Τι συμβαίνει στις φυλακές του Εκουαδόρ;

H πρόσφατη αιματηρή εξέγερση στις φυλακές του Guayaquil του Εκουαδόρ δεν ήταν η πρώτη που συμβαίνει σε αυτή τη χώρα. Από το 2019 μέχρι σήμερα έχουν σκοτωθεί πάνω από 300 άτομα σε ανάλογες εξεγέρσεις σε διάφορα σωφρονιστικά ιδρύματα στην χώρα. Απλά η τελευταία εξέγερση ήταν η πιο αιματηρή, με τον τελικό αριθμό των νεκρών να φτάνει τους 118.

Οι εξεγέρσεις έχουν λιγότερη σχέση με την εσωτερική κατάσταση που επικρατεί στις φυλακές και περισσότερη με αυτά που συμβαίνουν απ’ έξω. Πρόκειται για συγκρούσεις μεγα-συμμοριών που έχουν ως στόχο τον έλεγχο της διακίνησης των ναρκωτικών, ιδιαίτερα αυτών που καταφθάνουν στο μεγάλο λιμάνι του Guayaquil. Από εκεί φεύγει σε containers με κατεύθυνση Ευρώπη και ΗΠΑ περίπου το 70% της κοκαΐνης που προέρχεται από Περού και Κολομβία. Το ίδιο το Εκουαδόρ δεν έχει παραγωγή κοκαΐνης, απλά είναι ένας πολύ σημαντικός χώρος διέλευσης.

Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο-ερευνητή Arturo Torres, το Guayanquil σήμερα είναι το σημείο συνάντησης ναρκοκαρτέλ που φτάνουν από την Ευρώπη. Εδώ δραστηριοποιούνται Έλληνες διακινητές ναρκωτικών καθώς και Αλβανοί, Μαυροβούνιοι, Βέλγοι, Ολλανδοί και Ισπανοί. «Από το λιμάνι του Guayaquil», γράφει ο Torres, «φεύγει το 80% της κοκαΐνης που υπάρχει στην Ευρώπη μέσα σε containers που περιέχουν πρώτες ύλες. Τα ευρωπαϊκά καρτέλ πληρώνουν σε κοκαΐνη τις τοπικές συμμορίες που τους παρέχουν προστασία και αυτές με τη σειρά τους την πωλούν στην ντόπια λιανική αγορά».

Οι φυλακές στην Λατινική Αμερική δεν θα πρέπει να θεωρούνται σωφρονιστικά ιδρύματα, αλλά κυρίως αρχηγεία όπου διαμορφώνονται οι στρατηγικές που θα ακολουθήσει η κάθε συμμορία. Από τη στιγμή που ληφθεί μια απόφαση στο «αρχηγείο», που είναι η φυλακή, αυτή κοινοποιείται με κινητά και άλλα μέσα υψηλής τεχνολογίας στα «στρατεύματα» που δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Να σημειωθεί ότι η αύξηση της βίας που παρατηρείται στις φυλακές τα τελευταία έτη συμβαδίζει με την αύξηση των βίαιων συγκρούσεων μεταξύ των συμμοριών στην υπόλοιπη χώρα.

Η μάχη σήμερα στις φυλακές του Εκουαδόρ λαμβάνει χώρα μεταξύ δύο κυρίως συμμοριών. Των Choneros, μια από τις αρχαιότερες συμμορίες της χώρας με 12 χιλιάδες μέλη, και των Lobos, τη δεύτερη σε μέγεθος μεγα-συμμορία της χώρας με 8 χιλιάδες μέλη. Και αυτές οι οργανώσεις με τη σειρά τους έχουν στενές σχέσεις και δρουν από κοινού με τα καρτέλ του Μεξικού.

Πολύ συχνά τίθεται το ερώτημα που αφορά την αδυναμία η έλλειψη βούλησης των αρχών να θέσουν υπό έλεγχο την κατάσταση στις φυλακές τους. Πώς καταφέρνουν οι φυλακισμένοι να έχουν πρόσβαση σε υψηλή τεχνολογία όπως π.χ. drones και βαρύτατο οπλισμό που περιλαμβάνει ακόμα και χειροβομβίδες;

Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι συμμορίες ελέγχουν τις φυλακές κυρίως λόγω της διαφθοράς των αρχών που χρηματίζονται από τις συμμορίες. Αυτός είναι αναμφίβολα ένας από τους λόγους άλλα ίσως όχι ο σημαντικότερος. Αυτός πρέπει να αναζητηθεί σε έναν άλλο πολύ σημαντικό παράγοντα: Tον φόβο που σπέρνουν οι συμμορίες.

Οι φύλακες και οι δικαστικοί φοβούνται να επέμβουν γιατί αντιμετωπίζουν (συνήθως αξιόπιστες) απειλές για την ζωή τους και για τις οικογένειές τους. Γι’ αυτό η βία των συμμοριών στη Λατινική Αμερική παίρνει τέτοια φρικιαστική μορφή με αποκεφαλισμούς κ.λπ. Στοχεύει να φοβίσει όχι μόνο τα μέλη των αντιπάλων συμμοριών αλλά και τις αρχές.

Πολλοί πολιτικοί αναζητούν τη λύση στο πρόβλημα στη δραστηριοποίηση των ενόπλων δυνάμεων για την τήρηση της ασφάλειας στις φυλακές της χώρας. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς τον αριθμό των μελών συμμοριών που βρίσκονται στις φυλακές του Εκουαδόρ. Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση των αστυνομικών αρχών της χώρας, άνω των 25 χιλιάδων φυλακισμένων ανήκει σε συμμορίες – δηλαδή το 64% του συνολικού αριθμού των φυλακισμένων. Το συγκλονιστικό είναι ότι ο συνολικός αριθμός των μελών των συμμοριών στις φυλακές είναι περίπου ο ίδιος με τον αριθμό των υπηρετούντων στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας που υπολογίζονται σε 34 χιλιάδες. Δηλαδή ο «στρατός» των συμμοριών στις φυλακές είναι μόλις κατά 10 χιλιάδες μικρότερος από τον κανονικό στρατό και πιθανότατα καλύτερα οπλισμένος και εκπαιδευμένος! Γεγονός που κάνει την πρόταση για την εμπλοκή των ενόπλων δυνάμεων στην διασφάλιση της ηρεμίας στις φυλακές ελάχιστα εφικτή.