Ρόμαν Αμπράμοβιτς: Ο Ρώσος ολιγάρχης που κατέκτησε τον κόσμο

Η ιστορία του Ρόμαν Αμπράμοβιτς δεν είναι εκείνη ενός τυπικού Ρώσου ολιγάρχη της μετασοβιετικής εποχής. Γεννήθηκε και έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στο Σαράτοφ και έμεινε ορφανός από τα τρία του έτη, με τη μητέρα του να χάνει τη ζωή της σε επιπλοκή μιας έκτρωσης και τον πατέρα του να πεθαίνει σε εργατικό ατύχημα. Ο μικρός Ρόμαν έπρεπε να διανύσει τεράστια απόσταση για να βρεθεί στην κορυφή. Λίγα 24ωρα μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο 55χρονος Αμπράμοβιτς ανακοίνωσε το «αντίο» στην αγαπημένη του Τσέλσι και στη συνέχεια της έβαλε πωλητήριο. Τι συνέβη στο ενδιάμεσο;

Αμέσως μετά το χαμό και του πατέρα του, ο Αμπράμοβιτς υιοθετήθηκε από τον θείο του και τα επόμενα χρόνια μετέβη στη Μόσχα για να πάει εκεί σχολείο. Τα πρώτα του χρήματα τα έβγαλε πουλώντας πλαστικές κούκλες στους δρόμους της πρωτεύουσας και η αφοσίωση ήταν το πρώτο χαρακτηριστικό που ζητούσε. Μια νεαρή γυναίκα που τον βοηθούσε τότε στην πρώτη του δουλειά, είναι μέχρι και σήμερα βασικό στέλεχος στις επιχειρήσεις του. Μόλις τελείωσε το σχολείο δεν ακολούθησε την πεπατημένη. Αποφάσισε να μην πάει σε κολλέγιο και έτσι υπηρέτησε στο σοβιετικό στρατό μέχρι το 1989.

Αμέσως μετά ήρθε το πρώτο κλικ. Ο εβραίος στην καταγωγή Ρομάν Αμπράμοβιτς πίστευε ότι στην εποχή της ρωσικής λιτότητας και με την Περεστρόικα του Γκορμπατσόφ να έχει ξεκινήσει, υπήρχαν ευκαιρίες στη ρωσική επικράτεια για εύκολο κέρδος. Ο Αμπράμοβιτς στα 20 του ήταν ήδη παντρεμένος με την ευκατάστατη Όλγκα Λίσοβα και με τα 2.000 ρούβλια που παρέλαβε από τον πατέρα της ως γαμήλιο δώρο, αποφάσισε να αλλάξει πλήρως την γκάμα των προϊόντων που πουλούσε και από τις κούκλες και τις λαστιχένιες πάπιες, πέρασε στα αρώματα. Ο σημερινός Ρώσος ολιγάρχης, έβγαλε τότε τα πρώτα του γρήγορα χρήματα. Αντιλήφθηκε αμέσως ότι στη διαλυμένη Σοβιετική Ένωση υπήρχαν πολλές ευκαιρίες για κερδοσκόπους και δεν έχασε χρόνο. Ο σκληρός οικονομικός έλεγχος της Σοβιετικής Ένωσης αποτελούσε παρελθόν και πλέον οι επιχειρηματίες που θα κινούνταν γρήγορα, μπορούσαν να νομιμοποιούσαν τις εταιρίες τους και να εξαγοράσουν κρατική περιουσία.

