Κίνα: Μαθήματα αρρενωπότητας και ποπ κουλτούρα

Καθώς στην Κίνα αλλάζουν τα χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς των φύλων, πολλά αγόρια υφίστανται διακρίσεις και απομόνωση επειδή δεν είναι αρκετά «ανδροπρεπή». Στο πειραματικό σχολείο της Σαγκάης «Σανγκντέ» οι μαθητές παρέλειψαν να προσκαλέσουν στην ετήσια εκδρομή τους τον 13χρονο Bu Yunhao «γιατί κάνει παρέα με κορίτσια και η φωνή του παραείναι «λεπτή». Οι σχολικές αρχές επενέβησαν σ’ αυτή την περίπτωση του bullying, αλλά μια πρόσφατη κυβερνητική ανακοίνωση κάνει λόγο «για αγόρια που δεν ταιριάζουν στις παραδοσιακές κινεζικές ιδέες για τον ανδρισμό», καθώς και για ένα σχέδιο «ενθάρρυνσης της αρρενωπότητας».

Η ανακοίνωση έχει πυροδοτήσει συζήτηση για τους ρόλους των φύλων στη σημερινή Κίνα ενώ όλο και περισσότερα άτομα και οργανώσεις θεωρούν ότι είναι ξεπερασμένοι και βλαβεροί για αμφότερα τα φύλα. «Τα αγόρια δεν χρειάζονται εκπαίδευση αρρενωπότητας», δήλωσε η Lü Pin, ιδρύτρια του μεγαλύτερου κινεζικού φεμινιστικού καναλιού, του Feminist Voices, τη λειτουργία του οποίου απαγόρευσαν οι Κινέζοι λογοκριτές το 2018.

«Η έννοια του ανδρισμού αναγκάζει τους άντρες να είναι σκληροί, ενισχύει τον αυταρχισμό και εδραιώνει την ανδρική ηγεμονία έναντι των γυναικών, κάτι που αντιβαίνει στην ισότητα των φύλων» (η Lü Pin έφυγε από την Κίνα και τώρα ζει στο Όλμπανι της Νέας Υόρκης).

Ωστόσο, το Υπουργείο Παιδείας της Κίνας δημοσίευσε τα σχέδιά του για την «καλλιέργεια της αρρενωπότητας» από το νηπιαγωγείο μέχρι το λύκειο. Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει την πρόσληψη και την κατάρτιση περισσότερων καθηγητών γυμναστικής, την εντατικοποίηση της φυσικής αγωγής και τον έλεγχο της «επίδρασης των διασημοτήτων του Διαδικτύου στις αξίες των εφήβων». Το σχέδιο συνοδεύεται από την προειδοποίηση ότι το έθνος βιώνει «κρίση αρρενωπότητας».

«Τα κινεζόπουλα έχουν χαλάσει από νοικοκυρές και γυναίκες δασκάλους», δήλωσε ο σύμβουλος παιδείας, Si Zefu. «Τα αγόρια γίνονται ευαίσθητα, συνεσταλμένα και ασθενικά. Πρέπει να αναλάβουμε δράση. Η αντιμετώπιση του θέματος είναι ένα διακύβευμα εθνικής ασφάλειας διότι η "εκθήλυνση" των αγοριών «απειλεί την επιβίωση και την ανάπτυξη της Κίνας».

«Τα αγόρια στην Κίνα καλούνται να δείχνουν ηγετικές δεξιότητες, να έχουν καλές επιδόσεις στα μαθηματικά και τις επιστήμες και να υπερέχουν στα σχολικά αθλήματα» λέει ο Fang Gang, καθηγητής κοινωνιολογίας και σπουδών φύλου στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου. Τα κορίτσια θεωρούνται λιγότερο «διανοητικά» και ανταγωνιστικά. Οι κανόνες του φύλου βασίζονται στην παραδοσιακή φιλοσοφία, στην οποία δύο στοιχεία διέπουν τον κόσμο: Οι γυναίκες συνδέονται με το πιο ήπιο, πιο παθητικό στοιχείο «γιν», ενώ οι άνδρες εκπροσωπούνται από το πιο σκληρό, πιο ενεργό στοιχείο «γιανγκ».

