Πώς η JK Rowling έγινε από αγαπημένη συγγραφέας παιδικών και εφηβικών βιβλίων, μισητό πρόσωπο για τη woke culture
H J. K. Rowling, η δημιουργός του Χάρι Πότερ, είναι η πιο επιτυχημένη συγγραφέας παιδικών βιβλίων στην ιστορία: κάθε καινούργιος τόμος με περιπέτειες του Χάρι Πότερ σήμαινε, μέχρι πριν από μερικούς μήνες τουλάχιστον, εκατομμύρια πωλήσεις και ουρές ανυπόμονων παιδιών έξω από τα βιβλιοπωλεία σε όλο τον κόσμο. Όχι μόνο έξω από τα βιβλιοπωλεία αλλά κι έξω από την κατοικία της, ένα βικτοριανό πέτρινο αρχοντικό που μοιάζει με φρούριο: περιβάλλεται από τείχος και οι κάμερες ασφαλείας καταγράφουν τις κινήσεις θαυμαστών και stalkers που απειλούν τη Rowling. Από τον περασμένο Ιούνιο, στους κινδύνους που αντιμετωπίζει προστέθηκε το μίσος όλων όσοι συμμετέχουν στη woke culture: παλιοί της οπαδοί την καταδίκασαν και στράφηκαν εναντίον της.
Τι συνέβη; Η Rowling εξέφρασε σκεπτικισμό σχετικά με την ταυτότητα των τρανσέξουαλ και γενικότερα σχετικά με τα ζητήματα φύλου, υποστηρίζοντας ότι «γυναίκες» είναι μόνο εκείνες που γεννιούνται γυναίκες και άνδρες είναι μόνο εκείνοι που γεννιούνται άνδρες. Με λίγα λόγια, η Αγγλίδα συγγραφέας φάνηκε να θεωρεί τη διάσταση βιολογικού και κοινωνικού φύλου ιατρικό πρόβλημα και να απορρίπτει τις αντιλήψεις της μόδας που έχουν προκύψει από την Judith Butler και από τα κινήματα της έμφυλης ταυτότητας. Τις δημοσιεύσεις της Rowling ακολούθησε κατακραυγή: οι θαυμαστές της, συμπεριλαμβανομένων πολλών τρανς και μη binary, ένιωσαν προδομένοι και άρχισαν να την καθυβρίζουν με τέτοιο τρόπο ώστε η Rowling ένιωσε θύμα διαδικτυακής παρενόχλησης. Το ζήτημα πήρε διαστάσεις τόσο στο Διαδίκτυο όσο και στον ακαδημαϊκό κόσμο και στην τηλεόραση: η Judith Butler είπε στο περιοδικό New Statesman ότι «θύμα κακοποίησης δεν είναι η J. K. Rowling, αλλά τα τρανς άτομα».
Γιατί οι θέσεις της Rowling έκαναν τέτοια εντύπωση; Πρόκειται για μια μάλλον mainstream περιγραφή των φύλων στην οποία οι περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζουν τον εαυτό τους. Εξάλλου, η Rowling δεν ήταν ποτέ αμφιλεγόμενο πρόσωπο: τα βιβλία της πούλησαν εκατοντάδες εκατομμύρια αντίτυπα, ενέπνευσαν ταινίες που έφεραν κέρδη δισεκατομμυρίων δολαρίων, ένα μέρος από τα οποία χρησιμοποίησε για να σώσει παιδιά από ορφανοτροφεία. Η Rowling φαίνεται ότι ψηφίζει Εργατικούς, κάνει ποικίλες φιλανθρωπικές χειρονομίες (για την έρευνα κατά της παλλαπλής σκλήρυνσης) και πληρώνει κανονικά τους φόρους της - δεν υπάρχει καμιά υποψία ότι συμπεριφέρεται σαν πολυεκατομμυριούχος με μοναδικό στόχο το κέρδος. Αλλά, για τους πρώην θαυμαστές της, το μήνυμα του Χάρι Πότερ ήταν σαφές: ο Χάρι έκανε σταυροφορίες υπέρ των αδυνάτων. Για τη woke culture, «αδύνατοι» είναι οι τρανς και όσοι πάσχουν από δυσφορία φύλου. Άρα, η συγγραφέας προδίδει τον ήρωά της και τους αναγνώστες της.
