Παράθυρο στα social media #3: Εισβολή στην Ουκρανία. Τελεία.

Έχουμε περάσει στην πιο καταστροφική σελίδα της ρωσικής εισβολής. Ένα συναίσθημα ελπίδας με το τεράστιο κύμα υποστήριξης της Ουκρανίας και καταδίκης της Ρωσίας αντικαταστάθηκε από μαυρίλα και απόγνωση, καθώς παρακολουθούμε μια χώρα 40 εκατομμυρίων να ισοπεδώνεται, εκατομμύρια ζωές να καταστρέφονται, χιλιάδες αμάχους να δολοφονούνται και στρατιώτες να σκοτώνονται σχεδόν σε όλη την ουκρανική επικράτεια. Και τις εκατοντάδες χιλιάδες των γυναικόπαιδων που εγκαταλείπουν τη χώρα.

Είναι σπαρακτικό. Κάθε τόσο γίνεται viral μια εικόνα που μας θυμίζει ότι αυτοί οι άνθρωποι που έχουν ξεχυθεί και πολεμούν με ό,τι βρουν, ή τρέχουν να σωθούν, είναι σαν και εμάς. Φοράμε τα ίδια ρούχα, μέχρι χθες ανεβάζαμε τις ίδιες φωτογραφίες στο Facebook και στο Instagram, έχουν συντρόφους, παιδιά, σκυλιά, γατιά, όπως κι εμείς.

1) Μία φωτογραφία που σχολιάστηκε πολύ. Θα μπορούσαν να είναι τα παιδιά μου, γράφουν πολλοί γονείς με παιδιά στην ηλικία τους στα social media. Κρατάνε sleeping bag σαν να ετοιμάζονται για εκδρομή, και φορούν επιγονατίδες που θα μπορούσαν να φορούν στο σκέιτ. Κι ενώ μέχρι πριν λίγες μέρες έπαιζαν videogames online, τώρα έχουν βγει με αληθινά όπλα για να πολεμήσουν.

Για πολλούς έφηβους η ζωή συνεχίζεται στα σκαλιά που οδηγούν στο καταφύγιο. Μέσω των social media γινόμαστε μάρτυρες ιδιωτικών στιγμών – είναι φίλοι, τα «έχουν» ή φλερτάρουν; Η ζωή που ψάχνει πάντα διεξόδους.

Λίγο μεγαλύτερη, αυτή η κοπέλα δεν τα κατάφερε, σύμφωνα με την ανάρτηση της φίλης της. Σκοτώθηκε από ρωσικές σφαίρες στο αυτοκίνητό στο οποίο επενέβαινε, όπως και δύο ακόμα συνεπιβάτες της, οδηγώντας για ένα πιο ασφαλές μέρος, αναζητώντας διαφυγή.

Οι ιστορίες είναι πραγματικά αμέτρητες, και είναι από τις φορές που το ιδιωτικό γίνεται δημόσιο. Διαβάζουμε τα λόγια τους, βλέπουμε τα πρόσωπά τους, και καταλαβαίνουμε ίσως λίγο καλύτερα τι σημαίνει αυτός ο πόλεμος.

Εδώ αυτά τα αγγελούδια κοιμούνται στα χαλάσματα. Σύμφωνα με ανακοίνωση της ουκρανικής κυβέρνησης την Παρασκευή, κατά τον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής 28 παιδιά, 64 έχουν τραυματιστεί και 1,5 εκατομμύριο παιδιά παραμένουν σε περιοχές όπου πλήττονται άμεσα από στρατιωτικές επιθέσεις και δεν μπορούν να φύγουν. Συνολικά, η ζωή 7.500.000 εκατομμυρίων παιδιών θα επηρεαστεί από τον πόλεμο. 

