AUKUS - H Γαλλία ανακάλεσε τους πρέσβεις της στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία ως απάντηση στην «κρίση των υποβρυχίων» που εξελίχθηκε σε διπλωματική κρίση
H συμφωνία AUKUS, που υπέγραψαν οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Αυστραλία, είναι μια προσπάθεια αναχαίτισης της Κίνας στον Ινδοειρηνικό μέσω της δημιουργίας ενός καινούργιου στόλου πυρηνοκίνητων υποβρυχίων. Με την AUKUS η Αυστραλία προστίθεται στις χώρες που διαθέτουν πυρηνικά υποβρύχια -Κίνα, Γαλλία, Ινδία, Ρωσία, Βρετανία και ΗΠΑ- διεκδικώντας πιθανότατα πιο ενεργό διεθνή ρόλο και στέλνοντας το μήνυμα της στρατιωτικής της ενίσχυσης και αναβάθμισης. Το πρόβλημα με τη Γαλλία είναι ότι αυτή η αμυντική συμφωνία μεταξύ Ουάσιγκτον - Καμπέρας - Λονδίνου προβλέπει, μεταξύ άλλων, την αγορά αμερικανικών, πυρηνοκίνητων υποβρυχίων ακυρώνοντας από την πλευρά της Καμπέρας την ισχύουσα σύμβαση για προμήθεια γαλλικών υποβρυχίων.
Η Αυστραλία δήλωσε ότι κατανοεί την απογοήτευση της Γαλλίας, αλλά δεν περίμενε τόσο έντονη δυσφορία ώστε να ανακληθεί ο Γάλλος πρέσβης. Η Αυστραλή υπουργός Εξωτερικών Μαρίζ Πέιν ανέφερε ότι η αμυντική συμφωνία προωθεί τα εθνικά συμφέροντα της χώρας της και εξέφρασε την εκτίμηση ότι η διπλωματική κρίση με τη Γαλλία θα ξεπεραστεί· ωστόσο, ο Εμανουέλ Μακρόν έχει εξοργιστεί και ζητάει τη συμπαράσταση της ΕΕ. Στο μεταξύ, αυτές τις μέρες η ΕΕ συνομιλεί με Αυστραλούς αξιωματούχους για τη σύναψη συμφωνίας ελευθέρου εμπορίου με την Αυστραλία, γεγονός που τη φέρνει σε δύσκολη θέση.
Η στροφή του πρωθυπουργού της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον προς τη Βρετανία και τις ΗΠΑ θεωρείται ήδη γκάφα ολκής, και το Εργατικό Κόμμα, που βρίσκεται στην αξιωματική αντιπολίτευση, κάλεσε τον Μόρισον να εξηγήσει πώς ακριβώς θα αποκαταστήσει τις σχέσεις με τη Γαλλία. Η συμφωνία αφορούσε την κατασκευή υποβρυχίων αξίας 90 δισ. δολαρίων και σήμαινε προσέγγιση της Αυστραλίας στην ΕΕ. Δεν ήταν λίγοι όσοι επετέθησαν στον συντηρητικό Σκοτ λέγοντας ότι δεν έχει συνειδητοποιήσει ακόμα ότι η Αυστραλία δεν ανήκει στη βρετανική Κοινοπολιτεία και ότι, στην πραγματικότητα, την έχει εγκαταλείψει εδώ και 240 χρόνια. Μια άλλη μεγάλη γκάφα θεωρείται από τους ειδήμονες της στρατηγικής ο δημόσιος και επαναλαμβανόμενος χαρακτηρισμός της Κίνας ως μείζονος εχθρού, πράγμα που ενέχει τον πολύ σοβαρό κίνδυνο να μετατραπεί όντως η Κίνα σε θανάσιμο εχθρό.
Ο Εμανουέλ Μακρόν είχε επισκεφθεί το 2018 στην Αυστραλία με αφορμή την υπογραφή σύμβασης για προμήθεια γαλλικών υποβρυχίων, τα οποία επρόκειτο να παραδοθούν σχετικά σύντομα. Αντιθέτως, τα υποβρύχια που θα κατασκευάσουν οι Αμερικανοί ή/και οι Βρετανοί θα είναι έτοιμα σε 20 χρόνια. Από τη γαλλική πλευρά τονίζεται πως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Αυστραλία υπονομεύουν την ενότητα του ευρω-ατλαντικού κόσμου, μολονότι πασχίζουν να προστατευτούν από την Κίνα: αν θέλουν να αντιμετωπίσουν την άνοδο της Κίνας, πρέπει να φροντίσουν για την ενότητα, όχι για τη διάσπαση και τα μικροσυμφέροντα. Με την ευκαιρία, πολιτικοί σχολιαστές επαναφέρουν το ζήτημα της γαλλικής συμμετοχής στο ΝΑΤΟ, το οποίο οι περισσότεροι Γάλλοι θεωρούν εδώ και δεκαετίες «πεταμένα λεφτά». Επιπροσθέτως, οι τόνοι ανέβηκαν επειδή, όπως είπε ο Γάλλος πρέσβης στην Ουάσιγκτον, οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και η Βρετανία δεν θα συμπεριφέρονταν έτσι αν στη θέση της Γαλλίας ήταν η Γερμανία. Γερμανοί σχολιαστές απάντησαν σε αυτό ότι «οι ΗΠΑ δεν σταματούν μπροστά σε τίποτα και το ίδιο θα έκαναν και με τη Γερμανία».
Διπλωματικά ατοπήματα Μπάιντεν και αρραγές μέτωπο στην ΕΕ
Ανεξάρτητοι παρατηρητές επισημαίνουν ότι η πολιτική του Τζο Μπάιντεν αποδεικνύεται ερασιτεχνική για δεύτερη φορά μετά την άτακτη απόσυρση από το Αφγανιστάν: αντί να προσπαθήσει να επανορθώσει τις ρήξεις που δημιούργησε ο Ντόναλντ Τραμπ με την απαράδεκτη διαγωγή του έναντι του Μακρόν, ο Αμερικανός πρόεδρος τράβηξε κι άλλο το σχοινί, αποδεικνύοντας ότι οι Αμερικανοί δεν έχουν φίλους, έχουν μόνο συμφέροντα. Η πολιτική που ακολουθεί ο Μπάιντεν δεν διαφέρει από εκείνη του Τραμπ παρά μόνον στο στιλ, είπε χαρακτηριστικά ο Γάλλος Υπουργός Eξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν.
Πάντως, απ’ ό,τι φαίνεται η υπόθεση δεν κατάφερε να διαιρέσει τους Ευρωπαίους: τόσο η Άνγκελα Μέρκελ όσο και η Ούρσουλα φον Ντερ Λάιεν πήραν αμέσως το μέρος του Μακρόν, ενώ διπλωματικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες δήλωσαν ότι «αν οι ΗΠΑ σκοπεύουν να εμπλακούν σε μπρα ντε φερ με την Κίνα, δεν σημαίνει ότι η ΕΕ θα ακολουθήσει», κι από την άλλη πλευρά «αν έχουν σκοπό να περιορίσουν την ΕΕ στον στενό χώρο των γειτόνων της, θα αποτύχουν: η ΕΕ έχει τα δικά της συμφέροντα στην Ασία και στον αναπτυσσόμενο κόσμο».
11°