Το 1990 τα όνειρα του Αμπράμοβιτς δεν χωρούσαν την πρώτη του σύζυγο, ενώ το 1992 φυλακίστηκε για παραποίηση εγγράφων και κλοπή κρατικής την οποία ποτέ δεν παραδέχθηκε. 
Η σύλληψη αυτή αποτέλεσε όπως αποδείχθηκε ένα από τα σημαντικότερα ατού του. Γνώρισε τον πανούργο και γεμάτο διασυνδέσεις, Μπόρις Μπερεζόφσκι. Μαζί θα ανακάλυπταν τον κόσμο των logistics, των λιπασμάτων, του τσιμέντου και φυσικά του μαύρου χρυσού. Ο Μπερεζόφσκι είχε και αυτός ρωσοεβραϊκή καταγωγή και ήταν 10 χρόνια μεγαλύτερος του. Με την ανάληψη της εξουσίας από τον Γιέλτσιν, το 1991 έγινε από τους πολύ προνομιούχους επιχειρηματίες. Ήταν στενός φίλος του Ρώσου Προέδρου και αυτό έφερε τον Ρόμαν Αμπράμοβιτς μια ανάσα από την κορυφή της κεντρικής πολιτικής σκηνής. Την ίδια χρονιά γνώρισε και ερωτεύτηκε την αεροσυνοδό της Aeroflot, Ιρίνα Μπαλαντίνα, με την οποία παντρέυτηκε και έζησε μαζί της ως το 2007, κάνοντας 5 παιδιά. Μετά το σύντομο διάστημα στη φυλακή και την απόσυρση των κατηγοριών, ο Αμπράμοβιτς και ο Μπερεζόφσκι θα επωφελούνταν πολύ περισσότερο από όσο μπορούσαν να φανταστούν από την πολιτική ιδιωτικοποίησης της κρατικής περιουσίας που ακολούθησε και ο Γέλτσιν. 

Η πετρελαϊκή εταιρία Sibneft αποτελεί ήταν η δουλειά που τον εκτόξευσε. Την αγόρασε για... ψίχουλα μαζί με τον Μπερεζόφσκι, έναντι 121 εκατομμυρίων δολαρίων ενώ η πραγματική της αξίας ξεπερνούσε τα 700. Με ένα διάταγμα του Γέλτσιν η εταιρία νομιμοποιείται και αμέσως το δίδυμο αρχίζει τα τρελά κέρδη. Η Sibnefit δεν είναι άλλη εταιρία από τη σημερινή Gazprom και μέσα σε λίγα χρόνια θα είχε πωληθεί ενάντι 2,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Όλα αυτά ενώ ο Αμπράμοβιτς δεν έχει κλείσει τα 30. Ακολουθεί η χαλυβουργία Evraz, που αποτελεί μέχρι και σήμερα το μεγαλύτερο χρηματιστηριακό στοιχείο του. Ο κολοσσός του Χάλυβα και τον εξορύξεων έχει έδρα το Λονδίνο και ο Αμπράμοβιτς κατέχει το μεγαλύτερο μέρος των μετοχών. Η δεκαετία του 1990 έχει μετατρέψει τον Αμπράμοβιτς σε δισεκατομμυριούχο και τον έχει τοποθετήσει στην κορυφή των σχέσεων με την πολιτική εξουσία. Το τέλος της δεκαετίας φέρνει μια περίοδο ανακατατάξεων στη Ρωσία όμως. Ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς φυσικά δεν ήταν απών. 

