Πώς η ιδεολογία του wokism επηρεάζει την αμερικανική εκπαίδευση φτωχαίνοντας τη γνώση και καταργώντας τον διάλογο - Τι αναφέρει ο William Deresiewicz στο Nexus.
Όποιος δεν σπούδασε πριν από το ρεύμα του wokism δεν μπορεί να κάνει συγκρίσεις: κι όμως, υπήρχαν εποχές όπου οι φοιτητές ήξεραν να διαβάζουν, να γράφουν, να σκέφτονται και να διατυπώνουν επιχειρήματα. Ακόμα και στις δεκαετίες του 1960 και 1970, όταν άνθιζε η συνθηματολογία, υπήρχε διάλογος και μάλιστα σε υψηλούς τόνους∙ υπήρχαν ιδεολογικές διαφορές. Το αναλυτικό πρόγραμμα στις ανθρωπιστικές σπουδές δεν αποτελούταν από σύντομα κείμενα ιστολογίων κι από άρθρα πολιτικών περιοδικών που κατήγγελλαν τον ρατσισμό και την πατριαρχία. Σήμερα, ιδιαίτερα σε σχολές όπως η Ιστορία, η Πολιτική Επιστήμη, η Δημιουργική Γραφή, η Λογοτεχνία, έχει χαθεί το λεξιλόγιο και η δυνατότητα έκφρασης σύνθετων επιχειρημάτων: όπως γράφει ο William Deresiewicz στο ολλανδο-αγγλικό περιοδικό Nexus, οι φοιτητές ξέρουν να γράφουν γρήγορα κι απλά όπως κάνουν στα sms, στον Messenger και στις άλλες επικοινωνιακές πλατφόρμες, αλλά δεν μπορούν να αναγνωρίσουν αντιφάσεις, να προβλέψουν αντιρρήσεις, να προβάλουν εναλλακτικές ερμηνείες, να κάνουν ουσιαστικές διακρίσεις ή να κατανοήσουν λεπτές έννοιες και μεταφορές. Η ενασχόλησή τους με τη γλώσσα είναι ρηχή και χλιαρή. Τι έχει συμβεί;
Κατ’ αρχάς, διαβάζουν γρήγορα και επιφανειακά, προτιμώντας σύντομα κείμενα τα οποία έτσι κι αλλιώς ψειρίζουν για να εντοπίσουν τυχόν ρατσισμό, μισογυνία, ομοφοβία, τρανσφοβία, ισλαμοφοβία, πατριαρχία. Στη συνέχεια, εγείρουν επιχειρήματα, στην πραγματικότητα έτοιμες φράσεις, με ξύλινη γλώσσα. Ακόμα και σε πανεπιστήμια κύρους όπως το Χάρβαρντ ή το Claremont στην Καλιφόρνια, όπου εγγράφονται παιδιά με κορυφαίους βαθμούς σε ένα ευρύ φάσμα μαθημάτων, όλα γίνονται πλέον με τη μέγιστη ταχύτητα και με την ελάχιστη δυνατή προσπάθεια. Η περιέργεια και το πάθος δεν παίζουν κανένα ρόλο: περνούν τα μαθήματα όποιοι απηχούν τις μόδες της εποχής∙ γράφουν, για παράδειγμα, εργασίες γύρω από την ταξική φύση της γλώσσας ή για την φαλλοκρατική ιδεολογία των παιδικών παραμυθιών. Όσο πιο ακραία είναι η ανάλυση τόσο ευκολότερα γίνεται αποδεκτή.
Το wokism συγκαλύπτει τις αδυναμίες και τα κενά του καθενός και του συστήματος συνολικά. Απλούστατα, οι φοιτητές έχουν μάθει να «δουλεύουν το σύστημα»: ξέρουν ότι για να πάρουν καλό βαθμό, πρέπει να κάνουν επίδειξη κοινωνικής ευαισθησίας: τι πουλάει; Το κλίμα, η βία κατά των τρανς, η καταγγελία των «λευκών προνομίων». Εξάλλου, το wokism έχει προκαλέσει την αφαίρεση πολλών μαθημάτων από το πρόγραμμα σπουδών: όλα έχουν γίνει ευκολότερα∙ η κουλτούρα της πανεπιστημιούπολης αφορά τον αθλητισμό, την μπίρα και τις συζητήσεις γύρω από το αν η μία ή η άλλη διαδικτυακή σειρά έχει ρατσιστικά στοιχεία κι αν πρέπει να «ακυρωθεί». Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, μόνο το 15% των βαθμών στα αμερικανικά κολέγια και πανεπιστήμια ήταν γύρω από το Άριστα∙ το 2013, το ποσοστό είχε φτάσει στο 45%∙ σήμερα ξεπερνά το 50%. Για να παραφράσουμε ένα αστείο από την παλιά Σοβιετική Ένωση, οι μαθητές προσποιούνται ότι σπουδάζουν και οι καθηγητές προσποιούνται ότι τους βαθμολογούν.
