Αϊτή: τι θα γίνει μετά τη δολοφονία του Ζοβενέλ Μοΐζ;

Τη νύχτα της περασμένης Τρίτης ο πρόεδρος της Αϊτής δολοφονήθηκε στο σπίτι του από ομάδα ενόπλων οι οποίοι τραυμάτισαν σοβαρά και τη γυναίκα του η οποία νοσηλεύεται από χθες σε νοσοκομείο του Μαϊάμι. Από την Τετάρτη, η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης με έντονη στρατιωτική παρουσία σε όλο το νησί προκειμένου να αποφευχθούν αιματηρές συγκρούσεις. Οι κομάντος που σκότωσαν τον Μοΐζ ισχυρίστηκαν ότι ήταν μέλη της αμερικανικής Drug Enforcement Administration (DEA) και εισέβαλαν στο σπίτι για δήθεν επιχείρηση σχετική με τα ναρκωτικά: κανείς δεν είναι ακόμα σίγουρος για το ποιος ή ποιοι διέταξαν την εκτέλεση και προσέλαβαν τους μισθοφόρους φονιάδες.

Ο δολοφονία έγινε 24 ώρες αφού ο Μοΐζ διόρισε καινούργιο πρωθυπουργό, τον Ariel Henry, με σκοπό να οδηγήσει την πολύπαθη χώρα σε προεδρικές εκλογές στις αρχές Σεπτεμβρίου. Η προεδρία του Μοΐζ σημαδεύτηκε από μεγάλη πολιτική αστάθεια, κατηγορίες για διαφθορά και μια μακρά διαμάχη για το πόσο θα παραμείνει στο αξίωμα. Ο εκλιπών πρόεδρος κυβερνούσε επί ένα χρόνο χωρίς λαϊκή εντολή μιας και η χώρα δεν κατάφερε να διενεργήσει βουλευτικές εκλογές, και μάλιστα είχε την πρόθεση να προχωρήσει σε συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που να ενισχύουν το προεδρικό αξίωμα και τη δική του θέση.

Το νησιωτικό σύμπλεγμα που συνθέτει τη Δημοκρατία της Αϊτής έχει πληθυσμό ίσο με εκείνο της Ελλάδας -έχει μεγάλη γεννητικότητα- και θεωρείται η πιο φτωχή χώρα του δυτικού ημισφαιρίου, ενώ έρχεται 133η στον κόσμο με κατά κεφαλήν ΑΕΠ γύρω στα 772 δολάρια (ετησίως). Τη λήξη της αμερικανικής κατοχής το 1934, ακολούθησαν εσωτερικές ταραχές και το 1957 ανέλαβε την εξουσία ο δικτάτορας Φρανσουά Ντυβαλιέ, ο οποίος έμεινε γνωστός ως «Παπά Ντοκ». Το 1986 ανατράπηκε ο γιος του, Ζαν Κλοντ Ντυβαλιέ και μέσα σε μία τετραετία άλλαξαν πέντε κυβερνήσεις, ενώ στη χώρα μαινόταν η επιδημία του Έιτζ. Ο Ζαν-Μπερτράν Αριστίντ αναδείχτηκε στην προεδρία λίγο-πολύ δημοκρατικά αλλά ανατράπηκε με πραξικόπημα το 1991 για να αποκατασταθεί στην προεδρία τρία χρόνια μετά από παρέμβαση του ΟΗΕ. Στη συνέχεια, το 2002 ορκίστηκε πρόεδρος ο Αριστίντ για μια ακόμα πενταετία αλλά υποχρεώθηκε να παραιτηθεί το 2004, έπειτα από εμφύλιες συγκρούσεις, οι οποίες προκάλεσαν για μια ακόμη φορά επέμβαση των Ευρωπαίων και Αμερικανών. Έπειτα από μεταβατική εξουσία του Μπονιφάς Αλεξάντρ, πρόεδρος αναδείχθηκε το 2006 ο Ρενέ Πρεβάλ. Το 2008 ξέσπασαν ταραχές εξαιτίας της ραγδαίας ανόδου των τιμών των βασικών τροφίμων: 5 άτομα βρήκαν το θάνατο στις ταραχές, ενώ εξαγριωμένα πλήθη λεηλάτησαν σούπερ μάρκετ. Οι συμφορές συνεχίστηκαν με τον σεισμό του 2010 -το CNN εκτιμά τον αριθμό των νεκρών σε 200.000- και με τον καταστροφικό τυφώνα Μάθιου του 2016. Σήμερα η Αϊτή φαίνεται να μην ακολουθεί την τάση των υπανάπτυκτων χωρών που εμφανίζουν μείωση της «terminal» φτώχειας, δηλαδή της φτώχειας που επιφέρει πείνα και έλλειψη στέγης: αντιθέτως, το νησί της Καραϊβικής βυθίζεται όλο και περισσότερο στην απολυταρχία και στην αστάθεια. 

Η «κατάσταση πολιορκίας» που κηρύχθηκε με βάση το άρθρο 149 του συντάγματος, θα παραταθεί επ’ αόριστον και το αεροδρόμιο στο Πορτ-ο-Πρενς έχει κλείσει. Στο μεταξύ, η Δομινικανή Δημοκρατία, η μοναδική χώρα που έχει χερσαία σύνορα με την Αϊτή, ανακοίνωσε ότι κλείνει αμέσως τα σύνορά της. Ορισμένα μέσα ενημέρωσης της Δομινικανής Δημοκρατίας μετέδωσαν ότι η σύζυγος του προέδρου της Αϊτής είναι επίσης νεκρή, αλλά η πληροφορία δεν έχει επιβεβαιωθεί. Οι σχέσεις των δύο χωρών ήταν ανέκαθεν προβληματικές: περίπου 500.000 Αϊτινοί ζουν παράνομα στη Δομινικανή Δημοκρατία και ο Δομινικανός πρόεδρος Λουίς Αμπινάντερ σχεδιάζει να κατασκευάσει τείχος ασφαλείας κατά μήκος των συνόρων (380 χιλιόμετρα).