Πόλεμος στην Ουκρανία: Γιατί «κόλλησε» ο ρωσικός στρατός

Βρισκόμαστε στην 23η ημέρα του πολέμου, δίχως δυστυχώς να βλέπουμε ορατό το τέλος όλου αυτού του παραλογισμού που εκτυλίσσεται κάποιες εκατοντάδες χιλιόμετρα από τα σύνορά μας, και πολλοί από εμάς βιαζόμαστε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα – χρήσιμα διδάγματα για τα καθ’ ημάς (εκμεταλλευόμενοι τη σύγχρονη τεχνολογία και την πληθώρα της πληροφορίας που διακινείται σε ποσότητα, παρά τις αξιοσημείωτες προσπάθειες ελέγχου της από τους εμπόλεμους). Ανάμεσά σε αυτούς και εγώ, που φιλοδοξώ να διακρίνω μέσα από την «ομίχλη του Πολέμου» (κατά Clausewitz), τις αλλαγές που προέκυψαν σε τακτικά και επιχειρησιακά ζητήματα, σε μία «απέλπιδα» προσπάθεια, αυτό που πρόκειται να συμβεί, να μας βρει όσο το δυνατόν περισσότερο ψυχολογικά, γνωστικά και νοητικά προετοιμασμένους. (Πολύ αμφίβολη η επιτυχία αυτής της προσπάθειας. Εξάλλου διαχρονικά πολλοί στρατοί προετοιμάζονται για τον προηγούμενο πόλεμο και όχι για τον επερχόμενο, μεγάλη κουβέντα αυτό…)

Στο πλαίσιο αυτό έχουμε επικεντρώσει την προσοχή μας σε τομείς περισσότερο «λαμπερούς» και διαφημισμένους, όπως ο αεροπορικός αγώνας, οι αεροκίνητες επιχειρήσεις, το πυροβολικό μάχης και μακρού πλήγματος, ο χερσαίος αγώνας (αγώνας μικρών κλιμακίων εντός κατοικημένης περιοχής, τακτικοί ελιγμοί κλπ.), παραβλέποντας εν πολλοίς το σημαντικότερο στοιχείο που δίνει τον ρυθμό, επιτρέπει την εύρυθμη ή μη λειτουργία και κρίνει την επιτυχία ή μη όλων των ανωτέρω και τον βαθμό στον οποίοαυτή επέρχεται. Και μιλάμε φυσικά για την επιμελητεία, ή τη Διοικητική Μέριμνα (ΔΜ), όπως συνηθίζεται να λέγεται στις Ένοπλες Δυνάμεις. 

Ο αντίκτυπος μίας μη αποτελεσματικής ΔΜ θα είναι η αδυναμία εφαρμογής των αρχών του Πολέμου και πιθανόν η ήττα των στρατιωτικών δυνάμεων.

Η αποκτηθείσα μάλιστα εμπειρία καταδεικνύει ότι η σημασία της αυξάνεται αναλογικά με την εξάρτηση των ΕΔ από την σύγχρονη τεχνολογία. (Χαρακτηριστική εδώ είναι μία σύγκριση των αναγκών σε υλικά και υποστήριξη του στρατού του Ναπολέοντα —τρόφιμα, νομή, σκηνές, καυσόξυλα και περιορισμένα πυρομαχικά και γεμίσματα— σε αντιπαραβολή με τα εκατοντάδες εκατομμύρια κωδικούς που περιλαμβάνει η βάση δεδομένων FEDLOG του αμερικανικού στρατού). Η ΔΜ αυξάνει το ηθικό και την Μαχητική Ικανότητα (ΜΙ) του στρατεύματος και εντάσσεται υποχρεωτικά στη διαδικασία σχεδίασης από τα πρώτα στάδια. Συνεπώς είναι ζωτικής σημασίας οι επιτελείς τής ΔΜ να λειτουργούν παράλληλα με τους λοιπούς επιτελείς πληροφοριών και επιχειρήσεων κατά τις διαδικασίες σχεδίασης, προετοιμασίας, εκτέλεσης και αξιολόγησης των επιχειρήσεων.

