Κοσμος

Μιχαήλ Χοντορκόφσκι: Επτά βήματα για τη Ρωσία

Ο ολιγάρχης που μεταμορφώθηκε σε ακτιβιστή οργανώνει την αντιπολίτευση στον Πούτιν

62222-137653.jpg
A.V. Team
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Μιχαήλ Κοντορκόφσκι
Μιχαήλ Κοντορκόφσκι © EPA/CLAUDIO ONORATI

Μιχαήλ Χοντορκόφσκι: Η σχέση του με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, φυλάκισή του, ο οργανισμός Open Russia και η αντιπολίτευση στον ρώσο πρόεδρο.

Ο εξόριστος Ρώσος επιχειρηματίας Μιχαήλ Χοντορκόφσκι προτείνει στο Twitter «7 Βήματα για τη Ρωσία»: αποστρατιωτικοποίηση, αποπυρηνοποίηση, αποκέντρωση, αποκομμουνιστικοποίηση, αποσταλινοποίηση, αποπουτινοποίηση, εκδημοκρατισμό − κι ανάμεσα στα 4 εκατομμύρια χρήστες που συμφωνούν με τον Χοντορκόφσκι είναι Ρώσοι οι οποίοι δηλώνουν ότι σήμερα ντρέπονται για τη Ρωσία.

Ο Χοντορκόφσκι υπήρξε «ολιγάρχης»: επί κάμποσα χρόνια θεωρούταν ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρωσία, με περιουσία 15 δισ. δολάρια − βρισκόταν στην 16η θέση των πολυεκατομμυριούχων του περιοδικού Forbes. Όπως πολλοί Ρώσοι που γεννήθηκαν στη δεκαετία του 1960, υπήρξε Κομσομόλος και στη συνέχεια επί Γκορμπατσόφ ασχολήθηκε με τις επιχειρήσεις για να επωφεληθεί αργότερα, στα χρόνια του 1990, από τις ιδιωτικοποιήσεις κρατικών εταιρειών. Το 2003 συνελήφθη για απάτη και το 2005 καταδικάστηκε σε 9 χρόνια φυλακή, ποινή που επεκτάθηκε όταν εμφανίστηκαν νέες κατηγορίες για κατάχρηση. Το 2013 βγήκε από τη φυλακή −στην πραγματικότητα, από τα καταναγκαστικά έργα στον παγωμένο ρωσικό βορρά− με μεσολάβηση του ίδιου του Πούτιν και μετά από σάλο στα διεθνή ΜΜΕ. Οι υποστηρικτές του Χοντορκόφσκι διατείνονταν ότι δεν είχε δικαστεί δίκαια, αλλά με βάση φήμες και υποψίες. Μόλις απελευθερώθηκε, έφυγε από τη Ρωσία και εγκαταστάθηκε στην Ελβετία: εκείνη την εποχή ο πλούτος του υπολογιζόταν σε 100-250 εκατομμύρια∙ τα περισσότερα περιουσιακά του στοιχεία είχαν κατασχεθεί ή παγώσει. Το 2014 έστησε τον οργανισμό Open Russia με σκοπό την προώθηση των δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων στη ρωσική κοινωνία, την προστασία των δημοσιογράφων, την ανεξαρτησία των ΜΜΕ και γενικά το κράτος δικαίου. Το 2015, μετακόμισε στο Λονδίνο.

Αν και οι επιχειρήσεις του ήταν εντελώς αδιαφανείς −ιδιαίτερα η εμπλοκή του με τον τραπεζοπιστωτικό τομέα− ο Χοντορκόφσκι χρημάτισε σύμβουλος του Μπαρίς Γέλτσιν, υφυπουργός Ενέργειας και ένας από τους εμπνευστές του «καπιταλιστικού μανιφέστου» με το οποίο ζητούσε την απελευθέρωση της αγοράς. Όταν απέκτησε τον κολοσσό Yukos, μια κοινοπραξία πάνω από 20 επιχειρήσεων, επέλεξε να μην κάνει ό,τι έκαναν οι περισσότεροι Ρώσοι δισεκατομμυριούχοι, δηλαδή να αγοράσει βίλα στο Μονακό και να παίξει τον διεθνή πλέιμποϊ − αντιθέτως, έμεινε στη Ρωσία και χρησιμοποίησε ένα μέρος των εσόδων του για φιλανθρωπικές και κοινωνικές δραστηριότητες, όπως τη δημιουργία ενός δικτύου Internet café στην επαρχία και ενός οικοτροφείου για φτωχά παιδιά, καθώς και τη χρηματοδότηση της ρωσικής δημόσιας παιδείας, της αρχαιολογικής υπηρεσίας και των ορφανοτροφείων. Αλλά η σύγκρουση με τον Πούτιν δεν άργησε διότι ο Χοντορκόφσκι επέκρινε τη χειραγώγηση των ΜΜΕ, την εξάρτηση των δικαστηρίων από το Κρεμλίνο και τη διαφθορά. Το αποτέλεσμα ήταν να μπλέξει σε κάτι που ο ίδιος περιγράφει ως «καφκικό λαβύρινθο κατηγοριών» και να πέσει «θύμα της αυθαιρεσίας του ρωσικού κράτους». Μεταξύ των υποστηρικτών του στις δικαστικές του περιπέτειες ήταν η Έλενα Μπόνερ, χήρα του Αντρέι Ζαχάροφ, που τον περιέγραψε ως «πολιτικό κρατούμενο» και μάλιστα κάτω από βάρβαρες συνθήκες.

Πράγματι, όπως σημείωνε και το περιοδικό Economist τον Απρίλιο του 2010, στα έξι χρόνια που έμεινε στη φυλακή ο Χοντορόφσκι μεταμορφώθηκε από ολιγάρχη και ακτιβιστή. Όταν απελευθερώθηκε, με παρέμβαση της γερμανικής κυβέρνησης και των ελβετικών δικαστηρίων, στήριξε τους Ουκρανούς που το 2014 διαδήλωναν υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά του ρωσόφιλου καθεστώτος, ενώ κατηγόρησε τον Πούτιν για συνένοχο στην αστυνομική θηριωδία στο Κίεβο.

Σήμερα, το κίνημα Open Russia στηρίζει την αντιπολίτευση στο Καλίνινγκραντ, στην Αγία Πετρούπολη, στο Βορονέζ και στο Εκατέρινμπουργκ με σκοπό η Ρωσία να απαλλαγεί «από τον ασιατικό δρόμο ανάπτυξης και να υιοθετήσει το δημοκρατικό, ευρωπαϊκό μοντέλο».

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.