Στο πλαίσιο αυτό της συλλογικής βλακείας η πιο προεξέχουσα βλακεία είναι το wokism, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ως η ευκαιριακή μόλυνση ενός ξενιστή με ένα ήδη εξασθενημένο πνευματικό ανοσοποιητικό σύστημα. Οι μαθητές δεν έχουν μάθει να σκέφτονται, επομένως δεν έχουν τα μέσα να εντοπίσουν τις ασυνέπειες αυτής της ιδεολογίας, τις υποκρισίες της, τους παραλογισμούς της. Καθώς δεν έχουν μάθει ούτε να διαβάζουν, απορροφούν άκριτα την κενή περιεχομένου γλώσσα της. Καθώς δεν ξέρουν γρυ από την ιστορία, δέχονται οποιαδήποτε τετριμμένη και χυδαία εκδοχή τούς προτείνει. Το wokism ικανοποιεί επίσης σημαντικές ψυχικές ανάγκες: παρέχει στους φοιτητές ένα ερμηνευτικό πλαίσιο με το οποίο μπορούν να κατανοήσουν τον κόσμο, όπως συνέβαινε στις προηγούμενες γενιές νεαρών ενηλίκων, μέσω του μαρξισμού, ή του φροϋδισμού, ή του φεμινισμού, του φιλελεύθερου προοδευτισμού, ακόμα και του αμερικανικού πατριωτισμού. Όλα αυτά έχουν εδώ και καιρό απαξιωθεί εκτός από τον φεμινισμό, ο οποίος έχει απορροφηθεί και υποταχθεί στην πολιτική των ταυτοτήτων.
Η ανθρώπινη πείνα για νόημαμάς κάνει να ζητάμε ένα πλαίσιο όχι μόνο γνωστικό και ιστορικό, αλλά ηθικό και υπαρξιακό, που να μας λέει όχι μόνο από πού ερχόμαστε, αλλά και ποιοι είμαστε και πώς είμαστε για να προσανατολιστούμε προς τους άλλους και μέσα στον κόσμο. Κάπως έτσι, το wokism προσφέρει σκοπό και κατεύθυνση: λέει στους φοιτητές τι να σκέφτονται και πώς να ζήσουν, χωρίς να τους εξοπλίζει να απαντήσουν σε αυτές τις ερωτήσεις μόνοι τους. Αλλά το να έχεις απόψεις −εύκολα, άμεσα, για τα πάντα− είναι απαραίτητο για τη σύγχρονη παρουσίαση του εαυτού στα social media και στον κοινωνικό χώρο. Με τον wokism, δεν γίνεται συζήτηση, δεν συγκρούονται ανταγωνιστικές ιδεολογίες ή αντίπαλες σχολές, δεν υπάρχει καν ανάγνωση και μελέτη: υπάρχει μόνο συναίνεση, αυτό που πρέπει να σκέφτεσαι κι εκείνο που είναι απαράδεκτο να σκέφτεσαι και ντροπή σου.
Οι καθηγητές δεν βλέπουν πλέον τον ρόλο τους ως αμφισβητίες των ανεξέταστων πεποιθήσεων των μαθητών: δεν αφαιρούν την ηλιθιότητα από το μυαλό τους, αλλά αντιθέτως χειροκροτούν τη μετριότητα και ό,τι βρίσκεται κάτω από αυτή. Οι ακαδημαϊκοί είναι μεγάλοι κομφορμιστές: θέλοντας απεγνωσμένα να διατηρήσουν την εικόνα του εαυτού τους ως ανατρεπτικά και αντισυμβατικά στοιχεία, δίνουν τάχα μάχη με το σύστημα που πληρώνει τους μισθούς τους, είναι αλλεργικοί στην εξουσία, αισθάνονται άβολα με την αρνητικότητα των φοιτητών και προσπαθούν να γίνουν φιλαράκια τους. Όλοι μαζί προσπαθούν να «αλλάξουν τον κόσμο», λες και ο κόσμος αλλάζει μόνο προς μία κατεύθυνση.
Με λίγα λόγια, τα σχολεία κινδυνεύουν να μετατραπούν σε μεντρεσέδες. Το πανεπιστήμιο New School στη Νέα Υόρκη, που ιδρύθηκε ως New School for Social Research το 1919 και υπήρξε προπύργιο της ελεύθερης διανοητικής έρευνας, δηλώνει σήμερα ότι παλεύει για την Κοινωνική Δικαιοσύνη. Από την κοινωνική έρευνα φτάνουμε στην κοινωνική δικαιοσύνη, όπως την αντιλαμβάνονται «χωρίς έρευνα»: αυτό συνοψίζει σε μεγάλο βαθμό το τι συμβαίνει.
Υπάρχει ακόμα κάποια πραγματική μάθηση στα αμερικανικά κολέγια και πανεπιστήμια; Κάπως. Στα διάκενα, στις ρωγμές των θεσμών, εκεί όπου μπορεί να αποφύγει κανείς την επιτήρηση των κομμάτων της «διαφορετικότητας» και τις διώξεις της αστυνομίας της Πολιτικής Ορθότητας. Το ζήτημα είναι για πόσο καιρό ακόμα.
11°