Εν συντομία και αντιγράφοντας από το Δόγμα ΔΜ του Στρατού Ξηράς και για να επιτευχθεί μία ομαλή εισαγωγή στο θέμα, μπορούμε να αναφέρουμε ότι η ΔΜ είναι μία διηνεκής και «ατέρμονη» διαδικασία, σε ειρήνη και πόλεμο, αποτελεί δε ιδιαίτερα βαρύνοντα πολλαπλασιαστή ισχύος, ως εξασφαλίζουσα τη συντήρηση των δυνάμεων και μέσων και ενισχύουσα κατακόρυφα το ηθικό του Στρατεύματος, με τη δημιουργία της βεβαιότητας στον μαχητή ότι μπορεί να υπολογίζει κάθε στιγμή και άμεσα σε ένα ορθά δομημένο, αρμονικά και αδιάλειπτα λειτουργούν σύστημα υποστήριξης οποιασδήποτε ανάγκης του, στην ειρήνη και στον πόλεμο. 

Τι είναι όμως η ΔΜ; Είναι ο τομέας των στρατιωτικών επιχειρήσεων που έχει σχέση με:

1. Την απόκτηση, αποθήκευση, μετακίνηση, διανομή, συντήρηση και εκκένωση του υλικού.
2. Τη μετακίνηση, διακομιδή, υγειονομική περίθαλψη και αναπληρώσεις του προσωπικού.
3. Την απόκτηση ή κατασκευή, συντήρηση, λειτουργία και διάθεση των εγκαταστάσεων.
4. Την απόκτηση ή παροχή των υπηρεσιών.

Οι Αρχές τής ΔΜ είναι η Πρόβλεψη, η Οικονομία,η Ευκαμψία, η Απλότητα και η Συνεργασία. Τα χαρακτηριστικά της είναι ότι πρέπει να είναι σύγχρονη και επίκαιρη, συντονισμένη, ταχεία, ευέλικτη και αποτελεσματική, προσανατολισμένη στις ανάγκες των επιχειρήσεων, να παρέχει υψηλή ποιότητα και συνεχή υποστήριξη και να αξιοποιεί τους επιτόπιους πόρους.

Το σύστημα ΔΜ αποτελείται από:

1. Το δίκτυο ΔΜ, που περιλαμβάνει περιοχές ΔΜ στις οποίες είναι κλιμακωμένα εφόδια, υλικά, προσωπικό και Μονάδες ΔΜ, καθώς και άξονες κατά βάθος και πλάτος.
2. Το Ρεύμα ΔΜ, που περιλαμβάνει τη διακίνηση εφοδίων υλικού και προσωπικού μέσω των αξόνων που συνδέουν τις περιοχές ΔΜ. Ανάλογα με τη φορά, διακρίνεται σε Ρεύμα Εφοδιασμού και Αναπληρώσεων και σε Ρεύμα Εκκενώσεων και Διακομιδών.

Οι κυριότεροι λειτουργικοί τομείς ΔΜ είναι:

1. Ο εφοδιασμός και ο ανεφοδιασμός με εφόδια και υλικά.
2. Οι κινήσεις-μεταφορές.
3. Η συντήρηση του υλικού (περισυλλογή-μετακομιδή ΒΤΥ).
4. Διοικητικές υπηρεσίες (ταχυδρομείο, θρησκευτικό και ψυχαγωγικό).
5. Υπηρεσίες πεδίου (φαγητό, ρουχισμός, λουτρό, νερό, διαβίωση).
6. Τα θέματα προσωπικού (α΄). Οι απώλειες-αναπληρώσεις. (β΄). Ο χειρισμός νεκρών.
7. Η υγειονομική υποστήριξη.
8. Ο χειρισμός των αιχμαλώτων.
9. Οι επιτάξεις και η βιομηχανική κινητοποίηση.
10. Η ασφάλεια Μονάδων, περιοχών ΔΜ και φαλάγγων.

Για τη σχεδίαση και υλοποίηση της ΔΜ πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, και πάντα στα πλαίσια των συμφωνημένων αρχών και εντός του πνεύματος της διακλαδικής συνεργασίας, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε μορφής επιχειρήσεων και να προσαρμόζεται ανάλογα, προς εξασφάλιση της κάλλιστης υποστηρίξεως των ενεργουσών δυνάμεων, για την επιτυχία της αποστολής τους. Ύψιστη υποχρέωση της ΔΜ είναι η με κάθε τρόπο, μέσον και θυσία, προώθηση της απαραίτητης υποστηρίξεως μέχρι των μαχόμενων τμημάτων. 

