Λατινική Αμερική: Ποιος θα υποδεχτεί τους νεκρούς;

H τελετουργία του θανάτου σήμερα λόγω των μέτρων περιορισμού της νόσου Covid-19 διαφοροποιείται στις χώρες της Λατινικής Αμερικής σε σχέση με π.χ. με τις χώρες της Ευρώπης.

Στη Λατινική Αμερική η τελετουργία του θανάτου λόγω μέτρων Covid-19 ενέχει ένα διπλό πλήγμα για τις οικογένειες και φίλους των νεκρών. Λόγω των μέτρων περιορισμού μετάδοσης του ιού  υπόκεινται σε περιορισμούς όσον αφορά τις δυνατότητες να συνοδέψουν τους αγαπημένους τους στην τελευταία τους κατοικία-όπως συμβαίνει και στην Ευρώπη.

Όμως στη Λατινική Αμερική επιπλέον τα μέτρα έθεσαν επίσης περιορισμούς στην υποδοχή των νεκρών, όταν οι «νεκροί επέστρεψαν» να τους επισκεφθούν στις 2 Νοεμβρίου, την περίφημη Dia de Muertos (Ημέρα των Νεκρών).

Την 1η Νοεμβρίου ο αριθμός των νεκρών στην Λατινική Αμερική λόγω Covid-19 έφτασε τις 401.000. Όμως λόγω των διαφόρων περιορισμών πού έχουν επιβάλει τα κράτη της περιοχής οι συγγενείς δεν θα μπορέσουν να ξεπροβοδίσουν όπως συνήθως τους αγαπημένους τους που πέθαναν από τον ιό όντας υποχρεωμένοι να πραγματοποιήσουν κηδείες με το μίνιμουμ της φυσικής παρουσίας, από μακριά, ψηφιακά και με τα φέρετρα ερμητικά κλεισμένα.

Όμως ακόμα ίσως πιο σημαντικό  είναι το γεγονός ότι λόγω των μέτρων δεν μπορέσαν να υποδεχτούν τους αγαπημένους τους όταν «επέστρεψαν» στις 2 Νοεμβρίου, κατά την Dia de Muertos που γιορτάζεται σε όλη τη Λατινική Αμερική με επίκεντρο το Μεξικό. Πρόκειται για μία γιορτή που πηγάζει από την εποχή πριν τον Κολόμβο. Οι νεκροί έρχονται να «επισκεφτούν» τις οικογένειές τους, να μάθουν τα νέα τους, να φάνε τα αγαπημένα τους φαγητά και γενικώς να περάσουν την ημέρα τους μαζί τους. Τις ημέρες εκείνες βλέπεις τα νεκροταφεία γεμάτα από οικογένειες που καθισμένες γύρω από τους τάφους των αγαπημένων τους κολατσίζουν και «συζητάνε» με τους νεκρούς συγγενείς τους που «έρχονται» να τους επισκεφθούν. Γεμίζουν τα νεκροταφεία με κίτρινα λουλούδια, κεριά και ντουλαπάκια πάνω στα οποία είναι το γεύμα του αποθανόντος κι ένα μπουκαλάκι με τεκίλα ή μεσκάλ.

Σε πολλά νεκροταφεία όπως της πόλης Pazcuaro, της περιοχής του Michoacan στο Μεξικό, οι τουρίστες που έρχονται να δούνε τις τελετές είναι ίσως περισσότεροι από αυτούς που θρηνούν. Προς εκνευρισμό των ιθαγενών για τους οποίους η συνάντηση με τους νεκρούς αντιπροσωπεύει μια συνάντηση των ψυχών με όλες τις μεταφυσικές διαστάσεις του θέματος.

Όμως στην προσπάθεια αποφυγής της μετάδοσης του ιού που συνεπάγεται η προσέλευση χιλιάδων πιστών στα νεκροταφεία, οι κυβερνήσεις έλαβαν διάφορα μέτρα. Έτσι στο Μεξικό απαγόρευσαν την προσέλευση στα νεκροταφεία την ημέρα εκείνη -αν και επέτρεψαν τις προηγούμενες ημέρες στους συγγενείς να στολίσουν και να επιμεληθούν τους τάφους. Το ίδιο και στο Εκουαδόρ όπου υπήρχε η συνήθεια οι συγγενείς να προσφέρουν σερενάτες στους νεκρούς συγγενείς τους.

Η Παραγουάη προσπάθησε να επιβάλλει ένα σύστημα «κλεισίματος» εκ των προτέρων χώρων στο νεκροταφείο έτσι ώστε η πρόσβαση να γίνεται σταδιακά και να αποφεύγεται ο συνωστισμός όμως το σύστημα παρουσιάζει προβλήματα. Η Κολομβία επίσης εισήγαγε ωράριο επισκέψεων με όρια πληρότητας του νεκροταφείου και αυστηρούς κανονισμούς συμπεριφοράς. Η Χιλή έκλεισε τα νεκροταφεία την Ημέρα των Νεκρών όμως επιτρέπει την πρόσβαση τις άλλες ημέρες κάτω από αυστηρές συνθήκες υγιεινής. Η Κόστα Ρίκα επιτρέπει την πρόσβαση.

Η Βολιβία απαγόρευσε στους επισκέπτες των νεκροταφείων την ημέρα εκείνη να μεταφέρουν ποτό και φαγητό καθώς και να τοποθετούν τραπέζια, καρέκλες και ομπρέλες και ντουλαπάκια γύρω από τους τάφους. Επίσης απαγόρευσε την προσέλευση μουσικών γκρουπ, κατοικίδιων ζώων και μικρών παιδιών.

Ανάλογες ρυθμίσεις επιβλήθηκαν και στις υπόλοιπες χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής. Έτσι σε πολλές χώρες όπως π.χ. το Μεξικό οι οικογένειες ήταν αναγκασμένες να κάνουν την τελετή στο σπίτι τους «περιμένοντας» εκεί τους νεκρούς τους και περνώντας την ημέρα τους μαζί τους.

To βράδυ της Ημέρας των Νεκρών θα βρέξει λίγο. Είναι τα δάκρυα των παιδιών που πέθαναν, που κλαίνε γιατί αφήνουν τις οικογένειες τους πίσω.