Stonewall Inn 1969: Η πρώτη εξέγερση της gay κοινότητας

Το καλοκαίρι του 1969 έγιναν μερικά σπουδαία πράγματα, που -λιγότερο ή περισσότερο- θα άλλαζαν το πρόσωπο της ανθρωπότητας.

Ίσως το πιο σπουδαίο γεγονός έγινε στις 20 Ιουλίου του 1969, όταν ολόκληρη η ανθρωπότητα καθηλωμένη στις τηλεοράσεις της παρακολούθησε την κατάκτησης της Σελήνης σε απευθείας μετάδοση. «Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο άλμα για την ανθρωπότητα» ήταν η πρώτη κουβέντα του αστροναύτη Neil Armstrong προς στο Κέντρο Ελέγχου του Χιούστον, όταν δρασκέλισε την πόρτα του διαστημοπλοίου Απόλλων 11 και πάτησε το πόδι του στο φεγγάρι. Ο Buzz Aldrin που τον ακολουθούσε αναφώνησε: «Όμορφη θέα. Υπέροχη ερημιά».

Δυο μήνες πριν, το νιόπαντρο ζευγάρι John Lennon και Yoko Ono είχαν κρεβατωθεί δημόσια ως ένδειξη διαμαρτυρίας κατά του πολέμου στο Βιετνάμ. Στο δωμάτιό τους κάλεσαν ακτιβιστές, δημοσιογράφους και διασημότητες -όπως ο Timothy Leary κι ο Allen Ginsberg- και όλοι μαζί, σε ένα τέλεια συντονισμένο καλλιτεχνικό happening, ηχογράφησαν το τραγούδι «Give Peace a Chance», που έμελλε να γίνει ο παγκόσμιος ύμνος της ειρήνης: Δώστε στην Ειρήνη μια Ευκαιρία.

Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, τετρακόσιες πενήντα χιλιάδες hippies έζησαν το μεγαλύτερο πάρτι όλων των εποχών: Το Φεστιβάλ του Woodstock. Ήταν όλοι εκεί. Jimy Hendrix, Janis Joplin, Joe Cocker, Joan Baez, Santana, Who, Ten Years After, Creedence Clearwater Revival, Jefferson Airplane, Grateful Dead, Canned Heat… Σχεδόν μισό εκατομμύριο κόσμος σε ένα τριήμερο μουσικό παραλήρημα, κάτω από συνεχή βροχή που μετέτρεπε την έκταση των δυόμισι χιλιάδων στρεμμάτων σε λασπότοπο. Κι εκείνοι τραγουδούσαν, χόρευαν, μαστούρωναν κι έκαναν έρωτα κάτω απ’ τους ήχους της ροκ μουσικής που ζούσε τις κορυφαίες στιγμές της.

Στο μεταξύ, στις 3 Ιουλίου, ο «ξανθός άγγελος» Brian Jones είχε βρεθεί στον πάτο της πισίνας του με το συκώτι του πρησμένο απ’ την ηρωίνη και το αλκοόλ. Δυο μέρες αργότερα oι Rolling Stones έδωσαν στη μνήμη του μια ανοιχτή συναυλία στο Hyde Park την οποία παρακολούθησαν πάνω από 300.000 άτομα, όπου ο Mick Jagger, ντυμένος με ανδρόγυνο λευκό σεμιζιέ, απήγγειλε στίχους από το ποίημα του Percy Selley για τον θάνατο του John Keats, απελευθερώνοντας στον ουρανό του Λονδίνου μερικές χιλιάδες λευκές πεταλούδες.

Ήταν το ίδιο ιστορικό καλοκαίρι που στην αμερικάνικη ιστορία καταγράφηκε η πρώτη εξέγερση της gay κοινότητας, η οποία συνοδεύτηκε από κινηματικές δράσεις για τα δικαιώματά τους, με κορυφαία την ίδρυση του Gay Liberation Front: Το τρίτο φύλο κάνει δυναμικά αισθητή την παρουσία του στην κοινωνία.