Τις πρώτες μέρες είδαμε μωρά να γεννιούνται σε καταφύγια. Με την ένταση των βομβαρδισμών ολόκληρα μαιευτήρια μεταφέρθηκαν σε καταφύγια, όπως αυτό, στην Οδησσό. Όλο και μεγαλύτερη η απόγνωση, όσο περνούν οι μέρες. 

Αλλά και μωρά που φυγαδεύονται. Ένας στρατιώτης βοηθάει να περάσουν την κατεστραμμένη γέφυρα. Είπαμε: σαν κι εμάς, ο υπνόσακος του μωρού με φόντο την αγκαλιά παραλλαγής μοιάζει αδιανόητος, δεν μπορεί να συμβαίνουν αυτά από τη μια στιγμή στην άλλη. Αυτή είναι η ανθρώπινη φύση, όταν βρίσκεις σημεία να ταυτιστείς, αναπτύσσεις πολύ μεγαλύτερη ενσυναίσθηση γιατί μπαίνεις στη θέση τους. Και ευτυχώς.

 

---

2) Αμέτρητες οι εικόνες και τα βίντεο που βρίσκει κανείς στα social media. Από το πεδίο των μαχών, από τις βομβαρδισμένες πόλεις, λάιβ οι πύραυλοι που πέφτουν από τον ουρανό και σκορπούν τον τρόμο και τον θάνατο, μέχρι και ρίψεις ελικοπτέρων, αιχμαλωσίες ρώσων στρατιωτών, άμαχοι που προσπαθούν να φύγουν από τις πόλεις και να φτάσουν στο σιδηροδρομικό σταθμό του Κιέβου και άλλοι που μένουν πίσω σε σπίτια και καταφύγια, ή βγαίνουν στους δρόμους να υπερασπιστούν άοπλοι την πατρίδα τους.

Άλλοτε σπαρακτικές και άλλοτε γεμάτες ηρωισμό εικόνες από έναν πόλεμο που μπορεί να παρακολουθήσει κανείς σκρολάροντας σε ουκρανικούς σοσιαλμιντιακούς λογαριασμούς με χιλιάδες καρδούλες, που αναπαράγονται παντού. 

Η φρίκη του πολέμου. Του ουκρανικού πολέμου, για να το πούμε σωστά. Στο Irpin, το Σάββατο, οι άνθρωποι κρύβονται κάτω από τη βομβαρδισμένη γέφυρα για να προφυλαχθούν από χτυπήματα του ρωσικού στρατού. Άλλη μια φωτογραφία που γίνεται viral καθώς, από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας που δημοσιεύθηκε αρχικά, την αναπαράγουν πολλοί χρήστες στα σόσιαλ μίντια.

 

---

3) Μία ακόμα εικόνα που δεν θα ξεχάσουμε. Ο Serhi, στη Μαριούπολη, θρηνεί τον νεκρό έφηβο γιο του.
 

 

---

4) Αμέτρητα και τα βίντεο που δείχνουν Ουκρανούς πολίτες να μπαίνουν μπροστά σε άρματα μάχης χωρίς όπλα, να σπρώχνουνε με τα σώματά τους ολόκληρα μεταγωγικά, να ξαπλώνουν, να φτιάχνουν ανθρώπινες αλυσίδες για να εμποδίσουν τον στρατό εισβολής που ήρθε να τους «απελευθερώσει». Είναι επαίσχυντο να μην το βλέπει κανείς αυτό.

Και είναι επίσης συγκινητικό και αξιοπερίεργο. Ποτέ δεν είχαμε φανταστεί πως θα βλέπαμε live απλούς ανθρώπους να ορθώνουν το ανάστημά τους απέναντι στα όπλα του κατακτητή. Νομίζαμε ότι όλα αυτά ανήκουν στο έπος του ’40, κι ούτε καταλαβαίνουμε στα αλήθεια τι σημαίνουν.

Δεν φοβούνται; Είναι συγκλονιστικές οι σκηνές, και δεν αναδεικνύουν απλώς και μόνο το ανθρώπινο μεγάλειο που γεννιέται σε έναν πατριωτικό πόλεμο. Αλλά και κάτι ακόμα.

