Κοσμος

Το τάγμα Αζόφ και η ρωσική προπαγάνδα

Τα ευρύματα του stopfake.org για τη στήριξη ορισμένων διεθνών μέσων στην προπαγανδιστική αντιναζιστική ρητορική του Κρεμλίνου

62222-137653.jpg
A.V. Team
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Τάγμα Αζόφ
© STR/NurPhoto via Getty Images

Η έρευνα του stopfake.org για τη συντεταγμένη προπαγάνδα του Κρεμλίνου - και των φιλικών του διεθνών μέσων - ώστε να παρουσιαστούν όλοι οι Ουκρανοί ως νεοναζί

Στις 7 Μαρτίου, οι Global Times, το επίσημο όργανο του κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, δημοσίευσε μια δήθεν έρευνα χαρακτηρίζοντας το ουκρανικό τάγμα Aζόφ «ναζιστικό» και την κυβέρνηση των ΗΠΑ χρηματοδότη ακροδεξιών ριζοσπαστών. Καθώς ο αγώνας εναντίον στον ανύπαρκτο ναζισμό στην Ουκρανία έχει γίνει η κύρια δικαιολογία για την επίθεση της Ρωσίας, το θέμα εξακολουθεί να απασχολεί ορισμένα μέσα ενημέρωσης που πρόσκεινται το Κρεμλίνο: ο στόχος τους είναι να περιθωριοποιήσουν την Ουκρανία και να υπονομεύουν τη διεθνή στήριξη στον ουκρανικό λαό. Το άρθρο των Global Times και τα σχόλια σε άλλα ΜΜΕ όπως το Gazete Duvar της Τουρκίας, το NBC News (το οποίο θεωρείται ’’liberal’’) και το Al Jazeera του Κατάρ ισχυρίζονται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «στηρίζουν Ουκρανούς εθνικιστές για να προωθήσουν τις εξτρεμιστικές δυνάμεις στην Ανατολική Ευρώπη» κι ότι το πρόβλημα των Ναζί στην Ουκρανία είναι αληθινό.

Το τάγμα Aζόφ, το οποίο έχει περίπου 1.000 μαχητές και εδρεύει στα νοτιοανατολικά λιμάνια του Μπερντιάνσκ και της Μαριούπολης, βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος από τη σύστασή του το 2014. Πράγματι, δημιουργήθηκε μετά τη ρωσική στρατιωτική επίθεση στην Ουκρανία, την κατοχή και προσάρτηση της Κριμαίας, και την ιδιοποίηση των εδαφών του Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ. Οι Αζόφ απελευθέρωσαν τη Μαριούπολη τον Ιούνιο του 2014, έλαβαν μέρος σε μάχες κοντά στο Ιλοβάισκ και εξαπέλυσαν επίθεση στο Σιροκίνο τον Φεβρουάριο του 2015. Έκτοτε έχουν δημοσιευτεί πολλά άρθρα σχετικά με τη συμμετοχή μελών του σε νεοναζιστικές ομάδες: τα ρωσικά ΜΜΕ δημοσίευσαν ψεύτικες φωτογραφίες φερόμενων μελών του τάγματος με ναζιστικά τατουάζ, ενώ μετά την 11η Νοεμβρίου 2014, όταν το οι Aζόφ ενσωματώθηκαν στην Εθνική Φρουρά της Ουκρανίας, τα ρωσικά ΜΜΕ ισχυρίστηκαν ότι η πλειοψηφία της Εθνοφρουράς είναι Ναζί. Αλλά, μέχρι το 2022 η Εθνική Φρουρά απαριθμούσε 60.000 στρατιώτες: το να ισχυρίζεται κανείς ότι τα 1.000 μέλη του Αζόφ αποτελούν «πλειοψηφία» είναι εκτός από αναλήθεια, λάθος αριθμητικής.

Η δαιμονοποίηση του τάγματος του Αζόφ επιτρέπει στη Ρωσία και στους θαυμαστές της να διαδώσουν τον μύθο της ανόδου της ακροδεξιάς στην ουκρανική κοινωνία. Στην πραγματικότητα, τα τελευταία επτά χρόνια, ο αριθμός των μαχητών Aζόφ αυξήθηκε μόνο κατά 200 άτομα: από 800 το 2014 σε 1.000 το 2022. Οι προσωπικές απόψεις των μελών της οργάνωσης είναι επίσης αρκετά διαφορετικές. Σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Εσωτερικών της Ουκρανίας, Άρσεν Αβάκοφ, «δεν υπάρχει ναζιστική τάση, αλλά ορισμένα μέλη του μπορεί να έχουν προσωπική ακροδεξιά κοσμοθεωρία.» Πάντως, η διαβόητη φωτογραφία που έχει κάνει τον γύρο του κόσμου ―η οποία δείχνει μια ομάδα μαχητών που κρατούν ψηλά σημαίες μεταξύ των οποίων μία με τη ναζιστική σβάστικα― είναι ψεύτικη: πρόκειται για επεξεργασμένη φωτογραφία που, στην πραγματικότητα, δείχνει μαχητές από την ομάδα του διαβόητου Ρώσου μισθοφόρου Αρσέν Πάβλοφ γνωστού ως «Μοτορόλα», οι οποίοι συμμετείχαν στην αρχική κατάληψη του ανατολικού Ντονμπάς το 2014. Σημειωτέον ότι ο Πάβλοφ, που σκοτώθηκε το 2016, αυτοχαρακτηριζόταν «εγκληματίας πολέμου». Όσο για τη σημαία είναι αυτονομιστική των ακροδεξιών ρωσόφωνων και όχι του ουκρανικού τάγματος Aζόφ. Την ίδια σημαία της ομάδας του Moτορόλα δημοσίευσε το 2014 η ρωσική προπαγανδιστική έκδοση Rusvesna. Περαιτέρω ισχυρισμοί από τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης σχετικά με τη συμμετοχή του Aζόφ σε ναζιστικά κινήματα στην Ουκρανία έχουν καταρριφθεί από διεθνείς οργανισμούς, όπως είναι το Bellingcat, το οποίο κάνει λόγο για «ρωσικό εργοστάσιο Τρολ», και το stopfake.org που διϋλίζει τα fake news.

