικισμό, απόγονοι μικτών γάμων Καθολικών και Εβραίων.

Ο Κέρζερ λέει ότι ο Πίος ήταν απρόθυμος να παρέμβει εκ μέρους των Εβραίων ή να καταγγείλει δημόσια τις θηριωδίες των Ναζί για να αποφύγει την επέμβαση του Αδόλφου Χίτλερ ή του φασίστα δικτάτορα της Ιταλίας Μπενίτο Μουσολίνι.

Σε ένα άρθρο για την εφημερίδα του Βατικανού «L'Osservatore Romano», ο Γκάλαχερ είπε ότι τα αρχεία περιείχαν αιτήματα για βοήθεια, αλλά χωρίς πολλές πληροφορίες για τα αποτελέσματα. Έγραψε συγκεκριμένα πως «κάθε ένα από αυτά τα αιτήματα αποτελούσε μια υπόθεση η οποία, αφού διεκπεραιωθεί, προοριζόταν για αποθήκευση σε μια σειρά ντοκιμαντέρ με τίτλο "Εβραίοι"».

«Τα αιτήματα θα έφταναν στη γραμματεία του κράτους, όπου οι διπλωματικοί δίαυλοι θα προσπαθούσαν να παράσχουν κάθε δυνατή βοήθεια, λαμβάνοντας υπόψη την πολυπλοκότητα της πολιτικής κατάστασης στο παγκόσμιο πλαίσιο», έγραψε ο Γκάλαχερ.

Μια επιστολή που περιλαμβάνεται στο δελτίο τύπου του Βατικανού γράφτηκε το 1942 από έναν 23χρονο Γερμανό φοιτητή πανεπιστημίου που αναζητούσε την ελευθερία από ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ισπανία. «Υπάρχουν ελάχιστες ελπίδες για όσους δεν έχουν εξωτερική βοήθεια», έγραψε ο Βέρνερ Μπάρας.

Το αρχείο του Βατικανού δεν αποκαλύπτει περισσότερες πληροφορίες για τον φοιτητή, αλλά έρευνα από το Μουσείο Μνημείου του Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουάσιγκτον δείχνει ότι αφέθηκε ελεύθερος ένα χρόνο μετά την αποστολή της επιστολής του, και τελικά εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια.