Ανάλυση από δύο στελέχη της αμερικανικής αριστεράς: γιατί και πώς ο Πούτιν θέλει να εκκαθαρίσει την Ευρώπη από τον φιλελευθερισμό και τη σοσιαλδημοκρατία
«Στην τρέχουσα κρίση, η αριστερά χρειάζεται πλήρη και ενδελεχή κατανόηση του Βλαντιμίρ Πούτιν και των φιλοδοξιών του για τη Ρωσία. Μας έχουν προβληματίσει ορισμένες από τις δηλώσεις της αριστεράς των ΗΠΑ σχετικά με την εισβολή στην Ουκρανία. Φαίνεται ότι όταν έρχονται αντιμέτωποι με μια περίπλοκη σειρά αντιφάσεων, πολλοί άνθρωποι έχουν χάσει την ικανότητα να επιλύουν και να κατανοούν την κύρια αντίφαση: την προσπάθεια του καθεστώτος Πούτιν να υποτάξει την Ουκρανία, να τερματίσει την κυριαρχία της και να αρνηθεί το δικαίωμά της να υπάρχει ανεξάρτητα.» Αυτά γράφουν στο περιοδικό Truthout ο Carl Davidson ―σοσιαλιστής συγγραφέας και εκπαιδευτικός, στέλεχος της Νέας Αριστεράς στη δεκαετία του 1960― και ο Bill Fletcher Jr. συνδικαλιστής, ακτιβιστής και συνιδρυτής του Black Radical Congress.
«Η σύγχρονη Ουκρανία δημιουργήθηκε εξ ολοκλήρου από τη Ρωσία των μπολσεβίκων. Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε μετά την επανάσταση του 1917», είπε ο Πούτιν σε τηλεοπτική του ομιλία τον περασμένο Φεβρουάριο. «Ως αποτέλεσμα της μπολσεβίκικης πολιτικής προέκυψε η Σοβιετική Ουκρανία, η οποία ακόμη και σήμερα μπορεί με βάσιμους λόγους να ονομαστεί Ουκρανία του Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν. Είναι ο δημιουργός και ο αρχιτέκτονάς της. Αυτό επιβεβαιώνεται πλήρως από αρχειακά ντοκουμέντα […] Και τώρα οι αγνώμονες απόγονοι κατεδαφίζουν τα μνημεία του Λένιν στην Ουκρανία στο πλαίσιο του αποκομμουνισμού. Θέλετε αποκομμουνισμό; Μια χαρά. Αλλά ας μην κάνουμε μισές δουλειές. Είμαστε έτοιμοι να σας δείξουμε τι σημαίνει πραγματική αποκομμουνιστοποίηση για την Ουκρανία.» Ο Πούτιν ήταν σαφής: κατά τη γνώμη του, η Ουκρανία δεν έχει εθνικά δικαιώματα που οι Ρώσοι είναι υποχρεωμένοι να σέβονται. Αντιθέτως, ο στόχος είναι η επανένωση, η επαναρρόφηση ή όποιος άλλος ευφημισμός για υποδεέστερη θέση ως προς τη Μητέρα Ρωσία.
Η αμερικανική αριστερά έχει δυσκολία να καταλάβει τι συμβαίνει. Επικεντρώνεται σ’ αυτό που θεωρεί «επέκταση και πίεση του ΝΑΤΟ προς τα σύνορα της Ρωσίας», αλλά δεν φαίνεται να βλέπει την άνοδο των δεξιών λαϊκιστικών κομμάτων υπέρ του Πούτιν στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, τα οποία μάλιστα έχουν απήχηση και στη δεξιά πτέρυγα του Ρεπουμπλικανικού κόμματος στις ΗΠΑ. Επίσης, η αμερικανική αριστερά φαίνεται να επικεντρώνεται στους Ουκρανούς φασίστες του κόμματος Svoboda και της ένοπλης πολιτοφυλακής του — αν και η επιρροή τους μειώθηκε απότομα μετά την πρόσφατη εκλογή του Zελένσκι. «Όμως πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι συμβαίνει στη Ρωσία του Πούτιν,» συνεχίζουν οι Davidson και Fletcher. «Είναι γνωστό ότι ο Πούτιν μπήκε στους κύκλους της ρωσικής ελίτ ως αξιωματικός της KGB. Λιγότερο γνωστές είναι οι συνθήκες της ανόδου του. Το βιβλίο ’’House of Trump, House of Putin’’ του Craig Unger αφηγείται την ιστορία: Ως νέος της εργατικής τάξης στην παλιά ΕΣΣΔ, η μοναδική φιλοδοξία του Πούτιν ήταν να γίνει αξιωματικός της υπηρεσίας πληροφοριών. Η KGB του υπαγόρευσε να πάει πρώτα στη Νομική, απ’ όπου αποφοίτησε. Μετά την εκπαίδευσή του στην KGB, τοποθετήθηκε στη Λαοκρατιή Δημοκρατία της Γερμανίας σε θέση μεσαίου επιπέδου.