Το τάγμα του Αζόφ συνεχίζει να απασχολεί ορισμένα δυτικά μέσα ενημέρωσης περισσότερο από τον βάναυσο πόλεμο που έχει εξαπολύσει η Ρωσία εναντίον της Ουκρανίας: από την κινεζική κομμουνιστική εφημερίδα Global Times μέχρι το αμερικανικό αριστερό Nation, διαδίδουν την προπαγάνδα του Κρεμλίνου ότι το 2014-2019 οι ΗΠΑ έστειλαν στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία χρηματοδοτώντας τον «ναζισμό» στην Ουκρανία. Σύμφωνα με τον διοικητή του Aζόφ Ντενίς Προκοπένκο αυτές οι απόψεις οφείλονται στην άγνοια: οι Αζόφ υπερασπίζονται σήμερα τη Μαριούπολη στο πεδίο της μάχης και κανείς από τους στρατιώτες δεν έχει ναζιστικές συγγένειες ή ρατσιστικές προκαταλήψεις. Πρόκειται για πατριώτες που υπερασπίζονται όπως μπορούν τη χώρα τους από την ξένη εισβολή.

Για να τεκμηριώσoυν την πεποίθηση ότι οι δραστηριότητες του Αζόφ στην Ουκρανία αποτελούν μέρος μιας παγκόσμιας «αμερικανικής συνωμοσίας», οι Global Times επικαλούνται τον Λι Γουέι, ειδικό σε θέματα εθνικής ασφάλειας στο Ινστιτούτο Σύγχρονων Διεθνών Σχέσεων της Κίνας. Ο Λι Γουέι εξηγεί ότι «Η στήριξη των νεοναζί της Ουκρανίας εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Υποκινώντας τις συγκρούσεις μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας, οι ΗΠΑ έχουν αποδυναμώσει τη Ρωσία και ωθούν περαιτέρω την Ουκρανία στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ, ενώ ταυτοχρόνως βελτιώνουν τις σχέσεις τους με την Ευρώπη η οποία εξαρτάται όστρατηγικά όλο και περισσότερο από τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ είναι πραγματικά ο μεγαλύτερος ωφελούμενος από τις εντάσεις Ρωσίας-Ουκρανίας.» Στη συνέχεια, οι Global Times επισημαίνουν την υποτιθέμενη παρουσία μελών του Αζόφ στις τρομοκρατικές επιθέσεις σε τζαμιά στη Νέα Ζηλανδία το 2019 καθώς και στις διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ. Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι μέλη του Aζόφ συμμετείχαν σε καμία από αυτές τις επιχειρήσεις, ούτε ότι δέχονται οικονομική ή στρατιωτική βοήθεια από το εξωτερικό: ως εθνικιστές φαίνεται πως περιορίζονται σε ουκρανικές στρατολογίες και χρηματοδότηση. Όπως λέει ο Ντενίς Προκοπένκο, τις πρώτες μέρες της συγκρότησης του τάγματος, υπήρχαν όντως μέλη με εξτρεμιστικές απόψεις, αλλά έχουν απομακρυνθεί: γενικά οι Αζόφ δεν έχουν επίσημη ιδεολογία εκτός από το να υπηρετούν την Ουκρανία. Σήμερα αποτελούν μέρος του στρατού της Ουκρανίας που εποπτεύεται από το Υπουργείο Εσωτερικών και χρηματοδοτείται εν μέρει από το κράτος και εν μέρει από εισφορές.

Όσο για τη Ρωσία, υπάρχει πλήθος ακροδεξιών ομάδων τα οποία συνεργάζονται με το Κρεμλίνο για να αναζωπυρώσουν τον πατριωτικό ζήλο και να ενθαρρύνουν τις ρωσικές σοβινιστικές απόψεις που διαδίδει η ρωσική προπαγάνδα. Η ρωσική κυβέρνηση εμποδίζει την αυτοοργάνωση της κοινωνίας, αντικαθιστώντας όλο και περισσότερο τέτοιες κοινωνικές διαδικασίες με ομάδες που εστιάζουν στον φόβο από εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς. Το Κρεμλίνο στηρίζει ενεργά ακροδεξιά ριζοσπαστικά κόμματα και κινήματα στην Ευρώπη, όπως το γαλλικό Rassemblement National στη Γαλλία, το Λαϊκό Κόμμα της Ισπανίας που ιδρύθηκε από ένα θαυμαστή του Φράνκο, το λαϊκιστικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία». Τα ΜΜΕ αποφεύγουν να αναφέρουν αυτές τις φιλίες του Κρεμλίνου που αποδεικνύουν ότι η ακροδεξιά φωλιάζει στη Ρωσία παρά στην Ουκρανία.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.