«Ανοσία της αγέλης» στο Μεξικό;

Τον Ιανουάριο του 2021 η κατάσταση της πανδημίας στο Μεξικό είχε φτάσει στα όριά της απόγνωσης. Ο μηνιαίος απολογισμός των νεκρών εκείνον τον μήνα είχαν φτάσει τους 33 χιλ. και οι μολυσμένοι από τον ιό τους 438 χιλ. (αν και ο πραγματικός αριθμός ήταν πολύ μεγαλύτερος, άλλα άγνωστος λόγω μη εκτέλεσης διαγνωστικών τεστ). Ταυτόχρονα τα νοσοκομεία ξεχείλιζαν από ασθενείς, δεν υπήρχαν ΜΕΘ διαθέσιμες και επίσης δεν υπήρχε ούτε οξυγόνο. Ο Ιανουάριος ήταν ο μήνας της κορύφωσης της πανδημίας της οποίας το πρώτο θύμα είχε καταγραφεί στο Μεξικό τον Φεβρουάριο του 2020.

Και αίφνης άλλαξαν όλα. Η ασθένεια άρχισε να υποχωρεί δραματικά. Τον Φεβρουάριο ο αριθμός των θανάτων είχε μειωθεί σε 27 χιλ., τον Μάρτιο σε 17 χιλ., τον Απρίλιο σε 13 χιλ. και τον Μάιο σε 4 χιλ.! Ανάλογες εξελίξεις καταγράφονται και στα νούμερα των μολυσμένων: 222 χιλ. τον Φεβρουάριο, 151χιλ. τον Μάρτιο, 105 χιλ. τον Απρίλιο και 43 χιλ. τον Μάιο. Παράλληλα ο αριθμός των κανονικών νοσοκομειακών κλινών που φιλοξενούν ασθενείς με Covid δεν υπερβαίνει το 11%, ενώ ο αριθμός των ΜΕΘ το 12% (ο πληθυσμός του Μεξικού είναι 120 εκατoμμύρια).

Τι είχε συμβεί;

H πολιτική που εφαρμόζεται εδώ στο Μεξικό έχει ορισμένα κοινά σημεία με την ελληνική πολιτική αλλά και ορισμένες καθοριστικές διαφορές. Έτσι εδώ, όπως και στην Ελλάδα, έκλεισαν ή υπολειτουργούσαν για ένα διάστημα μπαρ, γυμναστήρια εμπορικά κέντρα κ.λπ., ενώ αποθαρρύνονταν οι μαζικές εκδηλώσεις. Όμως υπήρχαν 3 ουσιαστικές διαφορές.

Πρώτον, το Μεξικό δεν επέβαλλε ποτέ περιορισμούς στην έλευση ξένων τουριστών από όλο τον κόσμο όπως επέβαλε η Ελλάδα.

Δεύτερον, η εφαρμογή των διαφόρων μέτρων (μάσκα, ασφαλής απόσταση πλύσιμο χεριών) βασιζόταν στην ελεύθερη βούληση και όχι στον καταναγκασμό.

Τρίτον και πιο σημαντικό απ' όλα, δεν υπήρξαν ποτέ στο Μεξικό σκληρά lockdowns και καραντίνες όπως στην Ελλάδα.

Η όλη πολιτική εδώ είχε στη βάση της τη συνειδητοποίηση του πόσο ουσιαστικό είναι για τις ζωές και τις προοπτικές των ανθρώπων να συνεχίσει να λειτουργεί η οικονομία. Aν στην Ελλάδα το κυρίαρχο σύνθημα ήταν «Η καραντίνα σώζει ζωές», στο Μεξικό η φιλοσοφία του χαρισματικού αριστερού ηγέτη Andres Manuel Lopez Obrador (AMLO) ήταν πάντοτε «Η δουλειά σώζει ζωές». Να σημειωθεί εδώ ότι άνω του ήμισυ του εργαζόμενου πληθυσμού εργάζεται στην «παράλληλη οικονομία» (μικροπωλητές, οικιακοί βοηθοί οικοδόμοι κ.λπ.) οι οποίοι, αν δεν δουλέψουν καθημερινά, δεν πρόκειται να επιβιώσουν.

Η γενικά «χαλαρή» πολιτική είχε ως αποτέλεσμα, όπως ήταν αναμενόμενο, την ευρύτερη διάδοση του ιού. Σύμφωνα με δηλώσεις του αρμόδιου υφυπουργού υγείας Lopez-Gatell, είναι πιθανό ότι σε κάποια φάση να είχε προσβληθεί με φυσικές διαδικασίες ακόμα και το 50% του πληθυσμού. Στο οποίο αν προστεθεί και ένα 15% των εμβολιασμένων, δημιουργείται μια κρίσιμη μάζα που, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές, ίσως να αρχίζει να προσφέρει κάποια συλλογική προστασία. Είναι ενδιαφέρον, όπως παρατηρεί η El Pais, ότι ενώ στο παρελθόν ο υψηλός αριθμός μολυσμένων θεωρείτο κάτι αρνητικό, σήμερα θεωρείται ως κάτι θετικό στο βαθμό που προαναγγέλλει την επίτευξη μιας συλλογικής ανοσίας.

Όλα αυτά φυσικά ανήκουν στον χώρο των εικασιών και η έννοια της «ανοσίας της αγέλης» ως γνωστόν έχει και αυτή τα δικά της προβλήματα. Όπως και φυσικά είναι πιθανό ότι οι θετικές εξελίξεις που παρατηρούνται τους τελευταίους μήνες μπορούν να ανατραπούν αν και οι ειδήμονες εδώ δεν προβλέπουν «τρίτο κύμα». 

Πάντως αυτό που πρέπει να τονισθεί είναι ότι, σε αντίθεση με τη Σουηδία, το Μεξικό δεν ακολούθησε ποτέ μια συνειδητή πολιτική που στόχευε στη δημιουργία μιας «ανοσίας της αγέλης». Η πολιτική της αντιμετώπισης της πανδημίας εδώ ήταν περισσότερο το αποτέλεσμα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του Μεξικού, χώρας με μεγάλο αριθμό φτωχών, παρά μιας συγκεκριμένης φιλοσοφίας. Πάντως αν υλοποιηθούν οι προβλέψεις της κυβέρνησης ότι τον Αύγουστο-Σεπτέμβριο θα έχει επιτευχθεί ένα 75% ανοσία, αυτό θα είναι ένα πολύ θετικό βήμα.

Υ.Γ. Η στήλη «Γράμμα από την Λατινική Αμερική» θα επανέλθει από τον Ιούλιο. Καλή ξεκούραση!