Έχει πλέον εισέλθει για τα καλά στο στενό κύκλο επαφών του Προέδρου Γιέλτσιν και ενώ οι υποθέσεις της Sibnefit έχουν ξεκινήσει να ερευνώνται και ο ίδιος αποτελεί μυστήριο για όλους, αναλαμβάνει έντονη δράση στα πολιτικά της Ρωσίας. Γνωρίζει ότι η ώρα για αλλαγή της κεντρικής κυβέρνησης έχει φτάσει και προσπαθεί να προωθήσει τα συμφέροντά του, φέρνοντας τον τέλειο αντικαταστάτη. Έχει εντοπίσει έναν πρώην πράκτορα της KGB, που προσφέρει υπηρεσίες στον Πρόεδρο. Λέγεται Βλάντιμιρ Βλαντιμίροβιτς Πούτιν και «έχει όλο το πακέτο». Αυτό ήταν..
Λέγεται χωρίς να έχει διαψευστεί, ότι ο Αμπράμοβιτς ήταν από την πρώτη μέρα ίσως ο στενότερος συνεργάτης του νέου Πρωθυπουργού (αρχικά). Ή μάλλον καλύτερα πριν την πρώτη μέρα, αφού ήταν ο άνθρωπος που... πέρασε από κάστινγκ όλο το νέο υπουργικό συμβούλιο για να επιλεγεί. Δεν ήταν λίγοι εκείνοι οι ολιγάρχες που στήριξαν -φυσικά και οικονομικά- την υποψηφιότητα Πούτιν και ο Μπερεζόφσκι ήταν ανάμεσά τους. Ο Αμπράμοβιτς εξελέγη στη Δούμα της Τσουκότκα, την πιο ανατολική περιοχή της Ρωσίας και ο Μπερεζόφσκι σε μια επαρχία του Καυκάσου. Οι βουλευτικές εκλογές κερδίζονται όμως ο Μπόρις Γιέλτσιν την τελευταία ημέρα του 1999 παραιτείται, μάλλον αιφνίδια. 

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν γίνεται Πρόεδρος, πολύ νωρίτερα από ότι κάποιοι περίμεναν και στις 26 Μαρτίου κερδίζει εύκολα και τις Προεδρικές Εκλογές! Τότε, ο Αμπράμοβιτς κάνει την κίνησή του και τοποθετεί πολιτικά απέναντι τον Μπερεζόφσκι. Ολιγάρχες που στήριξαν αρχικά την υποψηφιότητα Πούτιν φεύγουν άμεσα από τη Ρωσία και ο Μπερεζόφσκι φεύγει για την Αγγλία. Ο Αμπράμοβιτς παραμένει στο πλευρό του νέου Προέδρου, τον συμβουλεύει για τις φιλοδοξίες του Μπερεζόφσκι και φαίνεται να είναι ο άνθρωπος που τον συμβούλεψε να εμπιστευθεί την Προεδρία της Ρωσίας στον Ντιμίτρι Μεντβέντεφ το 2008. Όσον αφορά τον πρώην συνεργάτη του; Μετατράπηκε σε εχθρός του, ενώ μάλιστα θα βρισκόντουσαν αντιμέτωποι και στα αγγλικά δικαστήρια.

Το 2003 το κέντρο ενδιαφέροντος του Αμπράμοβιτς είναι μακριά από τη Ρωσία. Έχει γίνει κάτοικος Λονδίνου, μέρος του λεγόμενου Londongrand, και αγοράζει την μέχρι τότε άσημη Τσέλσι. Φέρνει τον Ζοζέ Μουρίνιο στο βόρειο Λονδίνο και μαζί κατακτούν όλη την Αγγλία. Με τρία συνεχόμενα πρωταθλήματα, ο Αμπράμοβιτς φυσικά μπαίνει για τα καλά στη λίστα των επιχειρηματιών που ελέγχονται από τα Media και η ρετσινιά του «κολλητού του Πούτιν» έχει κολλήσει πάνω του.

Το 2007 έρχεται το διαζύγιό του με την Ιρίνα Μαλαντίνα, όμως ο Αμπράμοβιτς δεν θα δυσκολευτεί να περάσει στο επόμενο κεφάλαιο της ζωής του και την ίδια χρονιά παντρεύτηκε την 25χρονη τότε κόρη του Ρώσου ολιγάρχη, Αλεξάντερ Ζούκοβ, την Ντάσα Ζούκοβα. Τότε αναλυτές πίστευαν ότι πιθανό διαζύγιο θα κόστιζε περίπου στα 7 εκατομμύρια λίρες. Μαζί έζησαν ως το 2017 κάνοντας δύο παιδιά, όμως λίγο πριν έρθουν τα δύσκολα για τον ιδιοκτήτη της Τσέλσι θα χώριζαν, με τους αναλυτές να έπεφταν αρκετά έξω. Αφού ο χωρισμός τους στη Ρωσία του κόστισε τελικά 213 εκατομμύρια ευρώ. 

