Apollo 16: το πέμπτο ταξίδι στο φεγγάρι, σαν σήμερα πριν 50 χρόνια

Το διαστημόπλοιο της αποστολής Apollo 16 εκτοξεύτηκε από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι της Φλόριντα στις 16 Απριλίου 1972 και προτού φτάσει στη Σελήνη αντιμετώπισε μια σειρά από μικρές δυσλειτουργίες: η προσελήνωση έγινε με έξι ώρες καθυστέρηση και μετά από πολλή αγωνία στον σταθμό της NASA στο Χιούστον. Τελικά, το Χιούστον ζήτησε από τους αστροναύτες να επιστρέψουν μία ημέρα νωρίτερα από το προγραμματισμένο. Ήταν μια επιτυχημένη αποστολή εξαιρετικά υψηλής τεχνολογίας - πολλά είχαν αλλάξει από την πρώτη προσελήνωση του 1969 - η οποία ωστόσο έδειξε ότι η Σελήνη δεν είχε μυστικά που να μπορούν να φανούν χρήσιμα στην ανθρωπότητα.

Αφού πέταξαν το λεγόμενο Lunar Module στην επιφάνεια της Σελήνης στις 21 Απριλίου, οι αστροναύτες Τζον Γιανγκ και Τσαρλς Ντιουκ πέρασαν 71 ώρες - σχεδόν τρεις ημέρες - στο φεγγάρι, περπατώντας συνολικά 20 ώρες και 14 λεπτά και συγκεντρώνοντας 95,8 κιλά σεληνιακών δειγμάτων. Ανάμεσα σε αυτά ήταν μια μεγάλη πέτρα, γνωστή ως Big Muley, η οποία εκτίθεται στο Διαστημικό Κέντρο Λίνκολν. Παραλλήλως, ο τρίτος αστροναύτης, Τόμας «Κεν» Μάτινγκλι, περιφερόταν γύρω από τη Σελήνη σε ειδικό εξάρτημα του διαστημοπλοίου από το οποίο έπαιρνε φωτογραφίες. Ο Τσαρλς Ντιουκ άφησε δύο αντικείμενα στη Σελήνη, τα οποία φωτογράφισε ενώ βρισκόταν εκεί. Το ένα ήταν μια κορνιζαρισμένη φωτογραφία της οικογένειάς του που στην πίσω όψη γράφει: «Αυτή είναι η οικογένεια του αστροναύτη Duke από τον πλανήτη Γη. Προσγειώθηκε στη Σελήνη τον Απρίλιο του 1972.» Το άλλο στοιχείο ήταν ένα αναμνηστικό μετάλλιο που  από την Πολεμική Αεροπορία των Ηνωμένων Πολιτειών, η οποία το 1972 γιόρταζε την 25η επέτειό της.

Ο 41χρονος Τζον Γιανγκ, επικεφαλής της αποστολής, ήταν πρώην αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού όπως και Τόμας Μάτινγκλι. Ο 36χρονος Ντιουκ προερχόταν από την αεροπορία, ήταν πρωτάρης στο διάστημα, αλλά είχε υπηρετήσει στο πλήρωμα υποστήριξης του Apollo 10 και ήταν υπεύθυνος επικοινωνίας καψουλών (CAPCOM) για το Apollo 11. Εκτός από τη συνήθη εκπαίδευση του διαστημικού σκάφους Apollo, ο Γιανγκ και ο Ντιουκ, μαζί με τον εφεδρικό διοικητή Φρεντ Χέιζ, είχαν υποβληθεί σε εκτεταμένο πρόγραμμα γεωλογικής εκπαίδευσης που περιελάμβανε πολλές επιτόπιες εκδρομές για να τους μυηθούν σε έννοιες και τεχνικές που θα χρησιμοποιούσαν για την ανάλυση χαρακτηριστικών και τη συλλογή δειγμάτων στη Σελήνη. Στην πραγματικότητα, ο στόχος του Apollo 16 ήταν η γεωλογική έρευνα του σεληνιακού εδάφους, το οποίο αποδείχτηκε ότι δεν είναι ηφαιστειώδες, ούτε μοιάζει μέρος της γήινης γεωλογίας. Η Σελήνη δεν μοιράζεται τη γεωλογική ιστορία της Γης όπως είχαμε υποθέσει.

Η εκτόξευση, ο περίπατος, η σεληνιακή περιφορά και η επανείσοδος στη Γη ήταν εξίσου εντυπωσιακά: στην επιστροφή τους, οι τρεις αστροναύτες έπεσαν με αλεξίπτωτα στον Ειρηνικό Ωκεανό 350 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του νησιού Κιριτιμάτι απ’ όπου τους ανέσυρε το αεροπλανοφόρο Ticonderoga. Μετά από αυτή την αποστολή, ο Γιανγκ και ο Ντιουκ υπηρέτησαν ως εφεδρικοί για το Apollo 17. Η μονάδα εντολών του Apollo 16, o "Casper", εκτίθεται στο Κέντρο Διαστήματος & Πυραύλων των ΗΠΑ στο Χάντσβιλ της Αλαμπάμα. O Tζον Γιανγκ πέθανε το 2018, ο Ντιουκ ζει στο Τέξας και ο Μάτινγκλι στην πολιτεία της Βιρτζίνια.