Στο πλαίσιο αυτό, μιλώντας πολύ γενικά και σταχυολογώντας τα κύρια σημεία από το Δόγμα αναφορικά με τις απαιτήσεις των επιθετικών και αμυντικών επιχειρήσεων (γενικώς) σε ΔΜ, μπορούμε να πούμε ότι, για τις αμυντικές επιχειρήσεις, απαιτούνται τα παρακάτω:

1. Ανάγκη οι αμυντικές τοποθεσίες να γίνουν αυτάρκεις σε ορισμένα εφόδια και υλικά, ιδιαίτερα σε πυρομαχικά και υλικά οργάνωσης εδάφους.
2. Οργάνωση και λειτουργία κανονικού ρεύματος ΔΜ.
3. Ευχέρεια χρησιμοποίησης επιτοπίων πόρων σε περίπτωση διακοπής του ΗΡΕ (Ημερήσιου Ρεύματος Εφοδιασμού).
4. Επαρκή υποστήριξη ΔΜ στην κατεχόμενη τοποθεσία, τις τοποθεσίες επιβραδύνσεως και την τελική τοποθεσία (Σύμπτυξη).
5. Την υποστήριξη των Μονάδων που κινούνται προς τα πίσω.
6. Την έγκαιρη διακοπή ή περικοπή της μεταφοράς προς τα εμπρός εφοδίων και υλικών και την έναρξη κατανάλωσης των αποθεμάτων που δημιουργήθηκαν.
7. Την έγκαιρη εκκένωση των εφοδίων και υλικών που πλεονάζουν στις εμπρός τοποθεσίες και την κλιμάκωση όσων αναγκαιούν στις ενδιάμεσες τοποθεσίες.
8. Την επαναλειτουργία τού ΗΡΕ στην τελική τοποθεσία ή σε κάποια ενδιάμεση τοποθεσία εάν απαιτείται.
9. Τη διακομιδή απωλειών υγείας.
10. Τις κινήσεις ΔΜ σε απόλυτο συντονισμό με τις τακτικές κινήσεις.

Για τις δε επιθετικές επιχειρήσεις (γενικώς) έχουμε:

1. Τις υψηλές καταναλώσεις καυσίμων.
2. Τις μικρές καταναλώσεις πυρομαχικών (Προέλαση).
3. Τη μεγάλη φθορά των μέσων κίνησης.
4. Τη συμφόρηση των αξόνων ΔΜ από τις αυξημένες κινήσεις.
5. Την επιμήκυνση των αξόνων ΔΜ.
6. Τις μειωμένες απώλειες σε προσωπικό (Προέλαση).
7. Τις μεγάλες καταναλώσεις πυρομαχικών, ιδιαίτερα κατά το στάδιο της διεξαγωγής (Επίθεση).
8. Τις μεγάλες καταναλώσεις καυσίμων, ιδίως κατά τη φάση της εκμετάλλευσης-καταδίωξης.
9. Τις αυξημένες απώλειες σε προσωπικό (Επίθεση).
10. Αυξημένες δραστηριότητες ΔΜ, ιδιαίτερα κατά το προπαρασκευαστικό στάδιο.

Στο σημείο αυτό δεν θα αναφερθούμε περαιτέρω καθόλου σε θέματα όπως κλιμάκωση των αποθεμάτων από την Περιοχή Βάσης μέχρι τα μαχόμενα Τμήματα, Σχηματισμοί και Μονάδες ΔΜ, ζητήματα κινήσεων και μεταφορών και λοιπών ζητημάτων. Πριν όμως προχωρήσουμε στο 2ο και τελευταίο μέρος, θα ήταν καλό να παραθέταμε μία πολύ γνωστή ρήση σχετική με το θέμα, η οποία αποδίδεται στον Στρατηγό Omar Bradley: «Amateur stalk strategy, professional stalk logistics».