Με την Τσέλσι όλο αυτό το διάστημα συνεχίζει τη δική του ιστορία. 18 τίτλους σε 19 χρόνια, συμπεριλαμβανομένου του Τσάμπιονς Λιγκ και του Γιουρόπα Λιγκ από δύο φορές. Οι Μπλε του Βόρειου Λονδίνου δεν έχουν καμία σχέση σήμερα με την μικρομεσαία ομάδα που αγόρασε το 2003. Ενδεικτικό ότι το ποσό που επένδυσε στην ομάδα είναι το μεγαλύτερο στην ιστορία του ποδοσφαίρου και ξεπερνά τα 1,9 δισεκατομμύρια λίρες.

Η αγάπη του για την ομάδα ξεπερνούσε τα απλά επενδυτικά σχέδια του. Οι οπαδοί τον λατρεύουν και πρόσφατα ανήρτησαν πανό υπέρ του, όμως φαίνεται ότι είναι θέμα χρόνου οι σχέσεις του με τον Πούτιν να τον φέρουν ξανά στο στόχαστρο και να βλάψουν την Τσέλσι. Ο ίδιος ο Μπόρις Τζόνσον ερωτήθηκε προσωπικά για τον εάν θα επιβληθούν κυρώσεις στον Ρώσο ολιγάρχη και για αυτό ο Αμπράμοβιτς κινήθηκε για μια ακόμη φορά αστραπιαία, προλαβαίνοντας τις εξελίξεις, παραδίδοντας τη διαχείριση του κλαμπ στο Φιλανθρωπικό Ίδρυμα του συλλόγου και δίνοντας σε αμερικανικό λόμπι την διαδικασία πώλησης του συλλόγου. Το μήνυμα του όταν πήρε την απόφαση έσκασε σαν βόμβα: «Κατά τη διάρκεια της σχεδόν 20χρονης ιδιοκτησίας μου στην Τσέλσι, θεωρούσα πάντα τον ρόλο μου ως θεματοφύλακα του συλλόγου του οποίου η δουλειά είναι να διασφαλίσει ότι είμαστε όσο πιο επιτυχημένοι μπορούμε σήμερα, καθώς και να χτίζουμε για το μέλλον, διαδραματίζοντας ταυτόχρονα θετικό ρόλο στις κοινότητές μας. Πάντα έπαιρνα αποφάσεις έχοντας κατά νου το συμφέρον του συλλόγου. Παραμένω αφοσιωμένος σε αυτές τις αξίες. Αυτός είναι ο λόγος που δίνω σήμερα στους διαχειριστές του φιλανθρωπικού ιδρύματος της Τσέλσι τη διαχείριση και τη φροντίδα της Τσέλσι. Πιστεύω ότι αυτή τη στιγμή είναι στην καλύτερη θέση για να φροντίσουν τα συμφέροντα του συλλόγου, των παικτών, του προσωπικού και των φιλάθλων».

