Το Λονδίνο του Λόρδου Βύρωνα

«Περπατάει στην Ομορφιά, όπως η νύχτα
σε ανέφελους ουρανούς μ’ αστέρια
και κάθε καλό από σκοτάδι και λάμψη
συναντούν την όψη της και τη ματιά της».
George Gordon Byron, She walks in beauty, like the night (1814)

Γκόρντον Νοέλ Τζόρτζ Μπάιρον, 6ος Βαρόνος Μπάιρον (Λονδίνο 1788-Μεσολόγγι 1824): Αν υπάρχει ένα πρόσωπο ταυτισμένο με τον Φιλελληνισμό στα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, αυτό είναι ο Λόρδος Βύρωνας. Ο θάνατός του στο Μεσολόγγι στις 19 Απριλίου 1824, μετά το σοκ και την οδύνη που προκάλεσε σε όλο τον κόσμο κατά μια τραγική ειρωνεία, λειτούργησε λυτρωτικά για τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας αφού η απώλεια του νεαρού ποιητή στα 36 του χρόνια συνέβαλε καταλυτικά στην αναζωογόνηση του φιλελληνικού ρεύματος παγκοσμίως και στην έμπρακτη συμπαράσταση από τη Δύση.

Δικαίως η πόλη του Μεσολογγίου έγινε γνωστή στα πέρατα του κόσμου αφού εκεί ο Λόρδος Μπάιρον πέθανε για την Ελλάδα: «Της έδωσα τον χρόνο, την υγεία μου, την περιουσία μου, και τώρα της δίνω τη ζωή μου. Τί μπορούσα να κάνω περισσότερο;» ακούστηκε να λέει στο νεκροκρέβατό του λίγο πριν το τέλος του.

Εθνικός ήρωας μιας χώρας άλλης από τη δική του ο Βύρωνας, αυτός ο ρομαντικός επαναστάτης «με την θυελλώδη ψυχή» που έφερε σαν στίγμα τη βαθιά μοναχικότητα εκείνου που δεν ανήκει πουθενά, βρήκε στην Ελλάδα την πατρίδα που δεν είχε.

Το Λονδίνο, από την άλλη μεριά, είναι η γενέθλια πόλη με ζωντανά μέχρι σήμερα τα σημάδια που άφησε στο πέρασμά του ο ποιητής. Ας τα ακολουθήσουμε:

Στην Όξφορντ Στριτ, το σπίτι που γεννήθηκε

Η ιστορία ξεκινάει όταν η Κάθριν Γκόρντον, αριστοκράτισσα από μια μεγάλη οικογένεια Σκωτσέζων ευγενών, παντρεύεται το 1875 τον Κάπτεν Τζον Μπάιρον, αξιωματικό του Βασιλικού Ναυτικού. Ο γάμος δεν θα στεριώσει γιατί ο Τζον σπαταλάει στα γλέντια και στη χαρτοπαιξία την περιουσία της συζύγου του. Η Κάθριν, ήδη σε προχωρημένη εγκυμοσύνη, τον εγκαταλείπει και καταφεύγει στο Λονδίνο όπου στις 22 Ιανουαρίου 1788 έρχεται στον κόσμο το παιδί τους, ο μικρός Βύρων.

Το σπίτι όπου γεννήθηκε βρισκόταν στη νοτιοδυτική πλευρά της οδού Holles, στον αριθμό 16, σε ένα δρομάκι κοντά στην πλατεία Κάβεντις, στη βόρεια διασταύρωση με την Όξφορντ Στριτ και κατεδαφίστηκε το 1889. Στη θέση του βρίσκεται σήμερα το γνωστό πολυκατάστημα John Lewis. Η αναμνηστική πινακίδα που υπενθυμίζει στους περαστικούς ότι εκεί γεννήθηκε ο Λόρδος Μπάιρον, τοποθετήθηκε το 1997.

Σε μια ταβέρνα δίπλα στο Κινγκς Κόλετζ

Σε μια από τις πιο παλιές και ιστορικές οδικές αρτηρίες του κεντρικού Λονδίνου, τη Στραντ, βρίσκεται μέχρι σήμερα το περίφημο κολλέγιο Κινγκς Κόλετζ. Όχι πολύ μακριά από την κεντρική είσοδο του κολλεγίου υπήρχε μια ταβέρνα με το όνομα «Στέμμα και Άγκυρα». Στην αυλή της έγινε η πρώτη μάζωξη της Φιλελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου στις 28 Φεβρουαρίου του 1823 που σκοπό είχε να στηρίξει την Ελληνική Επανάσταση, να ευαισθητοποιήσει την αγγλική κοινή γνώμη αλλά και να βοηθήσει έμπρακτα τον αγώνα με αποστολή χρημάτων, πολεμοφοδίων αλλά και εθελοντών στην Ελλάδα. Σε εκείνη τη συνάντηση συμφωνήθηκε να μεσολαβήσει ο επιστήθιος φίλος του Μπάιρον, ο Τζον Χομπχάουζ, ώστε να πεισθεί ο ποιητής να δώσει την «ευγενική και εγκάρδια στήριξή του σε αυτόν τον καλό σκοπό», πράγμα που έγινε τελικά.

Το ταφικό μνημείο στο Αββαείο του Ουέστμινστερ

«Τώρα θα πάω να κοιμηθώ. Καληνύχτα» (τα τελευταία του λόγια, στο Μεσολόγγι)

Στις 19 Απριλίου 1824 ο Βύρωνας πεθαίνει από υψηλό πυρετό -πιθανόν από ελονοσία- και τα νέα βυθίζουν το Μεσολόγγι στο πένθος. Από τα κανόνια του κάστρου έπεσαν τριάντα έξι κανονιοβολισμοί, όσα και τα χρόνια της ζωής του νεκρού ποιητή, ενώ η καρδιά του παρέμεινε για μια νύχτα στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα για λαϊκό προσκύνημα. Παρόλο που ήταν μεγάλη η επιθυμία του κόσμου να ταφεί ο αγαπημένος νεκρός στο Μεσολόγγι, τελικά ταριχεύτηκε και με πλοίο η σωρός του έφτασε στην Αγγλία κι από εκεί στο Λονδίνο με την προσδοκία να ταφεί στο Αββαείο του Ουέστμινστερ ή στον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου όπου συνηθίζεται να κηδεύονται μέχρι σήμερα όλα τα ένδοξα και επιφανή τέκνα της Βρετανίας.

Όμως το διοικητικό Συμβούλιο της πόλης αρνήθηκε την ταφή με τη δικαιολογία της «αμφισβητήσιμης ηθικής» του Λόρδου Βύρωνα κι έτσι αποφασίστηκε η μεταφορά και ο ενταφιασμός του στον οικογενειακό τάφο της οικογένειας των Μπάιρον στο Χάκνελ, ένα μικρό χωριό στην κομητεία του Νότιγχαμ.

Εκεί, την Παρασκευή 16 Ιουλίου 1824, στις 4.20 το απόγευμα ο Λόρδος Μπάιρον ενταφιάστηκε με μεγαλοπρέπεια στην κρύπτη του ναού της Αγίας Μαγδαληνής του Χάκνελ.

Πολύ αργότερα, το 1969, ο Βύρωνας απέκτησε τελικά την επιτύμβια πλάκα με χαραγμένο τον τόπο θανάτου του, το Μεσολόγγι, στη «Γωνιά των Ποιητών» του Αββαείου του Ουέστμινστερ, εκατόν σαράντα πέντε χρόνια μετά τον θάνατό του.