Στο αφήγημα που επηρέασε τους θαυμαστές της συνέβαλε η αρχή της συγγραφικής της καριέρας: η Rowling ολοκλήρωσε το πρώτο βιβλίο του Χάρι Πότερ το 1995 σε ένα μικρό διαμέρισμα σε μια γειτονιά του Εδιμβούργου κοντά στο λιμάνι. Όταν πληρώθηκε 105.000 δολάρια για τα αμερικανικά δικαιώματα του πρώτου της βιβλίου, ήταν ανύπαντρη μητέρα που έπαιρνε επίδομα από την Πρόνοια, πλην όμως η η ιστορία δεν είναι και τόσο δακρύβρεχτη: ήταν απόφοιτος του πανεπιστημίου του Έξετερ και είχε ήδη εργαστεί ως καθηγήτρια αγγλικών στην Πορτογαλία. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Η Rowling oλοκλήρωσε το έβδομο βιβλίο του Χάρι Πότερ στο πεντάστερο ξενοδοχείο Balmoral του Εδιμβούργου, ενώ, στο μεταξύ, έγινε το αντικείμενο της Rowlingmania όπως κάποτε οι Beatles ήταν το αντικείμενο της Beatlemania. Παρά την τρελή δημοσιότητα διατηρούσε χαμηλούς τόνους και απέφευγε να μιλήσει για την προσωπική της ζωή. Η Οprah Winfrey, που κάνει πάντοτε το καλύτερο δυνατό για να διερευνήσει προσωπικά τραύματα γυναικών, δεν κατάφερε τίποτα με τη Rowling: της απαντούσε ευγενικά, με εγκράτεια, χωρίς εξομολογητική διάθεση και χωρίς να κραδαίνει καμιά ιδιαίτερη ιδεολογία. Γενικά, όλα αυτά τα χρόνια, πρόσεχε τη δημόσια εικόνα της, προστάτευε τα πνευματικά της δικαιώματα μηνύοντας όποιον πίστευε ότι τα καταπατά και έκανε έξυπνες επιχειρηματικές κινήσεις. Έτσι η franchise του Χάρι Πότερ έγινε ο κολοσσός που έγινε. Τέλος, ο διαδικτυακός κόμβος Pottermore που ξεκίνησε το 2012 της επέτρεψε να ελέγχει τα δικαιώματα των ηλεκτρονικών βιβλίων και να μοιράζεται τα γραπτά της με τους θαυμαστές της. Τότε ήταν που αντιλήφθηκε τι ήθελαν από εκείνη οι θαυμαστές της - και ποιοι ήταν. Στο μεταξύ, είχαν αρχίσει να εκπονούνται διατριβές για το έργο της «αποκαλύπτοντας» δήθεν «αντιδραστικές αντιλήψεις» για τις οποίες η συγγραφέας δεν είχε ιδέα.
