225 άνθρωποι σκοτώθηκαν στη διάρκεια των βίαιων επεισοδίων στο Καζακστάν την περασμένη εβδομάδα, ανάμεσά τους και 19 μέλη των δυνάμεων ασφαλείας.
Ο αριθμός αυτός περιλαμβάνει πολίτες και ένοπλους «μαχητές» που σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας, όπως είπε ο Σερίκ Σαλαμπάγεφ, ο επικεφαλής του τμήματος ποινικής δίωξης της εισαγγελίας.
Βίαιες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας ξέσπασαν στην πετρελαιοπαραγωγική αυτή χώρα της Κεντρικής Ασίας αυτό τον μήνα με αφορμή την ακρίβεια και την τιμή του φυσικού αερίου.
Ο απολογισμός των νεκρών που ανακοίνωσε ο Σαλαμπάγεφ επιβεβαιώνει ότι οι αιματηρές αυτές ταραχές ήταν οι πιο φονικές στην μετασοβιετική περίοδο του Καζακστάν.
Σύμφωνα με τον ίδιο, 50.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις ταραχές σε όλη τη χώρα κατά την κορύφωσή τους στις 5 Ιανουαρίου όταν πλήθη εισέβαλαν σε κυβερνητικά κτίρια και τα πυρπόλησαν, ενώ πυρπόλησαν και αυτοκίνητα, τράπεζες και καταστήματα σε πολλές μεγάλες πόλεις.
Έπειτα από καταγγελίες για ξυλοδαρμούς και βασανιστήρια ανθρώπων που είχαν συλληφθεί, ο Τοκάγεφ διέταξε το Σάββατο την αστυνομία να αποφύγει την κακομεταχείριση και κάλεσε τους εισαγγελείς να είναι επιεικείς απέναντι σε όσους δεν έχουν διαπράξει σοβαρά αδικήματα.
Τις σφοδρές αναταραχές έχει πυροδοτήσει η εκρηκτική αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και άλλων καυσίμων. Οι πρώτες οργισμένες κινητοποιήσεις ξέσπασαν την Κυριακή έπειτα από αύξηση των τιμών του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LΝG) στην πόλη Τζαναοζέν, στο δυτικό τμήμα της χώρας, και στη συνέχεια επεκτάθηκαν στην μεγάλη περιφερειακή πόλη Ακτάου και μετά στο Αλμάτι και οδήγησαν τελικά στην παραίτηση της κυβέρνησης της χώρας.
Ο πρόεδρος του Καζακστάν Κασίμ-Τομάρτ Τοκάγεφ αποδέχθηκε την παραίτηση της κυβέρνησης και κήρυξε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τη χώρα. Eπίσης σε μία κίνηση, στην οποία τα διεθνή ΜΜΕ δίνουν μεγάλη σημασία, ανέλαβε ο ίδιος την προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας, που μέχρι πρότινος κατείχε ο ιδρυτής της χώρας Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ ο οποίος κυβέρνησε την χώρα από το 1991 έως το 2019.
Δεν είναι τυχαίο πως τις 72 ώρες διαδηλώσεων κατά μήκος της χώρας το κυρίαρχο σύνθημα ήταν το “Шал кет” (δηλ. «οι γέροι να φύγουν»). Ο Tokayev μπορεί να.. απέλυσε τον Nazarbayev ωστόσο το πως θα εξελιχθούν τα πράγματα ως προς την πολιτική μετάβαση στη χώρα μένει να φανεί.
Σε κάθε περίπτωση την κατάσταση περιπλέκει η πολυπλοκότητα του ίδιου του Καζακστάν: Αποτελεί μία αχανέστατη χώρα 19 εκατομμυρίων ανθρώπων, ένα απέραντο μωσαϊκό φυλών και εθνοτήτων, όπου μόλις το 63% είναι Καζάκοι. Στην χώρα υπάρχει μία πολυάριθμη ρωσική μειονότητα, ενώ κατοικούν επίσης Ουζμπέκοι, Τατάροι, Ουκρανοί,και μουσουλμάνοι Ουιγούροι. Αν και οι Μουσουλμάνοι αποτελούν το 70% του πληθυσμού (έναντι 30% των Χριστιανών) η χώρα κηρύσσει επισήμως την ανεξιθρησκεία.
Όπως συνέβη σε όλη την Κεντρική Ασία, η παλιά νομεκλατούρα της Σοβιετική Ένωσης διατήρησε την εξουσία και τα προνόμια της στο Καζακστάν, με την χώρα να έχει μετατραπεί σε μία ανατολικού τύπου δεσποτεία, στην οποία δεν χωρά η παραμικρή κουβέντα για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις.
Πριν δυο χρόνια ο ίδιος ο Ναζαρμπάγεφ επέλεξε και ανακοίνωσε τον διάδοχό του: τον Τοκάγεφ για τον οποίο είχε πει «Ο Τοκάγεφ είναι το πρόσωπο που μπορούμε να εμπιστευθούμε για να κυβερνήσει το Καζακστάν. Τον ξέρω καλά. Είναι έντιμος, υπεύθυνος και άξιος εμπιστοσύνης», είπε.
Για τον εαυτό του, ο Ναζαρμπάγεφ κράτησε τον ταπεινό τίτλο του «Ηγέτη του Εθνους» κι φρόντισε πολύ έγκαιρα, τον Μάιο του 2018, να περάσει ένα νόμο, με τον οποίο αυτοδιορίστηκε επικεφαλής του συμβουλίου εθνικής ασφαλείας του Καζακστάν, ισοβίως.
11°
