Γιατί όλοι αγαπούν και σέβονται τον Αναστάσιο

Είναι από τα πρόσωπα που συγκεντρώνουν τον σεβασμό όλων, Xριστιανών και Mουσουλμάνων. Γι’ αυτό με το άκουσμα της ασθένειας του λόγω Covid-19 τα μάτια και τα αυτιά στράφηκαν με αγωνία στον Ευαγγελισμό όπου μεταφέρθηκε και ευτυχώς τα νέα είναι καλά. Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος φαίνεται ότι θα βγει νικητής από τη δοκιμασία.

Ξέρει να δίνει μάχες ως πράος καθοδηγητής και εμπνευστής των ανθρώπων. Ήταν τέλος Ιουλίου του 1992 όταν, στα 62 του χρόνια, εκεί που άλλοι αποσύρονται, περπάτησε για πρώτη φορά ως ποιμενάρχης τους δρόμους των Τιράνων για να ριχτεί σε μια δύσκολη μάχη. Το τοπίο, μέσα στην αποπνικτική ατμόσφαιρα του καλοκαιριού κάθε άλλο παρά αισιόδοξο φάνταζε. Η Αλβανία, που μόλις είχε βγει καταρρακωμένη από το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα, βάδιζε σε ένα αβέβαιο μέλλον μέσα σε πολιτική αστάθεια και με τους πολίτες ταλαιπωρημένους από ένα σκληρό καθεστώς και βουτηγμένους στην ανέχεια. Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί κρυπτόμενοι για την πίστη τους, ολόκληρα χρόνια. Ο Αναστάσιος συνάντησε το ορθόδοξο ποίμνιό του βουτηγμένο στον φόβο, τη φτώχεια, και αντιμέτωπο με τις άλλες κοινότητες καθώς τα μίση δεν είχαν εξαλειφθεί τελικώς, όπως θα ήθελε το καθεστώς Χότζα. Οι εκκλησίες μισογκρεμισμένες και σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιούνταν ως στάβλοι, μηχανουργεία και, στην καλύτερη περίπτωση, ως αποθήκες. Σε αυτές τις συνθήκες κλήθηκε ο Αναστάσιος να αναστήσει την Ορθόδοξη εκκλησία και, παρά το γεγονός ότι μιλούσε αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά, στη χώρα αυτή δεν ήξερε ποια γλώσσα να μιλήσει.

Ωστόσο, πράος, μετριοπαθής, ήρεμος και αποφασισμένος, επέλεξε να μιλήσει τη γλώσσα της αλήθειας. Και τους κέρδισε όλους. Πρώτα τους ορθοδόξους αλλά και τους αλλόθρησκους Αλβανούς που παρά τους φανατισμούς σεβάστηκαν τον Αναστάσιο γιατί τους έφερε κοντά του έχοντας ως εφόδιο τη βαθιά πίστη στο ανθρώπινο πρόσωπο της εκκλησίας, στη δικαιοσύνη και την ισοτιμία. Πάντα πίστευε ότι το κοινωνικό έργο της εκκλησίας απευθύνεται σε όλους, ομόθρησκους, αλλόθρησκους ακόμα και σε άθρησκους. Έτσι πορεύτηκε ως ιερομόναχος και ιεραπόστολος, έτσι πορεύεται και ως αρχιεπίσκοπος.

Αυτά τα χαρακτηριστικά είδαν στο Φανάρι και τον επέλεξαν για τη δύσκολη περιοχή της Αλβανίας το ’92. Γιατί ο Αναστάσιος ήταν από τους ελάχιστους που ως ιεραπόστολος στην Ανατολική Αφρική κατάφερε να κερδίσει πιστούς και άλλων θρησκειών περνώντας τα στενά πνευματικά όρια της Ορθοδοξίας. Εξάλλου θεωρείται αυθεντία στη διδασκαλία της ιστορίας του Ισλάμ και το βιβλίο του «Ισλάμ, θρησκειολογική επισκόπηση» έχει καταγραφεί ως μία από τις σημαντικότερες μελέτες. Το αμφιθέατρο της Θεολογικής Σχολής Αθηνών, όπου δίδασκε από το 1972 Ιστορία των Θρησκευμάτων και Ιστορία και Χαρακτηριστικά της Ισλαμικής Θρησκείας ήταν πάντα ασφυκτικά γεμάτο. Το ίδιο συνέβαινε και στο αμφιθέατρο της Φιλοσοφικής Σχολής του Μάρμπουργκ της Γερμανίας, όπου δίδασκε Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία, λίγο μετά τις δικές του μεταπτυχιακές σπουδές στη Θεολογία και τη Θρησκειολογία, την Εθνολογία και την Αφρικανολογία στα τέλη του ’60.