                                                         * * *

Στα προηγούμενα, αναφερθήκαμε περιληπτικά σε κάποια από τα ζητήματα της Επιμελητείας (ή ΔΜ), πολύ συνοπτικά, με σκοπό να μπορέσουμε ευχερέστερα να παρακολουθήσουμε και να ερμηνεύσουμε τα όσα συμβαίνουν στις επιχειρήσεις στα διάφορα μέτωπα του πολέμου στην Ουκρανία. Παραλείψαμε να αναφερθούμε σε ιστορικά παραδείγματα όπου οι δυνατότητες της ΔΜ, καθόρισαν εν πολλοίς και την πορεία των επιχειρήσεων. Αυτά δεν είναι λίγα (τουναντίον…) και μπορεί εδώ να αναφερθούν ως παραδείγματα οι επιχειρήσεις του Β΄ ΠΠ στα Θέατρα Επιχειρήσεων της Β. Αφρικής και στο δυτικό μέτωπο. Στα παλαιότερα δε χρόνια, οι άξονες των επιχειρήσεων επιλέγονταν αποκλειστικά με βάση τα δρομολόγια και τους επιτόπιους πόρους, οι οποίοι ήταν ικανοί να συντηρούσαν τα εκάστοτε στρατεύματα. (Πολύ κατατοπιστικό βιβλίο για το θέμα είναι το «Επιμελητεία και πόλεμος» του Martin Van Creveld).

Εδώ μπορούμε να δούμε, και πάλι επιγραμματικά, τι συμβαίνει στις επιχειρήσεις της Ουκρανίας από τη ρωσική πλευρά, διότι αυτή έχει την πρωτοβουλία των επιχειρήσεων και επιδίδεται σε αγώνα κινήσεων (προελαύνοντας ή επιτιθέμενη σε ορισμένες περιπτώσεις, μη ξεχνώντας ότι υλοποιεί ταυτόχρονα και άλλου είδους ειδικές επιχειρήσεις, όπως αεροκινήσεις σε ευρεία κλίμακα).

Αυτό που παρατηρούμε εξαρχής είναι ότι στην περιοχή των επιχειρήσεων και πλησίον αυτής υπάρχει πυκνό δίκτυο σιδηροδρόμων. Οι ρωσικές δυνάμεις έκαναν ευρεία χρήση του σιδηροδρόμου, τόσο για τις μετακινήσεις των Μονάδων πριν την έναρξη των επιχειρήσεων, όσο και για λόγους ανεφοδιασμού αυτών. Μεγάλες ασκήσεις στη Δυτική Ρωσία και Λευκορωσία διεξήχθησαν από τις αρχές του έτους εξετάζοντας αντικείμενα μετακινήσεων Μονάδων και ανεφοδιασμού. Αυτές οι ασκήσειςμεταφέρονταν ολοένα εγγύτερα των ουκρανικών συνόρων με το πέρασμα των εβδομάδων έκτοτε.

Την 1η ημέρα των επιχειρήσεων, η κατάληψη του αεροδρομίου του Hostomel με αεροκίνηση (πολύ σύνθετη και ειδική στη σχεδίαση και εκτέλεση επιχείρηση, που απαιτεί εξαιρετικά εκπαιδευμένα Τμήματα και πληρώματα των ελικοπτέρων, επιτομή κατά τη γνώμη μου της χρησιμότητας των στρατιωτικών μεταφορικών ελικοπτέρων στο πεδίο της μάχης) εξυπηρετούσε ΚΑΙ λόγους ανεφοδιασμού των προελαυνουσών δυνάμεων, ανεξάρτητα από την κατάσταση των δρομολογίων στο έδαφος.

Παράλληλα, στην περιοχή του Brest (Λευκορωσία) παρατηρήθηκε από στρατιωτικούς δορυφόρους η μεταφόρτωση εφοδίων από σιδηροδρόμους σε φορτηγά οχήματα, και στην πόλη Khoyniki η δημιουργία προκεχωρημένης βάσης ελικοπτέρων. Λίγο ανατολικότερα, νοσοκομεία εκστρατείας στήθηκαν και παρατηρήθηκε η ανάλογη κινητικότητα αναφορικά με τη συμπλήρωση των σχετικών αποθεμάτων.

Όμως, παρ’ όλη τη σχετική προπαρασκευή από πλευράς ΔΜ, από την 3η κιόλας ημέρα των επιχειρήσεων παρατηρήθηκε μία αποκαρδιωτική εικόνα στη «ζώνη μάχης» του Ρωσικού Στρατού.

