Το σύνδρομο του Μονάχου και η προσομοίωση του 3ου Παγκοσμίου Πολέμου

Όταν οι Εdouard Daladier και Neville Chamberlain επέστρεψαν στις πρωτεύουσες τους από το Μόναχο, δεν υπήρχε ούτε ένας σοβαρός πολιτικός στο Παρίσι ή το Λονδίνο που δε σκέφτηκε πώς ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος μόλις είχε αρχίσει. Κατηγορήθηκαν και οι δύο για ασυγχώρητη υποχωρητικότητα έναντι του Αδόλφου Χίτλερ. Ήταν 30 Σεπτεμβρίου του 1938. Πέρασαν 84 χρόνια από τότε. Στις 26 Απριλίου του 2022 στην αμερικανική στρατιωτική βάση του  Ramsτein, 425 χιλιόμετρα από το Μόναχο, συγκεντρώθηκαν οι στρατιωτικοί εκπρόσωποι 40 χωρών προκειμένου να συντονίσουν την στρατιωτική βοήθεια της Δύσης προς την Ουκρανία. Δεν ήταν μόνον οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ. Αντιπροσωπεύθηκαν και κράτη από την Ασία και τη Μέση Ανατολή. Ήταν κάτι το πρωτόγνωρο για τα διπλωματικά και στρατιωτικά δεδομένα από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Τα στρατηγικά δεδομένα έχουν εκ θεμελίων αλλάξει από την καταστροφική Συμφωνία του Μονάχου την οποία χρησιμοποίησε ως άλλοθι και εφαλτήριο ο Αδόλφος Χίτλερ για την εισβολή στην Τσεχοσλοβακία, την άλωση της Αυστρίας και τελικά την επίθεση στην Πολωνία. Βεβαίως το Βερολίνο είχε σπεύσει να υπογράψει με την Σοβιετική Ένωση το Σύμφωνο μη επίθεσης και διαμελισμού της Πολωνίας στις 23 Αυγούστου του 1939.

Η συνάντηση των τεσσαράκοντα στο Ramstein εκφράζει το «Αντι-Μόναχο». Τη συλλογική συνειδητοποίηση δηλαδή πως η όποια υποχωρητικότητα έναντι των στρατηγικών επιλογών του καθεστώτος Πούτιν (και όχι μόνον) θα προκαλέσει αμετάκλητά έναν αντιδυτικό Αρμαγεδώνα. Στην ουσία θα προκαλέσει την συλλογική επίθεση των αυταρχικών και δεσποτικών συστημάτων που εντάσσονται στο Ευρασιατικό μοντέλο εξουσίας κατά του δυτικού μοντέλου διακυβέρνησης. Η επίδειξη δύναμης της Δύσης στο Ramstein ήταν εντυπωσιακή. Τουλάχιστον ως προς την θεωρητική δύναμη πυρός αλλά και πολιτικής ισχύος που εκφράζει το πολιτικοστρατιωτικό αυτό μπλοκ. Ως προς του αριθμούς και τα τεχνολογικά μέσα που διαθέτει. Ως προς τα οικονομικά μεγέθη που εκπροσωπεί. Ως προς την πολιτισμική και πολιτική κουλτούρα που επικαλείται.

Μόνον που όλα τα παραπάνω εντάσσονται στην μία όψη του νομίσματος. Διότι η άλλη όψη είναι τρομακτική. Η συνάντηση των τεσσαράκοντα στρατιωτικών αρχηγών της Δύσης σηματοδότησε μία νέα διάσταση στην κλιμάκωση της αντιπαράθεσης με την Ρωσία. Επισημοποίησε την στρατιωτική εμπλοκή, ακόμη δια αντιπροσώπων (by proxy) και όχι δια της επίσημης ιδιότητας των κρατών, στην στρατιωτική σύγκρουση της Ουκρανίας. Αλλά όλα αυτά είναι θεωρητικά σχήματα. Στην ουσία η Δύση εγκλωβίστηκε στο Ramstein σε μία δυναμική η οποία προοιωνίζεται μία μακροπρόθεσμη συμμετοχή διαφόρων επιπέδων  σε μία ιδιότυπη σύγκρουση. Η εικόνα έχει κάτι από επιστημονική φαντασία. Οι αναρτήσεις βιντεοσκοπημένων στιγμιότυπων στο διαδίκτυο υποδηλώνουν μία συλλογική συμμετοχή στο «θέαμα του πολέμου».

Προσοχή δεν πρόκειται για πολεμικό θέαμα όπως μία σκληρή  ταινία που αναπαράγει ιστορίες από το Βιετνάμ. Δεν μιλάμε για το "Platoon". Oχι. Εδώ παρακολουθούμε μέσω TikTok σε real time την live αναμετάδοση της πολεμικής αναμέτρησης εν θερμώ. Καμιά φορά και κατόπιν επεξεργασίας όταν το απαιτούν οι ανάγκες της προπαγάνδας. Αλλά την ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου να βυθίζεται on line μέσω του κινητού ενός Ρώσου ναύτη πάνω σε ένα ρυμουλκό και όχι μέσω της κάμερας ενός κατασκοπευτικού δορυφόρου, είναι, πώς να το κάνουμε, εντυπωσιακό.