Ρώσοι και Ουκρανοί μέχρι πριν το 2013 και τον πόλεμο της Κριμαίας ήταν δύο λαοί αδερφικοί, με κοινές παραδόσεις, κοινή ιστορία, κοινές αναφορές, που είχαν τα ίδια ονόματα και μιλούσαν την ίδια γλώσσα. Ποιος θα τολμούσε να μπει μπροστά σε γερμανικά τανκς στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο; Νέα παιδιά πολλές φορές κι οι Ρώσοι στρατιώτες, χωρίς να ξέρουν καν ότι πηγαίνουν να πολεμήσουν ή νομίζοντας πως θα τους περιμένουν σαν απελευθερωτές οι καταπιεζόμενοι από το «ναζιστικό καθεστώς» Ουκρανοί, έχουν κι αυτοί ηθικό πρόβλημα απέναντι στους ανθρώπους που μπαίνουν μπροστά τους φωνάζοντας... γιατί έρχετε, φύγετε, πηγαίνετε στη χώρα σας... Τους μιλάνε στη γλώσσα τους, σαν να τους ξέρουν.

Αδέρφια που είναι τώρα θανάσιμοι εχθροί.

Οι Ουκρανοί μένουν στην πατρίδα τους για να την υπερασπιστούν. Είναι η απίστευτη η ορμή και το πάθος της ουκρανικής αντίστασης.

 

---

5) Πολλές φορές βλέπουμε εικόνες από τις πανέμορφες, ιστορικές πόλεις της Ουκρανίας, πριν και μετά. Εδώ βίντεο από drone που μας δείχνουν με διαφορά μηνών την κλίμακα της καταστροφής στη Borodyanka, μία μικρή πόλη βορειοδυτικά του Κιέβου. Μία τεράστια χώρα με μεγάλη ιστορία ισοπεδώνεται.

Οι ρωσικές δυνάμεις βομβαρδίζουν αδιακρίτως σκοτώνοντας άμαχο πληθυσμό, καταστρέφοντας βασικές υποδομές προκειμένου να κάμψουν το ηθικό και να τρομοκρατήσουν, προξενώντας ανθρωπιστική καταστροφή και διαπράττοντας εγκλήματα πολέμου.

Και εδώ το μέγεθος της καταστροφής στο Χάρκοβο. Οι εικόνες αυτές τραβήχθηκαν την Πέμπτη, σε κεντρικό σημείο της πόλης κοντά στο Δημαρχείο. Σύμφωνα με τα ουκρανικά στοιχεία, τουλάχιστον 21 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 112 τραυματίστηκαν από τις ρωσικές επιθέσεις το τελευταίο 24ωρο. 

Το Χάρκοβο είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη μετά το Κίεβο, το μεγαλύτερο βιομηχανικό, επιστημονικό και πολιτιστικό κέντρο της Ουκρανίας, έχει πολλούς φοιτητές και νέο πληθυσμό. Μεγάλης στρατηγικής σημασίας ήδη στο Β' ΠΠ, κατελήφθη από τους Γερμανούς 24 Οκτωβρίου του 1941. Κατάφερε να αναγεννηθεί από τις στάχτες, για να καταστραφεί ξανά τον Μάρτιο του 2022 από τους Ρώσους. 
 

Οδησσός 1942. Οδοφράγματα μπροστά στο κτίριο της Όπερας, περιμένοντας τους Γερμανούς
Οδησσός 2022. Οδοφράγματα μπροστά στο κτίριο της Όπερας, περιμένοντας τους Ρώσους.

