Κοσμος

Ελευθεριακoί και απολογία της παιδεραστίας

Όπως γράφει ο ανθρωπολόγος Claude Lévi-Strauss, όταν απαγορεύεται η αιμομιξία, αρχίζει ο πολιτισμός. Η αιμομιξία είναι πρακτική των πρωτόγονων φυλών

Τριαντάφυλλος Δελησταμάτης
3’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Σεξουαλική επαφή μεταξύ παιδιών και ενηλίκων και αιμομιξία: Τι υποστήριζαν διάφορα κινήματα ανά τα χρόνια

Στη δεκαετία του 1970, ομάδες και άτομα που προσπαθούσαν να αμφισβητήσουν τις έννοιες του κατεστημένου και της σεξουαλικής νόρμας, προχώρησαν σε ενέργειες για την αποποινικοποίηση της παιδεραστίας. Μέσα στην ατμόσφαιρα του γενικευμένου ακτιβισμού, γνωστές προσωπικότητες της τόσο της ελευθεριακής αριστεράς όσο και της ελευθεριακής δεξιάς προωθούσαν με εμφανίσεις τους στα ΜΜΕ την ιδέα της φυσικότητας και νομιμότητας της παιδεραστίας. Κατ’ αρχήν, ζητούσαν την κατάργηση του ορίου ηλικίας συναίνεσης που στις περισσότερες χώρες ήταν τότε τα 21 χρόνια – πράγμα που συνέβη σταδιακά για να φτάσει σήμερα αλλού στην ηλικία των 15, αλλού στην ηλικία των 16.

H μείωση του ορίου ηλικίας εντασσόταν στο κίνημα των ομοφυλόφιλων, οι οποίοι μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ‘70 βρίσκονταν σε ποικίλες καταστάσεις σκιάς ανάλογα με τη νομοθεσία και τις νοοτροπίες της κάθε χώρας. Αλλά ορισμένοι προχωρούσαν περισσότερο: στην Ολλανδία ήδη από το 1959 είχε δημιουργηθεί ομάδα ψυχολόγων που είχαν αποστολή τη νομική απορρύθμιση της παιδεραστίας – και δέκα χρόνια αργότερα, όταν ο δημόσιος λόγος απελευθερώθηκε ακόμα περισσότερο, εξέδωσαν το βιβλίο Sex met kinderen (Σεξ με παιδιά), όπου επιχειρηματολογούσαν υπέρ των σεξουαλικών σχέσεων μεταξύ ενηλίκων και παιδιών. Το αίτημα να μη θεωρείται η παιδεραστία ψυχική διαταραχή ακούστηκε την ίδια εποχή στη Δυτική Γερμανία όπου ξεφύτρωσαν ομάδες υπέρ της νομιμοποίησης της αιμομιξίας και της παραφιλίας.

Το καλοκαίρι του 1979 η Ολλανδική Ένωση για την Ένταξη των Ομοφυλοφίλων (COC), πολιτικές οργανώσεις όπως το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ειρήνης και διάφορες προσωπικότητες ζητούσαν την αποποινικοποίηση των σεξουαλικών σχέσεων παιδιών-ενηλίκων την οποία συνέδεαν με την απελευθέρωση των ομοφυλοφίλων. Το κίνημα διήρκεσε μέχρι το 1984 όταν μειώθηκε στα 16 το όριο ηλικίας σεξουαλικής συναίνεσης.

Στις 7 Μαΐου 1977, η γαλλική εφημερίδα Libération ανακοίνωνε τη δημιουργία ενός «Μετώπου για την Απελευθέρωση της παιδεραστών» (FLIP) που παρέπεμπε στην πρακτική ορισμένων συγγραφέων, όπως ο Henry de Montherlant και ο Αndré Gide, να συνουσιάζονται με νεαρά αγόρια. Το Μέτωπο διεκδικούσε την απελευθέρωση των σχέσεων και του λόγου και ανέφερε περιπτώσεις σεξουαλικών σχέσεων μεταξύ ενηλίκων και ανηλίκων που τιμωρήθηκαν σκληρά και άδικα από την κοινωνία. Μία από αυτές ήταν εκείνη της καθηγήτριας Gabrielle Russier από τη Μασσαλία, η οποία ερωτεύτηκε 16χρονο μαθητή της αλλά οδηγήθηκε στην αυτοκτονία μετά από κοινωνική κατακραυγή και τρικυμία στα ΜΜΕ. Την ιστορία μετέφερε στον κινηματογράφο ο André Cayatte το 1971 με πρωταγωνίστρια την Annie Girardot.