Όταν έπεσε το Τείχος και η ΕΣΣΔ διαλύθηκε, ο Πούτιν έμεινε κατά κάποιον τρόπο «έξω στο κρύο», χωρίς αντικείμενο εργασίας. Επέστρεψε στην Αγία Πετρούπολη, όπου εργάστηκε ταξιτζής και έμαθε πολεμικές τέχνες ― ήταν καλός στο τζούντο. Οι υπάλληλοι του γυμναστηρίου διαχειρίζονταν παραλλήλως ένα επικερδές εμπόριο ναρκωτικών, πουλώντας ηρωίνη από το Αφγανιστάν, μεταξύ άλλων λαθραίων προϊόντων. Ο Πούτιν μαζί με τους φίλους του από το τζούντο είχαν διασυνδέσεις με γκάνγκστερ, πράκτορες πληροφοριών και γραφειοκράτες σε όλη τη διάρκεια της εποχής Γέλτσιν όπου διαμορφωνόταν η τάξη των ολιχαργών και της κλεπτοκρατίας. Κατά την έξοδό του από την πολιτική, ο Γέλτσιν τοποθέτησε τον Πούτιν επικεφαλής: ο Πούτιν ευνόησε μια οικονομία που λειτουργούσε μέσω του κεντρικού ελέγχου του τεράστιου πλούτου της Ρωσίας σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, κατέπνιξε την εξέγερση στην Τσετσενία και κέρδισε μια λαϊκή πλειοψηφία για τον εαυτό του και για τους γκάνγκστερ γύρω του.»
Οι συγγραφείς του εκτεταμένου άρθρου στο Truthout περιγράφουν την εξέλιξη του Πούτιν και του ρωσικού καθεστώτος ως βίαιη απάντηση στον δυτικό φιλελευθερισμό και στην κοσμικότητα του ευρωπαϊκού κράτους των τελευταίων 200 χρόνων. «Ο Πούτιν είναι στενά ευθυγραμμισμένος με την Ορθόδοξη εκκλησία, και παρότι πρώην πράκτορας της KGB και απόφοιτος νομικής σχολής της ΕΣΣΔ, δεν έχει καμιά υποκείμενη πίστη στον μαρξισμό, όπως ίσως υποθέτουν πολλοί από την αριστερά,» γράφουν. «Ως αξιωματικός της KGB, είχε βαθιά γνώση τού πώς λειτουργούσε στην πραγματικότητα η ΕΣΣΔ, και στη συνέχεια, στην περίοδο του Γέλτσιν, διεύθυνε τις σαρωτικές κλοπές και την ιδιωτικοποίηση τεράστιων κρατικών πόρων από την ελίτ του παλιού Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης. Αν είχε κάποτε κομμουνιστικές ψευδαισθήσεις, σίγουρα εξατμίστηκαν.
Κι αν οι Αμερικανοί αριστεροί είχαν ψευδαισθήσεις γι’ αυτόν το 2000, δεν θα έπρεπε να έχουν τώρα: το 2006, επισκέφτηκε το νεκροταφείο της Μονής Ντανσκόι στη Μόσχα και άφησε λουλούδια στον τάφο του στρατηγού Άντον Ντενίκιν, ένα στρατιωτικό ηγέτη των αντεπαναστατών που προσπάθησε να ανατρέψει τον Λένιν και να αποκαταστήσει την αντιδραστική εξουσία, καθώς και στον τάφο του Σμέλεφ, ενός συγγραφέα που επίσης εντάχθηκε στις δυνάμεις του τσάρου. Ο εθνικισμός και η πολιτική ταύτιση του Πούτιν με την αμερικανική δεξιά τύπου Steve Bannon ήταν πάρα πολύ σαφής και συνδυάζονταν με τη γεωπολιτική του ’’Ευρασιανισμού’’ σύμφωνα με την οποία η κυριαρχία στην Ευρασία είναι το κλειδί για την παγκόσμια ηγεμονία της Ρωσίας.»