Δεν θα ήταν η πρώτη φορά που θα προκαλούσε τις έρευνες και τις κατηγορίες στο Νησί. Το 2018 ο Αμπράμοβιτς απουσιάζει από τον τελικό του F.A. Cup στο Γουέμπλεϊ. Ο άνθρωπος που δεν χάνει ούτε... φιλικό της Τσέλσι, χάνει το σημαντικότερο παιχνίδι της χρονιάς και τα σύννεφα πολλαπλασιάζονται. Τις επόμενες ημέρες οι φήμες που τον θέλουν εκτός Αγγλίας, χωρίς τη, επενδυτική βίζα Tier One, επιβεβαιώνονται. Το Υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου στην εποχή αμέσως μετά το Brexit, τον βάζει στο στόχαστρο. Η βίζα του έληξε νωρίτερα και η επανέκδοσή της διήρκησε αρκετά περισσότερο από το σύνηθες. Η κυβέρνηση δεν σχολίασε ποτέ την διαδικασία, όμως οι κακές γλώσσες λένε ότι αυτό ήταν μέρος των αντιποίνων μετά τη δηλητρίαση του κατασκόπου Σεργκέι Σκριπάλ και της κόρης του. Αν και στη Ρωσία αρνήθηκαν κάθε ανάμιξη τους στην υπόθεσης, εντούτοις από τότε στην Αγγλία είχε ξεκινήσει ένταση ανάμεσα σε εκείνους που αποτελούσαν το «Londongrand». Απελάσεις διπλωματών και σιωπηρές κυρώσεις, όπως εκείνη που αντιμετώπισε ο Αμπράμοβιτς ήταν ανάμεσα στα «καψώνια» των Βρετανών, που εκτός του μανδύα της Ε.Ε. μπορούσαν να δράσουν όπως επιθυμούσαν.

Ο Αμπράμοβιτς δεν δυσκολεύτηκε τότε να πάρει την ισραηλινή υπηκοότητα που θα του έδινε περισσότερη ελευθερία στο Νησί, σε σχέση με τη ρώσικη. Η περιουσία του και στο Ισραήλ ήταν μεγάλη και με την τουριστική βίζα θα μπορούσε να βρίσκεται στο Ηνωμένο Βασίλειο για ως και 6 συνεχόμενους μήνες. Στην Τσέλσι δεν θα άλλαζε εκ των πραγμάτων τίποτα παρά την απουσία του από τα καθημερινά θέματα της ομάδας. Η Μαρίνα Γκρανόβσκαϊα που είχε πάρει «μεταγραφή» από την SibnefIt, κατευθείαν στο διοικητικό συμβούλιο της Τσέλσι από το 2013 και ήταν ο μόνιμος σύνδεσμός του με το Στάμφορντ Μπριτζ. Παρά τις δυσκολίες στη σχέση του με τις βρετανικές αρχές ο Αμπράμοβιτς παρέμεινε πιστός τότε στην Τσέλσι και η Γκρανόβσκαϊα το επιβεβαίωνε συχνά. Το 2020 έκανε ριζική ανανέωση στην ομάδα και ξόδεψε μάλιστα περισσότερες από 200 εκατομμύρια λίρες, που απέδωσαν άμεσα καρπούς, αφού το 2021 η νεανική ομάδα του Τούχελ πήρε το δεύτερο Τσάμπιονς Λιγκ της ιστορίας της.

Τρία χρόνια μετά, ο Αμπράμοβιτς δεν θα άντεχε άλλο ένα χτύπημα και φαίνεται πως για χάρη της αγαπημένης του Τσέλσι, έκανε «πίσω». Οι σχέσεις του με τον Πούτιν εδώ και χρόνια δεν φαίνονται να είναι στο καλύτερο σημείο τους, με την κόρη του Σοφία να ποστάρει μάλιστα στο Instagram κατά του Ρώσου Προέδρου με το έναυσμα του πολέμου στην Ουκρανία. «Το μεγαλύτερο και πιο επιτυχημένο ψέμα της προπαγάνδας του Κρεμλίνου είναι ότι οι περισσότεροι Ρώσοι στέκονται στο πλευρό του Πούτιν», έγραψε.

Ο ίδιος την περασμένη εβδομάδα βρέθηκε στη Λευκορωσία για τις διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις δύο μεριές, ως διαμεσολαβητής και πλέον ο κόσμος περιμένει την επόμενή του κίνηση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο μεγιστάνας με περιουσία που ξεπερνά τα 12,2 δις δολάρια δεν θα μείνει σιωπηλός για πολύ.