Μετά τις επιθέσεις του περασμένου Ιουνίου που συνεχίζονται μέχρι σήμερα, η Rowling κατάλαβε ότι ζούσε, όπως λέει, σε μια φυσαλίδα: «Δεν είχα ιδέα ότι υπήρχε αυτός ο τεράστιος υπόκοσμος που ήταν έτοιμος να μου επιτεθεί» λέει. «Όσο για τον Χάρι ήταν από την αρχή αγόρι. Τον φαντάστηκα αγόρι και ποτέ δεν σκέφτηκα ότι ίσως είναι κορίτσι. Ποτέ δεν σκέφτηκα τους ήρωές μου με κριτήριο φύλου ή έμφυλης μεταμόρφωσης.» Αλλά οι ερμηνευτές των βιβλίων της σκέφτονται διαφορετικά: βλέπουν έμφυλες ταυτότητες όπου η Rowling δεν είχε καμιά τέτοια πρόθεση. Έτσι, ο Χάρι Πότερ ξέφυγε από τα χέρια της και ενέπνευσε ακτιβιστικές ομάδες όπως τη Harry Potter Alliance: το fandom του Χάρι άρχισε να μετατρέπεται σε αγώνες υπέρ των «στιγματισμένων». Η ομάδα ξεκίνησε εκστρατείες για την καταπολέμηση της γενοκτονίας στο Νταρφούρ, την παροχή ιατρικών προμηθειών στην Αϊτή, ενώ υπερασπίστηκε τον εναλφαβητισμό, την πρόσβαση των κοριτσιών στην εκπαίδευση, τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων και τη μεταρρύθμιση της μετανάστευσης. Κυρίως, η κοινότητα των θαυμαστών του Χάρι εξελίχθηκε σε ΛΟΑΤ χρησιμοποιώντας ήρωες και γεγονότα από τον Χάρι Πότερ για να ενισχύσει την cancel culture και να προστατέψει τη «διαφορετικότητα».
Το 2014, η Rowling άνοιξε λογαριασμό στο Twitter και το ότι απαντούσε με ένα tweet σε χιλιάδες αναγνώστες την απελευθέρωνε. Παραλλήλως, θέλοντας να ξεπεράσει τον μαγικό κόσμο του Χάρι Πότερ, στράφηκε σε μυθιστορήματα ενηλίκων με το ψευδώνυμο Robert Galbraith. Η πίεση ωστόσο δεν εκτονώθηκε: στο Twitter, όπου απέκτησε 7,5 εκατομμύρια followers τής ζητούσαν να πάρει θέση για τους Ινδιάνους στις ΗΠΑ, για τον ηγέτη των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν και προπάντων για τα δικαιώματα των τρανς που το 2018 μπήκαν σε πολύ υψηλούς τόνους στο επίκεντρο της πολιτικής διαμάχης στη Βρετανία. Σ’ αυτή τη διαμάχη συμμετείχαν οι φεμινίστριες οι οποίες διακρίνουν στο κίνημα των τρανς επιθετικό μισογυνισμό, κάτι που προσυπέγραψε η Rowling με αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για ομοφοβία και τρανσφοβία. Τα πράγματα χειροτέρεψαν όταν στήριξε σε tweet τον Τζόνι Ντεπ ο οποίος έχασε τον ρόλο του στην ταινία «Fantastic Beasts» αφού κατηγορήθηκε για ενδοοικογενειακή βία.
Η φασαρία εντάθηκε και διευρύνθηκε ως απάντηση στον φεμινισμό: καθηγητές σπουδών φύλου, όπως η Alison Phipps κατηγόρησαν τη Rowling για «στεγανά» και αναλύοντας το λογοτεχνικό της έργο με γνώμονα το φύλο κατέληξαν ότι οι έμφυλες ταυτότητες στον Χάρι Πότερ είναι τόσο αποστεωμένες ώστε καταδεικνύουν την ομοφοβία και την τρανσφοβία της συγγραφέως. Η Rowling επικαλέστηκε την ελευθερία του λόγου και απάντησε ότι «οι φανατικοί έχουν βρει καταφύγιο στα κινήματα έμφυλης ταυτότητας» επιμένοντας ότι «αν ακυρώσουμε το φύλο, ακυρώνουμε τη γυναικεία υπόσταση, την ίδια την πραγματικότητα.»
Το τελευταίο βιβλίο της «The Ickabog» κυκλοφόρησε τον περασμένο Νοέμβριο. Οι Τimes το περιέγραψαν σαν «την τούρτα και το τέρας της ψυχαγωγίας που χρειαζόμαστε όλοι».
16°