Το 1974-1975 κυκλοφόρησαν τέσσερα βιβλία για την παιδική σεξουαλικότητα και για τη δυνατότητα ή την αδυναμία σχέσεων μεταξύ ενηλίκων και ανηλίκων. Δύο από τους συγγραφείς εμφανίστηκαν στη δημοφιλή εκπομπή Apostrophes του Bernard Pivot, ο οποίος φαινόταν να ακούει την απολογία της παιδεραστίας με ενδιαφέρον και χωρίς να ενοχλείται καθόλου. Ακολούθησε ένα βιβλίο που απαντούσε στην Εγκυκλοπαίδεια της σεξουαλικής ζωής, η οποία στιγμάτιζε την παιδεραστία και αποτελούσε εγχειρίδιο σεξουαλικής αγωγής εκείνης της εποχής, ενώ ο φιλόσοφος René Scherer καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Vincennes, μετέφερε τη θεωρία του «Πανοπτικόν» στην παιδική ηλικία, υποστηρίζοντας τη σεξουαλική απελευθέρωση των παιδιών και απορρίπτοντας την επιτήρησή τους. Τέλος, η εθνική παιδαγωγός της Γαλλίας, η Françoise Dolto έπλεκε το εγκώμιο της αιμομιξίας και μιλούσε για αναγνώριση των παθών των παιδιών, αν και στη συνέχεια θεώρησε το σεξ με ανηλίκους τραυματικό (για τους ανηλίκους). «Μια κόρη μπορεί να λατρεύει τον πατέρα της και, αν εκείνος δεν ικανοποιείται από τη σύζυγό του, μπορεί να αναζητήσει το σεξ με την κόρη του» έγραφε η παιδοψυχολόγος η οποία έχει επηρεάσει βαθιά την παιδαγωγική στη Γαλλία. Ανάμεσα στους απολογητές της παιδεραστίας ήταν ο πολυβραβευμένος συγγραφέας Gabriel Matzneff ο οποίος επέκρινε τη «σιωπή των διανοουμένων» σε ό,τι αφορά την απελευθέρωση των σχέσεων με παιδιά.

Τον Απρίλιο του 1975, ο Daniel Cohn-Bendit στο Le Grand Bazar μιλούσε για τη «σεξουαλικότητα των παιδιών» και το πώς αποπλανούν τους ενηλίκους. Από εκείνη την εποχή περίπου, το mainstream κίνημα των ομοφυλόφιλων απομακρύνθηκε από αυτή τη ρητορική, αν και ριζοσπαστικές ομάδες ακτιβιστών συνέχισαν να αντιτίθενται στην απαγόρευση των σεξουαλικών σχέσεων με ανηλίκους και να τη θεωρούν «προκατάληψη». Σε σκάνδαλο παιδεραστίας που ξέσπασε το 1977 σε κάμπινγκ γυμνιστών, πολλοί διανοούμενοι, μεταξύ των οποίων οι μετέπειτα σοσιαλιστές υπουργοί Jack Lang και Bernard Kouchner, καθώς και διανοούμενοι όπως ο Jean-Paul Sartre, η Simone de Beauvoir, o Louis Aragon, ο Αndré Glucksmann, o Gilles Deleuze και ο Roland Barthes ζήτησαν την αποποινικοποίηση της παιδεραστίας και επικαλέστηκαν το αντισυλληπτικό χάπι το οποίο μπορούσε να διατίθεται σε 13χρονα κορίτσια. Υπό τον όρον, πρόσθεταν, «από τις σεξουαλικές πράξεις να λείπει η βία». «Τα παιδιά και οι έφηβοι πρέπει να μπορούν να έχουν σχέσεις με τα άτομα της επιλογής τους» ήταν η ουσία του αιτήματος. Το ίδιο αίτημα επαναλήφθηκε σε επόμενες υποθέσεις παιδεραστίας: οι υπογράφοντες σημείωναν ότι ο νόμος που δήθεν «προστατεύει» τους νέους, «αρνείται την ύπαρξη του παιδιού και το ότι είναι σε θέση να αγαπάει. Το να δίνεις και δέχεσαι αγάπη από ένα παιδί, να του δείχνεις τρυφερότητα, να το χαϊδεύεις, είναι σήμερα έγκλημα. […] Ο αναχρονιστικός χαρακτήρας της νομοθεσίας ενισχύεται από το ότι ένα κορίτσι κάτω των 15 ετών μπορεί να πάρει αντισυλληπτικά χάπια χωρίς άδεια από κανέναν».

Στη δεκαετία του 1980, στη Δυτική Γερμανία, οι ομάδες απελευθέρωσης της σεξουαλικής επιθυμίας έτυχαν της στήριξης του Κόμματος των Πρασίνων, που διατεινόταν ότι η σεξουαλική επαφή μεταξύ παιδιών και ενηλίκων όχι μόνο δεν είναι επιβλαβής για τα παιδιά, αλλά ευνοεί την ψυχοκοινωνική τους εξέλιξη. Τέλος, στις 5 και 6 Ιουλίου 1986, ομάδες ριζοσπαστών από την Ελβετία, την Αυστραλία και τη Σκανδιναβία συναντήθηκαν στην Κοπεγχάγη αναζητώντας τρόπους για τη διαχείριση του αγώνα για την αποδοχή της παιδοφιλίας. Αλλά ήταν πια πολύ αργά. Το πνεύμα της εποχής άλλαξε και τα παλιά «προοδευτικά» κινήματα της δεκαετίας του 1970 παρήκμασαν, ενώ ενισχύθηκαν οι νόμοι περί προστασίας των ανηλίκων εναντίον της κακοποίησης, της παιδικής πορνογραφίας και των σεξουαλικών σχέσεων με άτομα κάτω από 15 ή 16 ετών. Η κοινή γνώμη που κατά καιρούς βρέθηκε σε αμηχανία, είναι από το 1990 σταθερά εχθρική στα κινήματα που θέλουν να εξαλείψουν των ταμπού του πολιτισμού.