 

---

6) Kαι, ναι, και αυτές τις εικόνες θα τις θυμόμαστε για πάντα. Οι δύο όψεις της εκκένωσης. Όταν αδειάζεις τόσο απροκάλυπτα, μαζικά και βίαια τις ζωές τόσων ανθρώπων, όταν τις καταστρέφεις, τις εξοντώνεις, τις εξαφανίζεις από προσώπου γης αφήνοντας πίσω τσιμεντένια κουφάρια σοβιετικής ιστορίας, σου αξίζει διεθνής απομόνωση και κατακραυγή.  

Οι εκπρόσωποι του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου στην έκτακτη ολομέλεια της Τρίτης αποχώρησαν από την αίθουσα κατά την ομιλία του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρώφ. 

Σε αντιδιαστολή με αυτή την ομιλία, που σίγουρα αν την έχετε δει θα έχετε «σπάσει», όπως έσπασαν οι φωνές των διερμηνέων που τη μετέδιδαν. Η ομιλία αυτή του προέδρου της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα μείνει στην Ιστορία.

Ο πρόεδρος Ζελένσκι είναι ο ηγέτης-θρύλος της ουκρανικής αντίστασης. Δόξα στην Ουκρανία! Κανένας λαός δεν βγαίνει να πολεμήσει χωρίς μια ηγεσία να τον καθοδηγεί και να στέκεται δίπλα του. Κι εμείς μπαίνουμε στο Ίνσταγκράμ του κάθε τόσο να δούμε τι ανέβασε, κι ας μην καταλαβαίνουμε ουκρανικά.

7) Ο προεδρικός λογαριασμός ανεβάζει το εξώφυλλο της Daily Mail: ΚYIV THE CITY OF COURAGE.

 

 

Αλλά δεν μπαίνουν μόνο τα εξώφυλλα από τον διεθνή Τύπο στο Ίνσταγκραμ του Ουκρανού προέδρου. Μπαίνει και ο ίδιος ο πρόεδρος στα εξώφυλλα, όπως στο κορυφαίο βρετανικό περιοδικό Time που θα κυκλοφορήσει 16 Μαρτίου: η φράση του στα ουκρανικά (!) από το τέλος της ιστορικής ομιλίας του στο Ευρωκοινοβούλιο. «Η ζωή θα νικήσει τον θάνατο και ο κόσμος το σκοτάδι». Κύριο άρθρο: «Πώς ο Ζελένσκι υπερασπίστηκε την Ουκρανία και ένωσε τον κόσμο».

Και όλος ο διεθνής Τύπος στο πλευρό της αιματοβαμμένης Ουκρανίας που αντιστέκεται. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, το εμβληματικό εξώφυλλο της εβδομάδας:
 

---

8) Παρότι το πήραμε από το Ίνσταγκραμ του προέδρου Ζελένσκι, θα το κρατήσουμε ξεχωριστά, γιατί ήταν μια στιγμή τρόμου όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά για ολόκληρο τον κόσμο. Ένατη μέρα της εισβολής, ο ρωσικός βομβαρδισμός και η κατάληψη του μεγαλύτερου ηλεκτροπαραγωγικού πυρηνικού εργοστασίου της Ευρώπης στη Ζαπορίζια, στην Κεντρική Ουκρανία, είχε σαν αποτέλεσμα να προκληθεί πυρκαγιά και να χρειαστούν πολύωρες προσπάθειες για να σβήσει. 

«Προειδοποιούμε όλο τον κόσμο για το γεγονός ότι καμία άλλη χώρα εκτός της Ρωσίας δεν άνοιξε ποτέ πυρ εναντίον πυρηνικών εργοστασίων. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία μας, η πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας. Αυτό το κράτος τρομοκράτης καταφεύγει τώρα στην πυρηνική τρομοκρατία». -Β. Ζελένσκι 

 

---

9) Είναι ένας πόλεμος που μας τον μεταδίδουν οι πολεμικοί ανταποκριτές, αλλά κι ένας πόλεμος που τον παρακολουθούμε κάθε ώρα και στιγμή ζωντανά στα νήματα του Twitter, στις αναρτήσεις του Facebook και του Tik Tok.

