Θα ρίξει πυρηνικά ο Πούτιν στην Ουκρανία; Μάλλον όχι εκτός αν...

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έφερε στο προσκήνιο κάτι που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν σχεδόν αδιανόητο: τη χρήση ενός μικρού πυρηνικού όπλου κατά τη διάρκεια σύγκρουσης στην Ευρώπη. Στις 27 Φεβρουαρίου, τρεις ημέρες μετά την έναρξη της εισβολής, ο Πούτιν διέταξε τους στρατηγούς του να θέσουν τις ρωσικές πυρηνικές δυνάμεις σε συναγερμό, στο πλαίσιο τηλεοπτικής εμφάνισης με μπόλικα στοιχεία σόου.

Οι δυτικές χώρες καταδίκασαν γρήγορα την κίνηση, με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, να την αποκαλεί «προκλητική» και «εντελώς ανεύθυνη». Οι περισσότεροι δυτικοί αναλυτές πιστεύουν ότι η ρητορική είχε σχεδιαστεί για να αποτρέψει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους από το να αυξήσουν την υποστήριξή τους στην Ουκρανία, πέρα από τις υπάρχουσες οικονομικές κυρώσεις και τις προμήθειες όπλων.

Ο γηραιός καθηγητής του Χάρβαρντ, ο Γκρέιαμ Αλισον που έχει ασχοληθεί συστηματικά με την πυρηνική απειλή και την κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962 αναφέρεται σε άρθρο του στο National Interest στο ενδεχόμενο ενός πυρηνικού χτυπήματος της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Αναλυτικά το άρθρο του Γκρέιαμ Άλισον

Στον επιθετικό πόλεμο του Βλαντιμίρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας, θα μπορούσε να γίνει πυρηνικό πλήγμα σε ουκρανική πόλη; Δυστυχώς, αλλά αναμφισβήτητα, η απάντηση είναι: ναι. Όπως δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο διευθυντής της CIA William Burns, όταν του τέθηκε αυτή η ερώτηση: «..κανείς μας δεν μπορεί να πάρει ελαφρά τη καρδία την απειλή που συνιστά μια πιθανή προσφυγή σε ... πυρηνικά όπλα». Όπως δήλωσε ο Ουκρανός πρόεδρος Volodymyr Zelensky στο CNN σε συνέντευξη που προβλήθηκε το περασμένο Σάββατο: «Δεν πρέπει να περιμένουμε τη στιγμή που η Ρωσία θα αποφασίσει να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα ... Για [τον Πούτιν], η ζωή των ανθρώπων δεν είναι τίποτα.

Η Ρωσία διαθέτει βεβαίως ένα οπλοστάσιο πυραύλων Iskander με πυρηνική κεφαλή που θα μπορούσαν να μεταφέρουν μια τακτική πυρηνική κεφαλή με απόδοση 10-15 κιλοτόνων σε στόχους σε ακτίνα 300 μιλίων. Οι 15 κιλοτόνοι είναι περίπου το μέγεθος της έκρηξης των ατομικών βομβών που έριξαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στις ιαπωνικές πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι για να τερματίσουν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Θα διατάξει ο Πούτιν πυρηνικό χτύπημα σε ουκρανική πόλη; Θεωρώ πως όχι. Αλλά ο λόγος που παραμένω αισιόδοξος είναι ότι αναμένω ότι ο συνδυασμός της ρωσικής επιτυχίας στη μάχη στο Ντονμπάς, από τη μία πλευρά, και της πίεσης που προκαλεί η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στη ρωσική οικονομία και κοινωνία, από την άλλη, θα οδηγήσει σε ένα αδιέξοδο όπου τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία θα συμβιβαστούν με μια κατάπαυση του πυρός. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια διαπραγματευτική συμφωνία κατά μήκος μιας γραμμής ελέγχου - παρόμοια με την ανακωχή στον 38ο παράλληλο που τερμάτισε τον πόλεμο της Κορέας το 1953. Ή θα μπορούσε να είναι κάτι λιγότερο επίσημο, όπως η γραμμή επαφής μεταξύ των αυτονομιστών που υποστηρίζονται από τη Ρωσία στο Ντονμπάς και το Λουχάνσκ και του Κιέβου, κατά μήκος της οποίας διεξάγονται σποραδικές μάχες χαμηλής έντασης από τότε που η Ρωσία κατέλαβε την Κριμαία το 2014.