Σε αυτό το πολεμικό περιστατικό χρησιμοποιήθηκαν δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη τουρκικής κατασκευής (χώρας μέλος του ΝΑΤΟ δηλαδή), τέσσερεις πύραυλοι επιφανείας - επιφανείας ουκρανικής μετασκευής και μία σειρά πληροφοριών πεδίου μάχης οι οποίος παρέχονταν από δυτικές υπηρεσίες χωρών μελών του ΝΑΤΟ. Ομολογήθηκε πρόσφατα πως έχει εντυπωσιακά αυξηθεί και ποιοτικά αναβαθμιστεί η παροχή πληροφοριών πεδίου μάχης προς τις ουκρανικές δυνάμεις από υπηρεσίες πληροφοριών δυτικών χωρών, κυρίως των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Γαλλίας σύμφωνα με πολύ πρόσφατη αρθρογραφία της Le Monde.  

Αυτή η διαδραστική σχέση των συμμετεχόντων εκ του σύνεγγυς ή εκ εξ αποστάσεως με το πολυεπίπεδο «θέαμα του πολέμου» έχει πολλαπλές επιπτώσεις. Προμηνύει μία ευρύτερα συλλογική συμμετοχή και άρα συνενοχή ως προς την διαδικασία, τις επιλογές, τους στόχους και τα αποτελέσματα. Με λίγα λόγια δεν υπάρχουν περιθώρια παρερμηνείας και κακής πληροφόρησης όπως παλαιότερα. Δεν νοείται άγνοια γεγονότων, προθέσεων, επιδιώξεων και επιλογής τακτικών. Δεν υπάρχουν περιθώρια μετανοίας. Εδώ όλα τα ξέρουμε, όλα τα βλέπουμε και όλα τα καταμετρούμε.

Θα είναι ως φαίνεται μία πολυσυμμετοχική σύγκρουση. Θύματα και θύτες κρατούν την κάμερα, δηλαδή το κινητό ή παρακολουθούν μέσω drone ή δορυφόρων. Δεν θα μπορεί ο ρωσόφωνος κάτοικος του τάδε χωριού έξω από το Χάρκοβο να προφασιστεί ότι «Δεν είδε, δεν άκουσε, δεν πληροφορήθηκε». Ούτε ο Ρώσος φαντάρος θα μπορεί να χρησιμοποιεί ως άλλοθι τις άνωθεν διαταγές. Αλλά ούτε και ο ουκρανός μαχητής στην περιοχή του Δνίπρο θα μπορεί να δικαιολογείται για την ανακρίβεια των πληροφοριών που προκάλεσαν την ομαδική  εξόντωση αιχμαλώτων. Όλα θα είναι γνωστά και ορατά. Ένθεν κακείθεν. Στο πεδίο και τα επιτελεία.

Σε αυτήν την εκδοχή ενός total war, εγκλωβίστηκε ένα σημαντικό μέρος της ανθρωπότητας από την στιγμή που σε κάποιο γραφείο του Κρεμλίνου ένας αυτοαποκαλούμενος Τσάρος αποφάσισε να αιματοκυλίσει την χώρα του και τους αντιπάλους του. Σε αυτόν τον δρόμο δεν υπάρχει γυρισμός. Ούτε καν πεπρωμένο αφού και αυτό είναι εκ των προτέρων γνωστό. Ο Πούτιν δεν θα ξεγελάσει ούτε την ιστορία, ούτε την μοίρα ούτε και τους ανθρώπους. Κάποιος που του έμοιαζε στο παρελθόν προσπάθησε, και στο Μόναχο ξεγέλασε κάποιους, αλλά για λίγο. Μετά έφθασε το πλήρωμα του χρόνου. Ειρωνεία. Αυτοί που κατέθεσαν  το μεγαλύτερο φόρο αίματος αντιμετωπίζοντας τον Χίτλερ είναι αυτοί που προκαλούν αυτήν την νέα και τόσο πασίδηλα αχρείαστη σύγκρουση. Οι Ρώσοι. Η ιστορία όταν σαρκάζει δεν παίζεται.

Την ώρα που οι τεσσαράκοντα συνεδρίαζαν στο Ramstein ένας πύραυλος αγνώστου (;) ταυτότητας τάχα μου, χτυπούσε την γέφυρα πάνω από τον Δνείστερο, εκεί που η γεωγραφία παντρεύει την Μαύρη Θάλασσα, την Ουκρανία, την Μολδαβία και την Ρουμανία. Λίγα χιλιόμετρα νότια της Οδησσού. Από εκεί δηλαδή που κατά τεκμήριο περνούν κάποια από τα όπλα που στέλνουν οι Δυτικοί στους Ουκρανούς για να πολεμήσουν τους Ρώσους. Οι πύραυλοι δεν ξέρουν από σύνορα ούτε από διαχωριστικές γραμμές. Δεν ξεχωρίζουν γλώσσες ή θρησκείες ή ακόμη και πρόσωπα. Ακολουθούν μία προδιαγεγραμμένη πορεία η οποία δεν αλλάζει. Είναι σαν την κατάρα. Άπαξ και εκτοξευθεί το βέλος κανείς δεν μπορεί να το σταματήσει, έλεγε με στόμφο στο εμπόλεμο Βελιγράδι, ένας Ιρανός ιεροκήρυκας απόγονος των Ασασίνων. Ήταν αρχές της δεκαετίας του 90. Μετά από τόσα χρόνια συγκρούσεων καταλαβαίνουν οι πάντες τι εννοούσε ο εκπρόσωπος των Αγιατολάχ. Το αέναο, το εφιαλτικό σπιράλ του πολέμου.