Η Έκθεση Μπασελέ για τη Βενεζουέλα και ο Μαδούρο

Αν το καθεστώς του Νικολάς Μαδούρο στη Βενεζουέλα έχει υποστεί ένα σοβαρό πλήγμα τούς τελευταίους μήνες, αυτό δεν οφείλεται τόσο στις αμερικανικές οικονομικές κυρώσεις όσο στην έκθεση Μπασελέ των Ηνωμένων Εθνών για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Βενεζουέλα. Η Μισέλ Μπασελέ είναι η επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η εκθεση είναι μια λεπτομερής καταγραφή των διώξεων, φυλακίσεων, βασανιστηρίων και εκτελέσεων των επικριτών του τσαβικού καθεστώτος. Σύμφωνα με την έκθεση πραγματοποιήθηκαν 6.800 εξωδικαστικές εκτελέσεις πολιτικών αντιπάλων του καθεστώτος.

Να σημειωθεί εδώ ότι αυτή τη φορά το καθεστώς δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι η έκθεση είναι μεροληπτική και αντανακλά τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Η Μπασελέ υπήρξε η σοσιαλίστρια πρόεδρος της Χιλής και οι γονείς της είχαν υποστεί τις διώξεις της κυβέρνησης του δικτάτορα Πινοσέτ. Το 2009 ως πρόεδρος της Χιλής είχε επισκεφθεί την Κούβα του Φιντέλ Κάστρο και είχε καταγγείλει το εμπάργκο που είχαν επιβάλει οι ΗΠΑ.

Για όλους αυτούς τους λόγους η Μπασελέ μέχρι πρότινος ήταν η αγαπημένη του καθεστώτος στην οποία έστρωναν το «κόκκινο χαλί» κάθε φορά που επισκεπτόταν το Καράκας. Αντίθετα η αντιπολίτευση της χώρας πριν την δημοσίευση της έκθεσης την υποψιαζόταν ως συνεργάτρια του καθεστώτος.

Το πλήγμα για τον Μαδούρο αφορά κυρίως τις επιπτώσεις που θα έχει η έκθεση όσoν αφορά στην υποστήριξη που παρέχουν διάφορες χώρες της περιοχής στο όνομα της «αλληλεγγύης των προοδευτικών δυνάμεων». Χώρες οπως η Αργεντινή και το Μεξικό όπου οι κυβερνήσεις αυτοπροσδιορίζονται ως «αριστερές» αισθάνονται ότι πρέπει να υποστηρίζουν π.χ. την Βενεζουέλα στο θέμα π.χ. των εμπορικών κυρώσεων που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ.

Φυσικά οι προαναφερθείσες χώρες δεν έχουν τίποτα το κοινό με την Βενεζουέλα: Δεν υπάρχουν πολιτικοί κρατούμενοι ούτε γίνονται βασανιστήρια, τα ΜΜΕ είναι ελεύθερα, εκλογές γίνονται κανονικά κλπ. Όμως ταυτόχρονα μέχρι σήμερα τουλάχιστον οι χώρες αυτές στο όνομα της «αλληλεγγύης των προοδευτικών δυνάμεων» προτιμούσαν να αγνοούν τις πρακτικές του καθεστώτος Μαδούρο.

Όμως τώρα με την δημοσιοποίηση της έκθεσης Μπασελέ δίνεται η δυνατότητα τόσο στην κυβέρνηση της Αργεντινής όσο και του Μεξικού να απαγκιστρωθούν από το καθεστώς της Βενεζουέλας. Τώρα πια δεν υπάρχουν άλλοθι για την υποστήριξη ενός τέτοιου αντιδημοκρατικού καθεστώτος.

Κάτι πού στην περίπτωση της Αργεντινής φαίνεται να αρχίζει να γίνεται. Έτσι ο πρόεδρος της χώρας Αλβέρτο Φερνάντες που προσδιορίζεται ως «αριστερός πραγματιστής» έδωσε την περασμένη εβδομάδα εντολή στον εκπρόσωπο της χώρας του στα Ηνωμένα Έθνη να υποστηρίξει την έκθεση Μπασελέ. Προτού πάρει την ιστορική αυτή απόφαση είχε προηγηθεί μια ώρα συζήτησης του Αργεντινού προέδρου με την Μπασελέ.

Η πολιτική της σημερινής κυβέρνησης του Μεξικού απέναντι στη Βενεζουέλα είναι αρκετά σύνθετη. Ακρογωνιαίος λίθος της εξωτερικής πολιτικής της χώρας είναι το «δόγμα Εστράδα» που ισχύει από το 1930. Αυτό το δόγμα απαγορεύει την ανάμιξη του Μεξικού στα εσωτερικά αλλων χωρών ιδιαίτερα όσον αφορά στο θέμα της αναγνώρισης της νομμότητας του καθεστώτος μιας άλλης χώρας. Γι’ αυτό άλλωστε το Μεξικό δεν αναγνώρισε τον Χουάν Γκουαϊδό ως πρόεδρο της Βενεζουέλας. Από την άλλη πλευρά όμως αξιωματούχοι της σημερινής αριστερής κυβέρνησης έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι υπάρχει ένα σοβαρό θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Βενεζουέλα και ότι η αναγνώριση της κυβέρνησης Μαδούρο δεν σημαίνει υποστήριξη της πολιτικής του.

Αν οι ΗΠΑ είχαν επιλέξει τον δρόμο της συνεργασίας με τις αριστερές πραγματιστικές κυβερνήσεις της περιοχής αντί τον δρόμο της μονομερούς επιβολής εμπορικών κυρώσεων προκειμένου να ασκήσουν πίεση στο τσαβικό καθεστώς, ίσως σήμερα να βιώναμε θετικές αλλαγές στην Βενεζουέλα. Όμως μια τέτοια προσέγγιση δεν εναρμονίζoταν με τη φιλοσοφία της κυβέρνησης Τραμπ.