Τα παρατημένα οχήματα παντός είδους (κυρίως οχήματα μάχης, άρματα, ΤΟΜΠ κλπ.) πλήθαιναν σε αριθμό, Ρώσοι στρατιώτες πλιατσικολογούσαν τα τοπικά καταστήματα (μέχρι και σε κοτέτσια εθεάθησαν να κλέβουν κότες), άλλοι ζητούσαν από πολίτες να τους δώσουν τρόφιμα και οδηγίες (προφανώς εδώ βοήθησε και η αφαίρεση των πινακίδων στους δρόμους από πλευράς των Ουκρανών), άλλοι επιχείρησαν να ανεφοδιάσουν τα οχήματά τους σε τοπικά πρατήρια καυσίμων κλπ. Υπήρχαν και μαρτυρίες και ανάλογα βίντεο για χορήγηση στους στρατιώτες MRE με ημερομηνία λήξης το 2015…

Συνεπεία των παραπάνω και της εικόνας αποδιοργάνωσης που ακολούθησε, το χαμηλό ηθικό και η εγκατάλειψη του εξοπλισμού (χαρακτηριστικές οι εικόνες όπου ντόπιοι με χρήση τρακτέρ έκλεβαν στην κυριολεξία τα εγκαταλελειμμένα άρματα μάχης).

Πουθενά δεν είδαμε τακτικούς σχηματισμούς προέλασης, μόνο παρατημένες φάλαγγες οχημάτων. (Εδώ ελαφρυντικό ίσως της κατάστασης έχει το παλιό σοβιετικό δόγμα του «αγώνα σε βάθος» με Μονάδες «απαλλαγμένες» βαριδίων όπως στοιχεία ΔΜ, διατηρούμενο και αναλλοίωτο και στη μετα-σοβιετική εποχή, η χαμηλή σημασία στην επιμελητεία που κατέχει στονρώσικο τρόπο επιχειρήσεων).

Πώς όμως φτάσαμε στην απογοητευτική εικόνα της επιμελητείας (με βάση τα δυτικά/αμερικανικά πρότυπα πάντα);

Μία εξήγηση είναι το ρωσικό δόγμα. Η ρωσική επιμελητεία εξαρτάται ασύμμετρα από τους σιδηροδρόμους και από αγωγούς καυσίμων (αναφορικά με τέτοιου είδους εφόδια). Αυτό γενικά λειτουργεί καλά, όσο υπάρχουν αυτές οι διευκολύνσεις και πάντα εντός των συνόρων της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Στην περίπτωσή μας, οι Ουκρανοί φρόντισαν να καταστρέψουν τα συνοριακά σημεία όπου διέρχονταν σιδηροδρομικές γραμμές, ανάλογες γέφυρες, πλημμυρίζοντας ταυτόχρονα και πεδινές εκτάσεις. Αυτό «απαγόρευσε» τη χρήση των υπόψη μέσων και περιόρισε έτι περαιτέρω τις διαθέσιμες επιλογές αναφορικά με τους διατιθέμενους κάθε φορά άξονες ΔΜ. Συνεπεία των ανωτέρω, αναγκάστηκαν να καταφύγουν στα φορτηγά οχήματα.

Εδώ όμως είναι το προβληματικό σημείο. Σημείο εκκίνησης του προβλήματος και εδώ είναι το Δόγμα. Για λόγους για τους οποίους μόνο υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε, η απόλυτη σχεδόν εξάρτηση από τον σιδηρόδρομο οδήγησε τα ρωσικά σχέδια ΔΜ να είναι άκαμπτα, «προικοδοτούμενα» από αναλογικά λιγοστούς πόρους και με δυσκολία προσαρμογής σε διαφορετικές απαιτήσεις, που επέβαλε η εξελισσόμενη κάθε φορά τακτική κατάσταση. (Τα ίδια προβλήματα είχαν και στο Αφγανιστάν). Ενδεικτικό εδώ είναι ότι η Ρωσική Ταξιαρχία Υποστηρίξεως, η οποία είναι οργανική και υποστηρίζει Σχηματισμό επιπέδου Στρατιάς, αποτελείται από 1.000 άτομα προσωπικό και 408 οχήματα 8 τόνων ωφέλιμου φορτίου το καθένα. (Εδώ αντίστοιχος αριθμός οχημάτων στον στρατό μας υποστηρίζει Σχηματισμό επιπέδου Σώματος Στρατού, χονδρικά το 1/5 της αντίστοιχης Ρωσικής Στρατιάς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα Ρωσικού underequipped). Σύμφωνα με απόστρατους αξιωματικούς (AlexVershinin), η δύναμη αυτή οριακά θα επαρκούσε (σε ιδανικές συνθήκες) για την υποστήριξη επιχειρήσεων σε ακτίνα μέχρι 145 χιλιόμετρα από τα τέρματα γραμμών συγκοινωνιών (σιδηρόδρομοι).

