Κοσμος

Ποιος θα εξοντώσει τον δράκο;

Πώς σε μια αλληγορία της σοβιετικής εποχής αποτυπώνονται οι νέες εκδοχές του ολοκληρωτισμού

img_2485.jpg
Περικλής Δημητρολόπουλος
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
street art, Πούτιν, Στάλιν, Χίτλερ
© Mateusz Slodkowski/SOPA Images/LightRocket via Getty Images

Ο «Δράκος» του Εβγκένι Σβαρτς, ο Economist και τα αυταρχικά καθεστώτα από την Αγκυρα έως τη Μόσχα που διολισθαίνουν σε ολοκληρωτικές πρακτικές

Λέγεται πως ο «Δράκος» είναι μία από τις πλέον ευφυείς αλληγορίες που έχουν γραφτεί ποτέ για τον ολοκληρωτισμό. Τον υπογράφει ο Εβγκένι Σβαρτς, ένας Ρώσος συγγραφέας  που, για να γλιτώσει από τα γκουλάγκ του σταλινικού καθεστώτος, βρήκε καταφύγιο στην σχετική ασφάλεια της παιδικής λογοτεχνίας. Και τον θυμήθηκε πρόσφατα ο Economist επειδή, όπως γράφει ο συντάκτης που τον ανέσυρε στη μνήμη του, «από τη Μόσχα έως την Αγκυρα οι “δράκοι” έχουν επιστρέψει».

Ο δράκος του Εβγκένι Σβαρτς έχει τρία κεφάλια και τυραννάει μια μακρινή γη. Απαιτεί τεράστιες ποσότητες από κρέας για να τραφεί αλλά και ένα κορίτσι που κάθε χρόνο θυσιάζεται για χάρη του. Στη μακρινή αυτή γη εμφανίζεται κάποτε ο Λανσελότος, ο ήρωας της ιστορίας, και προσφέρεται να απαλλάξει τους ντόπιους από τον τύραννό τους.   Κι όμως. Το πλήθος τον παρακαλεί να μην το κάνει. Χάρις στον δράκο και τις φωτιές που βγάζει από το στόμα του, του λένε, εξαφανίστηκε η πανούκλα από τη λίμνη. Άλλοι ιππότες που προσπάθησαν να τον σκοτώσουν στο παρελθόν κατέληξαν στα δόντια του για να κάνουν απλώς τα πράγματα χειρότερα. Και πώς να μην λάβουν υπόψη τους πως αυτός ο τρικέφαλος δράκος τούς προστατεύει από άλλους δράκους;

Μάταια τους λέει ο Λανσελότος πως δεν υπάρχουν άλλοι δράκοι, σχεδόν κανένας δεν τον πιστεύει. Ο ιππότης θέλει όμως να σώσει ένα κορίτσι και ετοιμάζεται για τη μάχη έχοντας απέναντί του τους πολλούς και τον δήμαρχο που είναι σύμμαχος του δράκου. Όλοι αυτοί δηλώνουν αφοσίωση στον δράκο, ενώ τον Λανσελότο υποστηρίζει κρυφά μια μικρή μειοψηφία που τον προμηθεύει με ένα ξίφος και ένα ιπτάμενο χαλί.

Αν και πέφτει ένα από τα τρία κεφάλια του δράκου στο έδαφος και στη συνέχεια ένα άλλο, οι πιστοί του δράκου επιμένουν στην προπαγάνδα τους. Θα πρέπει να πέσει και το τρίτο για να πανηγυρίσει το πλήθος. Όταν όμως ο Λανσελότος επιστρέφει έναν χρόνο μετά στη μακρινή γη, θα βρει το ίδιο πλήθος να έχει πειστεί πως ήταν ο δήμαρχος και όχι ο ίδιος που είχε εξοντώσει τον δράκο. Θα βρει τον δήμαρχο στη θέση του τύραννου, ο οποίος διατηρεί την εξουσία του με πράκτορες, φυλακίσεις και διαφθορά. Απογοητευμένος, ο ιππότης καταλήγει στο συμπέρασμα πως η εξόντωση του δράκου δεν ήταν αρκετή. Το μικρόβιό του έχει μολύνει τις ψυχές των υπηκόων. Καταλαβαίνει πως «πρέπει να εξοντωθεί ο δράκο μέσα τους» για να απαλλαγούν οριστικά από αυτόν.

Ποιον είχε στο μυαλό του ο  Εβγκένι Σβαρτς, όταν έγραφε τον «Δράκο» το 1944 στην πολιορκημένη Αγία Πετρούπολη που τότε λεγόταν Λένιγκραντ; Ο ίδιος έλεγε πως ο δράκος ήταν ο Χίτλερ. Αλλά οι Ρώσοι που θα τον ανακάλυπταν ξανά στα τέλη της δεκαετίας του 1980, τις ημέρες της Περεστρόικα και Γκλάσνοστ, δεν είχαν καμία αμφιβολία πως ο δράκος ήταν το δικό τους παρελθόν. Είναι σήμερα που εκείνο το παρελθόν μοιάζει να έχει γίνει ξανά παρόν. Είναι σήμερα που αυταρχικά καθεστώτα διολισθαίνουν σε όλο και πιο ολοκληρωτικές πρακτικές. Και κάποιος πρέπει να εξοντώσει τον δράκο. 

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.