Ο Davidson και ο Fletcher γράφουν ότι ο Πούτιν δεν θέλει να γίνει ένας νέος Στάλιν, αλλά μάλλον ένας νέος Τσάρος της ευρασιατικής «Τρίτης Ρώμης», διαδόχου της Ρώμης και του Βυζαντίου που θα διασώσει την Ορθόδοξη Εκκλησία και όλο τον χριστιανικό κόσμο από τους απίστους. Η σημερινή Ρωσική Ορθοδοξία, όπως και ο ίδιος ο Πούτιν, βλέπουν ως κύρια πρόκληση για την εκκλησία τις αξίες του δυτικού φιλελευθερισμού και στις φθοροποιές ιδέες του Διαφωτισμού, ειδικά τις έννοιες της ισότητας που επεκτείνονται στην υπεράσπιση των LGBTQ+ ατόμων, στο δικαίωμα στην άμβλωση και τα λοιπά. Το όνειρο του Πούτιν είναι τόσο μεγαλόπνοο που δεν γίνεται εύκολα πιστευτό: επιθυμεί μια Μεγάλη Ρωσία που εκτείνεται από το Σινικό Τείχος μέχρι τις ακτές του Ηνωμένου Βασιλείου. Για να ενωθεί αυτή η μεγάλη πατρίδα απαιτείται εκκαθάριση όλης της Ευρώπης από «ατλαντιστική» επιρροή των ΗΠΑ και της Βρετανίας.
«Η αμερικανική αριστερά», συνεχίζουν οι Davidson και ο Fletcher, «πρέπει να καταλάβει ότι οι Ρώσοι προσπαθούν να καταστρέψουν τις διάφορες μορφές φιλελευθερισμού, σοσιαλισμού και σοσιαλδημοκρατίας κάνοντας συστηματική διείσδυση στα δεξιά κόμματα της Ευρώπης, όπως η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) ή η ιταλική Λίγκα του Βορρά. Αλλά, εδώ ο Πούτιν έκανε λάθος υπολογισμούς: υποτίμησε τη δύναμη της εθνικής ταυτότητας των δεξιών και ακροδεξιών κομμάτων· νόμισε ότι θα τον στηρίξουν άκριτα σε ό,τι επιχειρεί στον διεθνή χώρο. Αλλά, παρότι, για παράδειγμα, η Μαρίν Λεπέν, που έλαβε δάνειο από ρωσική τράπεζα, είχε δηλώσει ότι η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία δεν ήταν παράνομη, τώρα καταγγέλλει τη στρατιωτική επίθεση. Πράγματι, κάποιοι ακροδεξιοί στης ΗΠΑ, όπως ο Pat Buchanan και ο Tucker Carlson του Fox News συνεχίζουν να τον θαυμάζουν διότι είναι μισογύνης, ρατσιστής, θρησκευόμενος και εθνικιστής. Πώς μπορούν Αμερικανοί αριστεροί να συμφωνούν με τον Buchanan και τον Calrson; Για μεγάλο μέρος της αριστεράς, η αντίθεση στον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ ισοδυναμεί με το να είσαι στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Αυτό διατυπώνεται με το ότι η προτεραιότητα για την αριστερά είναι η αντίθεση στον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ. Το πρόβλημα εδώ είναι ότι οι ΗΠΑ δεν είναι η μοναδική πηγή παγκόσμιας βίας και καταπίεσης στον πλανήτη.
Σήμερα, το παγκόσμιο δεξιό αυταρχικό κίνημα επιδιώκει να αναποδυρίσει ολόκληρο τον 20ό αιώνα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση του Πούτιν, πρέπει να λάβουμε υπόψη την πλήρη αποκήρυξη των ιδρυτικών αρχών της ΕΣΣΔ, και πιο συγκεκριμένα, της έννοιας του δικαιώματος στην εθνική αυτοδιάθεση.» Οι συγγραφείς του άρθρου στο Truthout καταλήγουν υπενθυμίζοντας ένα λάθος που έκαναν αρκετοί αντιιμπεριαλιστές στη δεκαετία του 1930 και στις αρχές της δεκαετίας του 1940, ήταν να δουν στην αυτοκρατορική Ιαπωνία ένα σωτήρα από τη δυτική αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό. «Θα πρέπει να θυμηθούμε αυτήν την ιστορία καθώς αναλογιζόμαστε την εμμονή του Πούτιν με την Ευρασία και τη λευκή υπεροχή· πρέπει να κατανοήσουμε την ομοφοβική, σεξιστική, μισαλλόδοξη πολιτική που βρίσκεται πίσω από αυτόν τον όρο.»
13°