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω τι είδαμε; Ρωσικές φάλαγγες οχημάτων ΔΜ, κάνοντας χρήση συγκεκριμένων οδικών αξόνων που ήταν σε εύχρηστη κατάσταση, να γίνονται εύκολη λεία ομάδων κυνηγών τεθωρακισμένων (με τα ανάλογα αντιαρματικά ή άλλα όπλα) ή σε άλλες περιπτώσεις Μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών των Ουκρανών (UAV).

Ανάλογα προβλήματα παρουσιάστηκαν και στον ανεφοδιασμό του πυροβολικού με ρουκέτες, πυραύλους και πυρομαχικά πυροβόλων. Η πρώτη ημέρα ξεκίνησε με αξιοσημείωτη δραστηριότητα στον τομέα της προπαρασκευής πυροβολικού, όταν όμως τελείωσε το αρχικό απόθεμα των Μονάδων, αυτές ξέμειναν από πυρομαχικά, διότι η δημιουργία αποθεμάτων στη μορφή Αποθήκευση Εν Υπαίθρω (ΑΕΥ) που απαιτεί μεγάλο αριθμό διαθέσιμων οχημάτων λόγω όγκου και βάρους των πυρομαχικών, καθίστατο αδύνατη με τον περιορισμένο διαθέσιμο αριθμό των υπόψη μέσων. Ίσως εδώ οι Ρώσοι να είχαν την εσφαλμένη εντύπωση ότι δεν θα χρειαζόταν συνεχή υποστήριξη πυροβολικού, διότι πίστευαν ότι δεν θα έβρισκαν αξιοσημείωτη αντίσταση από τους Ουκρανούς. (Γενικά όλες οι ελλείψεις ΔΜ ίσως ερμηνεύονται στο ότι δεν ανέμεναν παράταση των επιχειρήσεων πέραν του τριημέρου).

Σε αντιπαραβολή με τα παραπάνω, το αντίστοιχο δυτικό δόγμα προβλέπει ΔΜ πολύ καλά εξοπλισμένη, με εύκαμπτη σχεδίαση (κάνοντας χρήση των απαιτούμενων μέσων).

Οι μάχιμες Μονάδες ανεφοδιάζονται κατόπιν αιτήσεώς τους κάθε φορά (βασιζόμενες στις πραγματικές τους τρέχουσες ανάγκες), σε αντίθεση με τις αντίστοιχες ρωσικές που ανεφοδιάζονται με προκαθορισμένες κλίμακες κατανάλωσης εφοδίων (άκαμπτος τρόπος, δυσκολία προσαρμογής στις εκάστοτε απαιτήσεις). Δηλαδή έχουμε να κάνουμε με το γεγονός ότι, στην 1η περίπτωση, η ΔΜ καθορίζεται από τις απαιτήσεις των επιχειρήσεων, ενώ στην 2η οι επιχειρήσεις καθορίζονται από τη ΔΜ (ίσως καθ’ υπερβολή, όμως δίνει μία αρκετά καλή εικόνα στο τι ισχύει στην πράξη).

Προφανώς οποιαδήποτε σύγκριση ρωσικών και αμερικανικών δυνατοτήτων ΔΜ είναι εκτός συζήτησης. Ενώ οι Αμερικανοί έφεραν σε πέρας ένα γιγαντιαίο επίτευγμα μεταφοράς και υποστήριξης ενός πολύ μεγάλου στρατεύματος 500.000 και πλέον μάχιμων στρατιωτών στην άλλη άκρη του κόσμου, στις αφιλόξενες ερήμους του Ιράκ (χαρακτηριστικό της επιτυχίας αυτού του εγχειρήματος είναι ότι τα στρατεύματα είχαν χορήγηση μέχρι και παγωτού και άλλων εφοδίων, περιττών θα έλεγε κάποιος με μία πρώτη ματιά), στη ρωσική περίπτωση είδαμε αποτυχία υποστήριξης στις βασικές απαιτήσεις μίας επιχείρησης λίγα χιλιόμετρα από τα ρωσικά σύνορα. (Ενδεικτικό είναι το βιβλίο του Στρατηγού William G. Pagonis “Moving Mountains”, ιθύνων νους της υποστήριξης ΔΜ στον 1ο πόλεμο του κόλπου).

* Το κείμενο συντάχθηκε από στρατιωτικό αναλυτή που επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του.