Επιπλέον, με τη Δύση να πλημμυρίζει την Ουκρανία με όπλα, αν η Ουκρανία κέρδιζε τη μάχη για το Ντονμπάς, όπως πολλοί Ουκρανοί φαντάζονται τώρα ότι θα μπορούσε, και μάλιστα αν μπορούσε να εκδιώξει τις ρωσικές δυνάμεις εντελώς από το κατεχόμενο ουκρανικό έδαφος, τότε; Σε αυτή την περίπτωση, το στοίχημά μου σχετικά με το αν ο Πούτιν θα προχωρήσει σε πυρηνική επίθεση ανατρέπεται. Για να διατυπώσω το κεντρικό αναλυτικό σημείο: αν οι συνθήκες στο πεδίο της μάχης αναγκάσουν τον Πούτιν να επιλέξει μεταξύ της ήττας και της κλιμάκωσης του επιπέδου καταστροφής, θα δώσω τρεις προς μία πιθανότητες να κλιμακώσει. 

Τα στοιχεία και η ανάλυση που οδηγούν σε αυτό που μπορεί να φαίνεται σε κάποιους ως ένα κινδυνολογικό συμπέρασμα ξεκινούν με την εκτίμηση ότι αν ο Πούτιν αντιμετωπίσει την ήττα σε αυτό που ορισμένοι Ρώσοι αποκαλούν ήδη "πόλεμο του Πούτιν", γνωρίζει ότι αυτό θα είναι το τέλος της εικοσιδυάχρονης βασιλείας του -και πιθανώς της ζωής του. Επιπλέον, η ήττα θα εξασφάλιζε ότι ο τίτλος του κεφαλαίου γι' αυτόν στη ρωσική ιστορία θα ήταν: αποτυχία. Το όραμα μιας μεγάλης Ρωσίας που ο ίδιος και οι συνεργάτες του ενστερνίζονται, θα έμπαινε στον κάδο των αχρήστων.

Δεύτερον, ενώ πολλοί ηγέτες που έκαναν ανόητες, ακόμη και κακές επιλογές μετάνιωσαν, ο Πούτιν έχει επανειλημμένα αποδείξει ότι δεν έχει καμία επιφύλαξη να διαπράξει μαζικές δολοφονίες προκειμένου να επιτύχει τους στόχους του. Στην αρχή του καθεστώτος του, βομβάρδισε τη ρωσική πόλη Γκρόζνι σκοτώνοντας χιλιάδες Ρώσους συμπολίτες του. Για να κυβερνήσει μια "απελευθερωμένη" Τσετσενία, επιστράτευσε έναν τοπικό μαφιόζο που είχε σκοτώσει χιλιάδες άλλους Ρώσους, τους οποίους έχει χαρακτηρίσει "τρομοκράτες". Στη Συρία, ο Πούτιν ενώθηκε με ενθουσιασμό με τον χασάπη της Συρίας, τον Μπασάρ αλ Άσαντ, στην καταστροφή του λαού του Χαλεπιού.

Τρίτον, επτά δεκαετίες κατά τις οποίες τα πυρηνικά όπλα δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ σε πόλεμο έχουν αφήσει στη στρατιωτική και στρατηγική κοινότητα των ΗΠΑ ένα ταμπού στο οποίο οι πυρηνικές βόμβες ουσιαστικά δεν θεωρούνται πλέον όπλα πολέμου. Ωστόσο θα πρέπει να κάνουμε μια παύση για να θυμηθούμε ότι αυτό δεν ίσχυε πάντα. Στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, θεωρούσαμε ότι η Σοβιετική Ένωση είχε πλεονέκτημα πέντε προς ένα σε συμβατικές δυνάμεις και ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούσαν να αποτρέψουν και να αμυνθούν έναντι μιας επίθεσης από την Αυτοκρατορία του Κακού. Τότε αγκαλιάσαμε τα τακτικά πυρηνικά όπλα ως τον "εξισορροπητή" μας. Πράγματι, οι αμερικανικές δυνάμεις μέχρι και το επίπεδο των διοικητών λόχου διέθεταν τακτικά πυρηνικά όπλα που σχεδίαζαν να χρησιμοποιήσουν στην πρώτη φάση μιας επίθεσης σοβιετικών αρμάτων μέσω του Fulda Gap. Αν δεν αντιμετωπιζόταν από πυρηνικές επιθέσεις, οι Αμερικανοί πολεμικοί σχεδιαστές προέβλεπαν ότι οι σοβιετικές δυνάμεις θα έφταναν στη Μάγχη σε λιγότερο από μία εβδομάδα.

