ΗΠΑ, μικρά κόμματα και δικομματισμός: Τι αποκαλύπτει δημοσκόπηση

Σε μια εποχή όπου το κομματικό χάσμα φαίνεται σχεδόν ανυπέρβλητο ―με τους Ρεπουμπλικανούς και τους Δημοκρατικούς να μην μπορούν να συμφωνήσουν σε τίποτε στο Κογκρέσο― όλο και περισσότεροι Αμερικανοί φαίνεται ότι ζητούν ένα καινούργιο, ένα τρίτο κόμμα. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Gallup τον Φεβρουάριο, 62% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι τόσο οι Ρεπουμπλικανοί, όσο και οι Δημοκρατικοί «τα έχουν κάνει μαντάρα». Η δυσαρέσκεια είναι ιδιαίτερα έντονη από τη ρεπουμπλικανική πλευρά, με το 63% των ψηφοφόρων του Grand Old Party να δηλώνουν απογοητευμένοι από το κόμμα τους. Απογοητευμένοι από το δικό τους κόμμα είναι το 46% των Δημοκρατικών. 

Τα τελευταία χρόνια, τα δύο μεγάλα αμερικανικά κόμματα βρίσκονται υπό πίεση καθώς έχει ενισχυθεί η ακροδεξιά και η ακροαριστερά πτέρυγά τους. Για τους Δημοκρατικούς, αυτή η τάση εκδηλώθηκε στις δύο προηγούμενες προεδρικές εκλογές, με τον γερουσιαστή του Βερμόντ Μπέρνι Σάντερς να προσελκύει παθιασμένα πλήθη, ενώ, από την άλλη πλευρά, το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα παρασύρθηκε αρχικά από το Tea Party και στη συνέχεια από τον Ντόναλντ Τραμπ η προεδρία του οποίου τελείωσε επεισοδιακά. Ο ηττημένος των εκλογών του Νοεμβρίου φέρεται να ετοιμάζει δικό του κόμμα. Μια πρόσφατη δημοσκόπηση του Suffolk University/USA Today μεταξύ των ψηφοφόρων του διαπίστωσε ότι το 46% θα στήριζε ένα «τραμπικό κόμμα», ενώ μόνο το 27% θα προτιμούσε αντ’ αυτού τους Ρεπουμπλικανούς. Στην αρχή Φεβρουαρίου περισσότεροι από 120 πρώην Ρεπουμπλικανοί πολιτικοί και στελέχη συζήτησαν σε τηλεδιάσκεψη Zoom τη δημιουργία νέου συντηρητικού κόμματος.

Αν και οι ειδικοί θεωρούν τον αμερικανικό δικομματισμό υπερβολικά παγιωμένο ώστε να κλονιστεί από τη δημιουργία άλλων κομμάτων, η πολιτική ιστορία των ΗΠΑ είναι μια σειρά από ρήξεις και αναδιαμορφώσεις. Επιπλέον, σήμερα όπου η αφοσίωση των Αμερικανών στους Ρεπουμπλικανούς έχει πέσει στο 37% ―άσχετα αν το ψήφισαν διότι δεν ήθελαν να εκλεγεί ο Δημοκρατικός υποψήφιος― υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε ότι η δυαδική πολιτική δομή δεν θα διαρκέσει για πάντα.

Πράγματι, οι εγγραφές στα κόμματα έχουν μειωθεί: για παράδειγμα, στο Κολοράντο, πάνω από 2.300 Ρεπουμπλικανοί ψηφοφόροι εγκατέλειψαν το κόμμα τους από τον Νοέμβριο μέχρι τον Ιανουάριο και άλλοι 14.500 το εγκατέλειψαν μετά από την επιδρομή της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο. Στο μεταξύ, το Δημοκρατικό Κόμμα έχει χάσει από τον Νοέμβριο περίπου 2.800 ψηφοφόρους. Μόνο τον περασμένο μήνα, στη Φλόριντα, το Ρεπουμπλικανικό κόμμα έχασε περισσότερους από 30.000 ψηφοφόρους και το Δημοκρατικό Κόμμα σχεδόν 17.000. Μέχρι στιγμής, περισσότεροι από 11.500 ψηφοφόροι έχουν εγκαταλείψει τους Ρεπουμπλικανούς στην Πενσυλβάνια και σχεδόν 2.700 έχουν αποχωρήσει από το Δημοκρατικό Κόμμα. Σε μικρά κόμματα όπως εκείνα των Libertarians, του Constitution και του Serve America της Φλόριντα παρατηρείται αντίστροφη τάση.

Αλλά η δομή της ψηφοφορίας στις ΗΠΑ εμποδίζει τη δημιουργία ενός βιώσιμου τρίτου κόμματος. Το σύστημα ευνοεί την ύπαρξη ομάδων μέσα στα δύο μεγάλα κόμματα: για παράδειγμα, τη συμμετοχή των Πράσινων στο Δημοκρατικό κόμμα και τη συμμετοχή του Tea Party στο Ρεπουμπλικανικό. Σε επίπεδο προεδρικών εκλογών η ψήφος σε τρίτο κόμμα χάνεται ― ενώ σε τοπικό επίπεδο παραμένει χρήσιμη κι εξάλλου το σύστημα στις πολιτείες επιτρέπει μεταρρύθμιση. Όπως συνέβη στις πολιτείες του Μέιν και της Αλάσκας: στις τοπικές εκλογές οι  ψηφοφόροι καλούνται να βαθμολογήσουν τους υποψηφίους και όχι απλώς να ψηφίσουν έναν. Αν κανείς υποψήφιος δεν λάβει την πλήρη πλειοψηφία των ψήφων στην πρώτη επιλογή, τότε ο υποψήφιος με τις λιγότερες αποκλείεται και οι βαθμολογίες επαναπροσδιορίζονται έως ότου κάποιος αποκτήσει την πλειοψηφία. Με αυτόν τον τρόπο, οι ψηφοφόροι που προτιμούν υποψηφίους μικρών κομμάτων δεν χαραμίζουν την ψήφο τους.  

Το πρόβλημα των μικρών κομμάτων είναι πάντοτε η προβολή τους ΜΜΕ: ένα πρόβλημα κότας και αυγού. Καθώς τα μικρά κόμματα αποτυγχάνουν να φτάσουν το ποσοστό που απαιτείται για τη συμμετοχή σε τηλεοπτικές συζητήσεις, παραμένουν στην αφάνεια. Μόνο το χρήμα μπορεί να τους αγοράσει τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό χρόνο: το 1992, ο Τεξανός Ρος Περό που είχε κατεβεί στις προεδρικές με δικό του κόμμα αγόρασε ακριβά πολιτικά infomersial 30 λεπτών, τα οποία του έδωσαν την απαραίτητη αναγνώριση για να συμμετάσχει στις συζητήσεις. 

Σήμερα, σε ομοσπονδιακό επίπεδο, υπάρχουν τέσσερα υπολογίσιμα ήσσονα κόμματα: οι Πράσινοι, το Κόμμα του Συντάγματος, οι Ελευθεριακοί και το Κόμμα της Αμερικανικής Αλληλεγγύης. Σε επίπεδο πολιτειών λειτουργούν κόμματα όπως το Alliance, το Reform, το Natural Law, το Εργατικό, το Σοσιαλιστικό και το Κόμμα των Εργαζόμενων Οικογενειών.