Οι Ουκρανοί χρήστες του διαδικτύου ανεβάζουν στους λογαριασμούς τους στα social media στιγμιότυπα από τη ζωή τους. Οι εικόνες του ξεριζωμού είναι συγκλονιστικές. Μέχρι τώρα περίπου 1.300.000, ένα νούμερο που αναμένεται να εκτοξευθεί ως και τα 4.000.000 όσο συνεχίζεται ο πόλεμος. Η μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση που ζήσαμε στην Ευρώπη μετά τον Β' ΠΠ.

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία γυναίκες και παιδιά, συνωστίζονται σε σταθμούς τρένων και στα σύνορα με την Πολωνία και τη Ρουμανία και από εκεί στις διάφορες χώρες της Ευρώπης. Εκεί αποχαιρετιούνται με πατέρες και συζύγους που γυρνούν πίσω για να πολεμήσουν, πώς να μη ραγίζει η καρδιά μας βλέποντάς τα; Δεν υπάρχουν λόγια.

Οι εικόνες είναι σπαρακτικές, όπως αυτές που ανέβασε ο φωτορεπόρτερ, Γιώργος Μουτάφης, στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook. Άνθρωποι που φεύγουν αναίτια και βάρβαρα μέσα σε λίγες μέρες αφήνοντας πίσω τα υπάρχοντά τους, τους δικούς τους ανθρώπους που δεν ξέρουν αν θα τους ξαναδούν, τη ζωή τους όλη. Στην Ευρώπη του 2022.

Και είναι πραγματικά συγκινητική η εικόνα των πολιτών στη Γερμανία που περιμένουν στο αεροδρόμιο προσφέροντας φιλοξενία σε κάποιον Ουκρανό ή Ουκρανή στο σπίτι τους.

Αυτούς τους ανθρώπους πρέπει να υποδεχθούμε και να τους βοηθήσουμε.

Eδώ πώς μπορούμε να βοηθήσουμε:
 

Η φόρμα του Υπουργείου. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είχαν χρόνο να το σκεφτούν, όλα έγιναν μέσα σε μια νύχτα. Και είναι κάτι που γυρνάει στο μυαλό μας. Θα φιλοξενούσαμε κάποιον/α/ους από την Ουκρανία σπίτι σας; Μία μητέρα με το παιδι της; Έναν έφηβο; Κάποιον που δεν έχει πού να πάει; Αν όχι, υπάρχουν και άλλοι τρόποι.
 

 

 

Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός απευθύνει έκκληση για προσορινή φιλοξενία Ουκρανών εκτοπισμένων, οι οποίοι καταφθάνουν στην Ελλάδα. Δηλώσεις ενδιαφέροντος στο pr@redcross.gr (ονοματεπώνυμο, περιοχή, άτομα που μπορεί να φιλοξενήσει) και στα 2103646005 και 2103609825. Περισσότερα για το πώς μπορούμε να βοηθήσουμε μέσω του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού.

---

10) Διάλογος μεταξύ δύο πρεσβειών, ή αλλιώς, πώς απαντάμε στη ρωσική προπαγάνδα:

Για το τέλος, η απομόνωση της Ρωσίας σε μία εικόνα. Ιδιωτικές εταιρίες που έχουν φύγει από τη Ρωσία γυρίζοντας την πλάτη σε μία τεράστια αγορά. Είδατε ο καπιταλισμός; Και οι Ρώσοι πολίτες που τρέχουν να προμηθευθούν τα τελευταία προϊόντα υψηλής τεχνολογίας και ό,τι προλάβουν, θα κάνουν πολλά χρόνια να βγουν από τη χώρα τους, ζώντας φτωχοί, σε καθεστώς επιτήρησης και απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο. Κι αυτό νομίζαμε πως είναι μια παλιά ιστορία. Δύστυχοι Ρώσοι...