Εκουαντόρ: Αδύναμη Δεξιά, διχασμένη Αριστερά

Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών στο Ecuador την περασμένη Κυριακή ίσως να σηματοδοτήσουν την επάνοδο στην εξουσία -έμμεσα ή άμεσα- του Rafael Correa, ενός από τους πλέον χαρισματικούς ηγέτες των καθεστώτων του λεγόμενου «Σοσιαλισμού του 21ου αιώνα» (Morales, Chavez, Kirchner, Mojica) που σημάδεψαν τη δεκαετία που μας πέρασε στη Λατινική Αμερική.

Ο ίδιος ο Correa, που σήμερα ζει με πολιτικό άσυλο στο Βέλγιο, δεν έλαβε μέρος στις εκλογές διότι εναντίον του εκκρεμεί μια καταδικαστική απόφαση για διαφθορά που οδήγησε στον αποκλεισμό του από τη λίστα των υποψηφίων. Όμως υποστήριξε ενεργά τον μέχρι τότε άγνωστο νεαρό οικονομολόγο Andres Arauz με αποτέλεσμα ο τελευταίος να πλειοψηφήσει με 32% στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της Κυριακής. Στη δεύτερη θέση ήρθε ο συντηρητικός/φιλελεύθερος τραπεζίτης Guillermo Laso (19,66%), στην τρίτη με διαφορά αναπνοής ο ηγέτης του κινήματος των ιθαγενών, αριστερός, οικολόγος Yaku Perez (19,61%) και τέταρτος η έκπληξη των εκλογών, ο Xavier Hervas, ένας νεαρός σοσιαλδημοκράτης επιχειρηματίας (16%).

Κανείς από τους υποψηφίους δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για να ανακηρυχθεί νικητής από τώρα και θα πρέπει να περιμένουμε τον δεύτερο γύρο τον Απρίλιο όπου θα συναγωνισθούν οι δύο πρώτοι. Οι προϋποθέσεις για να εκλεγεί κανείς από την πρώτη Κυριακή ήταν είτε ο πρώτος να κέρδιζε άνω του 50% των ψήφων είτε άνω των 40% με 10% όμως διαφορά από τον δεύτερο.

Ο Correa κυβέρνησε τη χώρα επί 10 έτη (2007-2017) ακολουθώντας μια πολιτική που στα εξωτερικά θέματα τον έφερε πολλές φορές σε σύγκρουση με τις ΗΠΑ και το ΔΝΤ. Στο εσωτερικό ακολούθησε μια οικονομικά επεκτατική πολιτική –βοηθούμενος και από τις υψηλές τιμές των πρώτων υλών, όπως το πετρέλαιο που εξάγει η χώρα– με μεγάλες επενδύσεις σε αυτοκινητόδρομους, παιδεία και σε κοινωνικά προγράμματα για τους φτωχούς. Από την άλλη πλευρά οι επικριτές του τον κατηγορούσαν για αυταρχισμό και προσπάθειες να περιορίσει την ελευθερία των ΜΜΕ – αν και η κατάσταση στο Ecuador ούτε κατά διάνοια έφτασε ποτέ σε συνθήκες Βενεζουέλας.

Το 2017 αποχώρησε από την εξουσία αφήνοντας στη θέση του τον Lenin Moreno. Όμως σταδιακά αυτός απομακρύνθηκε από την πολιτική του προκατόχου του προσεγγίζοντας τις ΗΠΑ και το ΔΝΤ, τηρώντας κριτική στάση απέναντι στη Βενεζουέλα και ακυρώνοντας ορισμένα από τα μεγάλα έργα που είχε προγραμματίσεις ο Correa. Αυτή η αλλαγή πλεύσης οδήγησε σε μια ολοένα αυξανόμενη εχθρότητα μεταξύ των δύο ανδρών με τον Correa να κατηγορεί τον Μoreno για «προδοσία».

Η απόφαση του Moreno πέρυσι να ακολουθήσει τις οδηγίες του ΔΝΤ και να καταργήσει τις επιδοτήσεις στην αγορά πετρελαίου οδήγησαν σε εκτεταμένες ταραχές και τον ανάγκασαν τελικά να αποσύρει αυτά τα μέτρα. Στο μεταξύ όμως είχε χάσει εάν μεγάλο μέρος της δημοτικότητάς του.

Αν στον δεύτερο γύρο τον Απρίλιο επικρατήσει ο Arauz, μπορεί κανείς να είναι βέβαιος ότι ο Correa θα επιστρέψει στο Εκουαντόρ και κατά κάποιο τρόπο θα αναμιχθεί ξανά στην πολιτική. Όμως αυτό είναι ένα μεγάλο «αν».

Είναι γεγονός ότι οι εκλογές παρουσίασαν αφ’ ενός μια αδύναμη Δεξιά, που στο πρόσωπο του Laso συγκέντρωσε μόλις 20% των ψήφων, και αφ’ ετέρου μια Αριστερά, οι τρεις εκπρόσωποι της οποίας (Arauz, Perez, Hervas) συγκέντρωσαν το 70% των ψήφων.

Όμως οι αντιθέσεις εντός της Αριστεράς –ιδιαίτερα η αντίθεση στον θεωρούμενο «αυταρχισμό» του Rafael Correa– πιθανότατα αποδειχθούν ισχυρότερες από ό,τι η αντίθεση με τη Δεξιά στερώντας έτσι στον «correismo» τη δυνατότητα επιστροφής στην εξουσία.

Όποιος κι αν τελικά κερδίσει, θα βρει μια χώρα βαριά πληγωμένη από την πανδημία, με τεράστιο χρέος (53% του ΑΕΠ), μεγάλη ανεργία (8%), και με χαμηλές τιμές πετρελαίου και πρώτων υλών που πάντοτε αποτελούσαν την εξαγωγική ραχοκοκαλιά της χώρας.

Επιπλέον το γεγονός ότι το Εκουαντόρ έχει υιοθετήσει δέω και αρκετά χρόνια ως επίσημο νόμισμά του το δολάριο αφαιρεί από τη χώρα τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τη νομισματική πολιτική ως εργαλείο ανάπτυξης.