Ταξίδεψε πολύ, πριν και αφού φορέσει τα ράσα. Αργεντινή, Αμερική, Καναδά, Καραϊβική, Μεξικό, Ταϊλάνδη, Κορέα, Ιαπωνία, Κίνα… Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1929 και αρκετά νωρίς μπήκε στη χριστιανική οργάνωση «Ζωή», κάτι που όπως ήταν φυσικό τον επηρέασε στην εκκλησιαστική του πορεία καθώς το συντηρητικό και ασφυκτικό πλαίσιο της «παραεκκλησιαστικής» αυτής οργάνωσης είχε βαθιές ρίζες. Αρκεί να έβλεπε κανείς τις γυναικείες φιγούρες στην Αρχιεπισκοπή στα Τίρανα, όπου εύκολα θα διαπίστωνε τις επιρροές της «Ζωής». Νέα κορίτσια με μακριά μανίκια και φούστες μέχρι τους αστραγάλους. Μια εικόνα της δεκαετίας του ’50 στην Αλβανία του 2000.

Το κύριο χαρακτηριστικό του Αναστάσιου ωστόσο ήταν και είναι ότι πορεύτηκε διακριτικά, έχοντας αναπτύξει ισχυρούς δεσμούς με τον πρώην αρχιεπίσκοπο Αμερικής Δημήτριο με τον οποίο έχουν σχεδόν ταυτόσημη πορεία. Και οι δύο αρνήθηκαν αξιώματα που τους προσέφερε ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Κοτσώνης, που εξελέγη το 1967 και ήταν ο εκλεκτός της χούντας. Για χρόνια η ελλαδική Εκκλησία είχε καθηλώσει τον Αναστάσιο ως επίσκοπο Ανδρούσης και τον Δημήτριο ως επίσκοπο Βρεσθένης, που αρνήθηκε την περίοδο της χούντας να αναβαπτιστεί σε μια Μητρόπολη της Ελλαδικής Εκκλησίας. Και οι δύο δεν αναζήτησαν μεγαλύτερα αξιώματα και ισχυρές Μητροπόλεις. Παρέμειναν με υπομονή στις θέσεις τους. Μέχρι που το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως τους αξιοποίησε. Το 1992 εξέλεξε Αλβανίας τον Αναστάσιο και το 1999 Αμερικής τον Δημήτριο.

Μέρες Νοέμβρη που είναι, αξίζει να πούμε ότι το ’73 ο Αναστάσιος μετά τα γεγονότα της Νομικής, επισκεπτόταν τα μπουντρούμια του ΕΑΤ ΕΣΑ και έδινε κουράγιο στους φοιτητές που είχαν συλλάβει τα όργανα της χούντας.

Έτσι πορεύτηκε και πορεύεται ο Αναστάσιος και η αναγνώριση στο πρόσωπό του από την Πολιτεία είναι σημαντική. Η Ακαδημία Αθηνών το 1987 τον τίμησε με το Αργυρό Μετάλλιό της και το 1993 τον έκανε αντεπιστέλλον μέλος της, ενώ το 2000 κύκλοι της τον πρότειναν για το Νόμπελ Ειρήνης. Όμως, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος πορεύεται με μετριοπάθεια και για εκατοντάδες ανθρώπους αποτελεί στήριγμα και έμπνευση. Δεν είναι μόνο η μόρφωση που τον θωράκισε, ήταν και είναι πάνω απ’ όλα η βαθιά του πίστη στη δύναμη του ανθρώπου.