Αυτό το κομμάτι της ιστορίας μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τους Ρώσους στρατιωτικούς διοικητές και στρατηγούς σήμερα (καθώς και τους Πακιστανούς στρατηγούς).

Τέλος, μπορούν οι Ηνωμένες Πολιτείες να αποτρέψουν τον Πούτιν από τη διεξαγωγή ενός τακτικού πυρηνικού πλήγματος σε μια ουκρανική πόλη; Και αν ένα τέτοιο χτύπημα σκότωνε 10.000 ή 20.000 αθώους Ουκρανούς -σε αντίθεση με τους 140.000 Ιάπωνες που πέθαναν στην επίθεση των ΗΠΑ στη Χιροσίμα- πώς θα αντιδρούσε η Ουκρανία ή οι Ηνωμένες Πολιτείες; Πράγματι, αν μετά την πρώτη έκρηξη, ο Πούτιν προκαλούσε στη συνέχεια τον Ζελένσκι να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός ή να περιμένει να δει πώς μοιάζει ένα ουκρανικό Ναγκασάκι, τι θα έκαναν οι Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ;

Ερωτήματα όπως αυτά οδήγησαν τους αναλυτές τις πρώτες δεκαετίες του Ψυχρού Πολέμου να προσπαθήσουν να "σκεφτούν το αδιανόητο". Καθώς αφυπνίστηκαν για την απειλή που συνιστά σήμερα ο Πούτιν, οι αναλυτές στο Πεντάγωνο, στον Λευκό Οίκο και στην ευρύτερη στρατηγική κοινότητα επιστρέφουν στα ράφια των βιβλίων τους για να ξαναδούν τα βιβλία του Herman Kahn "On Thermonuclear War" και "On Escalation", το "Strategy of Conflict" του Thomas Schelling, το "Absolute Weapon" του Bernard Brodie και άλλα κλασικά βιβλία. Πολλοί από αυτούς που τώρα παλεύουν με δύσκολες επιλογές σχετικά με τις απαντήσεις στην επιθετικότητα του Πούτιν στην Ουκρανία έχουν επανεξετάσει το σενάριο της πιο επικίνδυνης αντιπαράθεσης στην ιστορία, της κρίσης των πυραύλων της Κούβας το 1962, και αναλογίζονται τις αποφάσεις που έλαβαν ο Νικίτα Χρουστσόφ και ο Τζον Φ. Κένεντι.

Αν ο Πούτιν προχωρήσει με τα πυρηνικά, τι θα κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες; Σίγουρα, το μενού δεν θα περιλαμβάνει καλές επιλογές. Αυτό κάνει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη να τερματιστούν οι σκοτωμοί τώρα - ακόμη και αν αυτό αφήσει τον Πούτιν να ελέγχει αρκετά ουκρανικά εδάφη ώστε να πιστεύει ότι μπορεί να το παρουσιάσει στους Ρώσους του ως νίκη. Στον ευρύτερο καμβά, αποφεύγοντας έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο και, ακόμη χειρότερα, έναν απόλυτο πυρηνικό Αρμαγεδδώνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι Ευρωπαίοι συνάδελφοί τους και ο αξιοσημείωτα θαρραλέος ουκρανικός λαός πρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διασφαλίσουμε ότι ο Πούτιν θα υποστεί μια αποφασιστική στρατηγική ήττα - και ότι, έχοντας επιβιώσει από αυτή τη φρίκη, η Ουκρανία θα αναδυθεί ως μια επιτυχημένη, ζωντανή δημοκρατία. Αν κοιτάξουμε προσεκτικά τι συνέβη στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η Δυτική Γερμανία έγινε μέρος του ελεύθερου κόσμου και η Ανατολική Γερμανία έμεινε κάτω από τη μπότα της Σοβιετικής Ένωσης, ή στο τέλος του πολέμου της Κορέας που χώρισε έναν ελεύθερο Νότο από έναν κομμουνιστικό Βορρά, υπάρχουν στέρεοι λόγοι για ελπίδα. Αν ο ουκρανικός λαός μπορέσει να είναι εξίσου επιτυχημένος στην οικοδόμηση του έθνους του, όπως ήταν στην ήττα της προσπάθειας του Πούτιν να το εξαφανίσει, η Ουκρανία θα μπορούσε να γίνει η μεγάλη ιστορία επιτυχίας της επόμενης γενιάς».

Ακολουθήστε την Athens Voice στο Google News κι ενημερωθείτε πρώτοι για όλες τις ειδήσεις

ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ: Live updates - Τι πρέπει να ξέρουμε για τον κορωνοϊό- Συνεχής ενημέρωση εδώ