Ωστόσο, οι ιδέες για τους ρόλους των φύλων έχουν αρχίσει να αλλάζουν τα τελευταία χρόνια. Από το 2010, περισσότερα κορίτσια από ό,τι αγόρια έχουν μπει στα πανεπιστήμια και τα κορίτσια ξεπερνούν όλο και συχνότερα τα αγόρια στις εξετάσεις, διαψεύδοντας την απαρχαιωμένη άποψη ότι τα αγόρια έχουν μεγαλύτερη έφεση στα μαθήματα. Η αλλαγή οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το «γιν» ευημερεί ενώ το «γιανγκ» παρακμάζει.

Η αυξανόμενη δημοτικότητα των Κινέζων ποπ σταρ που φορούν μακιγιάζ και ντύνονται σαν ανδρόγυνα έχει επηρεάσει τη νεανική κουλτούρα. Με έμπνευση από τον κομφουκιανισμό και την ποπ κουλτούρα της Νότιας Κορέας, οι νεαροί των μητροπολιτικών περιοχών της Κίνας έχουν ασπαστεί μια πιο ήπια μορφή αρρενωπότητας που έρχεται σε αντίθεση με την παράδοση. Παραλλήλως, η βελτίωση της οικονομικής κατάστασης των γυναικών και ο ανερχόμενος φεμινισμός υπονόμευσαν τις πατροπαράδοτες ιδέες του ανδρισμού.

Στην Κίνα παρατηρείται έντονη ανισορροπία μεταξύ των φύλων: σε μια χώρα 1,4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, υπάρχουν σχεδόν 37 εκατομμύρια περισσότεροι άνδρες από ό,τι γυναίκες, συνέπεια της προτίμησης για τους γιους στο πλαίσιο της πολιτικής ενός  παιδιού της Κίνας, η οποία ίσχυε από το 1979 έως το 2015 (οι γυναίκες που περίμεναν κορίτσια έκαναν εκτρώσεις). Σήμερα, οι γυναίκες, αν και μειοψηφία, επιδεικνύουν ανταγωνιστικότητα και ηγετικές ικανότητες στον χώρο εργασίας, παίρνουν πρωτοβουλίες για τον γάμο και την οικογένεια.

Αλλά, η κινεζική κυβέρνηση διατηρεί μια πιο συντηρητική άποψη για το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται οι άνδρες και οι γυναίκες. Στις κινεζικές τηλεοπτικές εκπομπές, βάσει νόμου του 2016, απαγορεύεται «το χυδαίο, ανήθικο και ανθυγιεινό περιεχόμενο» - κι ενώ η ομοφυλοφιλία αποποινικοποιήθηκε το 1997, δεν υπάρχει νόμος που να απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού. Οι λογοκριτές διατηρούν το δικαίωμα να θολώνουν σκουλαρίκια και χρωματιστά μαλλιά σε άνδρες διασημότητες που εμφανίζονται στην τηλεόραση, ενώ, για παράδειγμα, έκοψαν σκηνές που απεικονίζουν την ομοφυλοφιλία του Φρέντι Μέρκιουρι από τη βιογραφική ταινία «Bohemian Rhapsody».

Σύμφωνα με NBCnews πολλοί γονείς αποτροπιάζονται μπροστά στην εκθήλυνση που διαδίδει η ποπ κουλτούρα, αλλά πιστεύουν ότι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν την ελευθερία να επιλέγουν τον τρόπο ζωής τους. Οι περισσότεροι συμφωνούν πάντως ότι τα σπορ, όπως το μπάσκετ και το taekwondo, ωφελούν τα αγόρια και τα διασώζουν από την ολίσθηση στην ομοφυλοφιλία. Ωστόσο, ο κοινωνιολόγος Fang Gang επιμένει ότι «τα καλά ανθρώπινα χαρακτηριστικά είναι unisex κι ότι πρέπει να τα αποκτούν τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια».

Η γεωπολιτική βρίσκεται πίσω από τους φόβους της κυβέρνησης ότι το «γιανγκ» παρακμάζει. Η ιστορική αφήγηση που διδάσκεται στα παιδιά στην Κίνα παραμένει εκείνη του Κομμουνιστικού Κόμματος, το οποίο προωθούσε ανέκαθεν την πολεμική αρρενωπότητα που τίθεται στην υπηρεσία του κράτους.