Νικαράγουα: Ayuda προς την Κίνα

Οι ΗΠΑ έχουν το ταλέντο να στέλνουν όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής στην αγκαλιά της ΕΣΣΔ κάποτε, της Κίνας σήμερα. Είναι τέτοια η μυωπία και η ανοησία ώστε αναρωτιέται κανείς αν στη CIA ξέρουν κάτι που δεν ξέρουμε εμείς οι υπόλοιποι. Στοιχηματίζω ότι δεν ξέρουν τίποτα κι ότι κινούνται, από δύναμη αδρανείας, με άξονα τον αντικομουνισμό. Reality check: κομμουνισμός δεν υπάρχει. Αφού αντί να καλοπιάσουν την κυβέρνηση των Σαντινίστας, την τσάκισαν ―επαναλαμβάνοντας τη χονδροειδή γκάφα που έκαναν το 1959 στην Κούβα: οι αμερικανικές ηγεσίες δεν μαθαίνουν ποτέ― απορούν τώρα που ο Ντανιέλ Ορτέγα εξελίχθηκε σε πικραμένο γέρο δικτάτορα. Και που για να κάνει το χατίρι της Κίνας δεν αναγνωρίζει την Ταϊβάν, διαρρηγνύει τις σχέσεις του με τη Γεωργία (είχε μια σκασίλα για τη Γεωργία!) και γενικά κινείται στον αστερισμό του Σι Τζινπίνγκ.

Η Νικαράγουα ανεξαρτητοποιήθηκε από την Ισπανία το 1821, αποτέλεσε τμήμα της μεξικανικής αυτοκρατορίας του Agustín de Iturbide και το 1839 έγινε για λίγο καιρό ανεξάρτητη και κυρίαρχη χώρα. Μετά από πολιτικές διαμάχες μεταξύ των πόλεων Γρανάδα και Λεόν, που είχαν καταστεί κέντρα δύο ισχυρών αντίπαλων κομμάτων, των συντηρητικών και των φιλελευθέρων αντιστοίχως, το 1856 κυβερνήτης ανακηρύχθηκε ο William Walker, ένας τυχοδιώκτης από το Νάσβιλ του Τεννεσσή. O gringo έκανε τα αγγλικά επίσημη γλώσσα, νομιμοποίησε τη δουλεία και προσπάθησε να προσαρτήσει τη Νικαράγουα στις ΗΠΑ. Αλλά δέκα μήνες αργότερα τον έδιωξαν κλοτσηδόν: για τη ζωή του Walker έχει γυρίσει ταινία ο Alex Cox με τον Ed Harris στον επώνυμο ρόλο. Τέλος πάντων, το 1857, η πρωτεύουσα της χώρας μεταφέρθηκε από τη Λεόν στη Μανάγουα και η χώρα φαινόταν έτοιμη για νέο ξεκίνημα, αλλά η διαφθορά των κρατικών υπαλλήλων και οι συγκρούσεις ανάμεσα σε συντηρητικούς και φιλελεύθερους επιδεινώθηκαν.

Το 1893 κηρύχθηκε η δικτατορία του José Santos Zelaya (με το τσιγκελωτό μουστάκι) η οποία διήρκεσε 16 χρόνια. Τον Zelaya αντικατέστησε εγκάθετη φιλοαμερικανική κυβέρνηση που προσπάθησε να εφαρμόσει σχέδιο οικονομικής εξυγίανσης και ανάπτυξης εν μέσω εμφύλιων συγκρούσεων που ξέσπασαν το 1912. Το 1925 ιδρύθηκε και το Μαρξιστικό Κόμμα Εργασίας και το 1926 ο Augusto Sandino, ο Νικαραγουανός Εμιλιάνο Ζαπάτα, ξεκίνησε ένοπλο αγώνα κατά των Αμερικανών και των συνεργατών τους. Αλλά το 1934 ο Sandino δολοφονήθηκε με εντολής του διοικητή της Εθνοφρουράς στρατηγού Anastasio Somoza ο οποίος έμεινε στην εξουσία μέχρι τη δική του δολοφονία το 1956. Τον διαδέχτηκε ο γιος του.

Το 1961 ιδρύθηκε το «Μέτωπο Εθνικής Απελευθέρωσης» των Σαντινίστας, με επικεφαλής τον Carlos Fonseca Amador και στόχο την ανατροπή του δικτατορικού καθεστώτος του Somoza. Τελικά το 1979, μετά από πολυετή εμφύλιο που σχεδόν κατέστρεψε τη χώρα, οι Σαντινίστας με επικεφαλής τον Ντανιέλ Ορτέγα (ο Αmador σκοτώθηκε το 1976) ανέλαβαν την εξουσία και προχώρησαν σε σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις στην οικονομία. Λίγο αργότερα δημιουργήθηκε η αντάρτικη οργάνωση «Κόντρας» που ισχυριζόταν πως ο Ορτέγα κυβερνούσε δικτατορικά και παραβίαζε ανθρώπινα δικαιώματα προκειμένου να επιβάλει τον κομμουνισμό: η CIA έσπευσε να τους στηρίξει, ενώ πράγματι η Μόσχα και ο Φιντέλ Κάστρο πρόσφεραν βοήθεια στους Σαντινίστας. Λογικό ήταν.

Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ συνεργάστηκαν με τα πλέον βδελυρά αποβράσματα της Λατινικής Αμερικής πυροδοτώντας συγκρούσεις στο εσωτερικό της χώρας και εμποδίζοντας τη να σταθεί στα πόδια της. Το 1990, στα πρόθυρα του λιμού, έγιναν ελεύθερες εκλογές, υπό την επίβλεψη διεθνών παρατηρητών, τις οποίες κέρδισε το κεντροδεξιό κόμμα της Violeta Chamorro. Η Chamorro παρέμεινε στο αξίωμα μέχρι το 1997 σε μια ασταθή ισορροπία αλλά χωρίς συνταγματικές εκτροπές.

Το 1998 o τυφώνας Mitch που έπληξε τη γειτονική Ονδούρα, το Σαλβαντόρ και τη Γουατεμάλα προκάλεσε καταστροφές 1 δισ. δολαρίων και 3.800 θανάτους. Η Νικαράγουα έχει ιστορική ατυχηματοθηρία: το 1876 και το 1885 επλήγη από πλημμύρες· το 1931 από σεισμό που κατέστρεψε τη μισή Μανάγουα· το 1936 μεγάλη πυρκαγιά κατέστρεψε την ίδια μισή Μανάγουα που είχε στο μεταξύ ανοικοδομηθεί· το 1972 καινούργιος σεισμός ισοπέδωσε τη πόλη σκοτώνοντας 19.000 ανθρώπους.

Όσο για τον Ορτέγα, εξελέγη για πρώτη φορά πρόεδρος με το κόμμα των Σαντινίστας, τον Νοέμβριο του 1984, με ποσοστό 63% των ψήφων και ανέλαβε καθήκοντα στις 10 Ιανουαρίου 1985. Επανεξελέγη το 2006 με ποσοστό 38,07%, ενώ το 2011, απέσπασε ποσοστό 62,46% και το 2016 72,44%. Ύποπτη άνοδος σίγουρα. Όλες οι κυβερνήσεις του Ορτέγα έχουν κατηγορηθεί για δικτατορικές και αντιδημοκρατικές τάσεις, για υπερσυγκέντρωση εξουσίας μέσω του ελέγχου των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Τον Απρίλιο του 2018 στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις ο Ορτέγα απάντησε με μεγάλη σκληρότητα: 500 άτομα σκοτώθηκαν, 2.800 τραυματίστηκαν και χιλιάδες συνελήφθησαν.

Στις εκλογές του περασμένου Νοεμβρίου αναδείχτηκε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, τα 90 μέλη της Νικαραγουανής Εθνοσυνέλευσης και τα 20 μέλη του Κεντροαμερικανικού Κοινοβουλίου. Ο Ντανιέλ Ορτέγα διεκδίκησε την επανεκλογή του για πέμπτη θητεία με αντιπρόεδρο τη σύζυγό του, Ροζάριο Μουρίγιο, έχοντας καταστείλει την αντιπολίτευση. Ο Ορτέγα επανεξελέγη με το 75% των ψήφων ―ακόμα μια μικρή άνοδος από το 2016― αλλά η εκλογική διαδικασία ήταν τύπου μπανανίας. Κι αυτό παρότι στη Νικαράγουα έχουν γίνει παλιότερα κάποιες μεταρρυθμίσεις που δεν ήταν μπανανικές: για παράδειγμα, το 50% των υποψηφίων του κάθε κόμματος πρέπει να είναι γυναίκες· δικαίωμα ψήφου έχουν όσοι είναι άνω των 16 ετών· εφαρμόζεται η απλή αναλογική και δεν υπάρχει ελάχιστο όριο για να μπει ένα κόμμα στη Βουλή.

Αναμφισβήτητα, οι Σαντινίστας τα έκαναν μούσκεμα και εξελίχθηκαν σε αυταρχικούς γραφειοκράτες· συμβαίνει συχνά μετά τις επαναστάσεις. Αλλά, αν οι ΗΠΑ δεν τους είχαν κηρύξει τον πόλεμο, κι αν αγόραζαν καφέ και φοινικέλαιο ―ζητώντας κάποιες πολιτικές εγγυήσεις, κάποια ανταλλάγματα― αν δεν χρηματοδοτούσαν τους Κόντρας και μάλιστα μέσω προμηθειών όπλων στο Ιράν ―ό,τι να ναι δηλαδή― ίσως οι Νικαραγουανοί να μην είχαν φτάσει στον λιμό και στη δικτατορία. Κι αν έχει κάποια σημασία για την αμερικανική γεωπολιτική, και θα έπρεπε να έχει, αν οι ΗΠΑ δεν είχαν φερθεί όπως φέρθηκαν, η Κίνα δεν θα είχε αποκτήσει επιρροή στη Λατινική Αμερική.