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο οι ομοφυλόφιλοι είχαν εκδιωχθεί από τον στρατό, ενώ με νόμο απειλούνταν να χάσουν τις δουλειές τους. Στριμωγμένοι στο περιθώριο της κοινωνίας, συλλαμβάνονταν από την αστυνομία αν τα ρούχα που φορούσαν δεν ταίριαζαν με το φύλο τους και σε πολλές πολιτείες των ΗΠΑ απειλούνταν με φυλάκιση ή εγκλεισμό σε ψυχιατρεία. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον φόβου και μίσους εναντίον τους, τα gay bar ήταν οι μοναδικοί χώροι μέσα στους οποίους μπορούσαν να κινούνται με μεγαλύτερη ελευθερία. ‘Ένα τέτοιο μπαρ ήταν το «Stonewall Inn» στο Greenwich Village της Νέας Υόρκης, όπου συνήθιζαν να μαζεύονται άτομα του περιθωρίου όπως άστεγοι πιτσιρικάδες, drag queens, trans, λεσβίες, gay, αλλά και κολεγιόπαιδα ή νέοι που σύχναζαν στη γειτονιά.

Αν και το μαγαζί λειτουργούσε υπό τον έλεγχο της μαφίας που το προστάτευε από τις επιδρομές της αστυνομίας, το χαράματα της 28ης Ιουνίου τα πράγματα εξελίχθηκαν κάπως αλλιώς: Η αίθουσα ήταν γεμάτη κόσμο όταν κάποιοι αστυνομικοί μπουκάρουν για να κάνουν έλεγχο, με άγριες διαθέσεις. Τα αφεντικά του μπαρ- αφροαμερικάνοι, λευκοί και Λατίνοι- αρνούνται να συνεργαστούν μαζί τους και η αναμπουμπούλα φουντώνει. Κόσμος αρχίζει να μαζεύεται απ’ έξω για να δει τι συμβαίνει. Οι διαθέσεις αγριεύουν, όταν τα όργανα της τάξης σέρνουν με χειροπέδες κάποιες drag queens στο περιπολικό. Μια λεσβία πλακώνεται στις κλωτσιές με τον μπάτσο που προσπαθεί να τη βγάλει βίαια έξω, ξεφωνίζοντας και καταγγέλλοντας την αστυνομική βία. Το πλήθος εκσφενδονίζει στους αστυνομικούς νομίσματα, κουτιά μπίρας και μπουκάλια. Σε λίγη ώρα τα επεισόδια γενικεύονται. Καθώς οι αστυνομικοί προσπαθούν να ανασυνταχθούν, το πλήθος οργανώνεται αυθόρμητα σε ομάδες. Απέναντι από τα αστυνομικά όργανα σχηματίζεται μια γραμμή κρούσης από πολύχρωμους ανθρώπους που χορεύουν, τραγουδώντας με ρυθμό: «We are the Stonewall girls/ We wear our hair in curls/ We don’t wear underwear/ We show our public hair!». Είναι η νύχτα της 28ης Ιουνίου 1969. Είναι το ξημέρωμα της μέρας που οι διακρίσεις, η καταπίεση και η ταπείνωση έχει φτάσει στο μη περεταίρω.

Έξι μέρες κράτησαν οι ταραχές. Ήταν η αρχή για τη μαζικοποίηση ενός νέου ριζοσπαστικού κινήματος με οργανώσεις ακτιβιστών όπως το Gay Liberation Front (GLF), που απαιτούσαν σεβασμό στη διαφορετικότητα και τη σεξουαλική επιλογή. ‘Εκτοτε ο Ιούνιος είναι ο μήνας μνήμης των ταραχών που έβαλαν τα πρώτα θεμέλια για το ΛΟΑΤ κίνημα, και γιορτάζεται παγκοσμίως με παρελάσεις υπερηφάνειας (Gay Pride).

Τη δεκαετία που ακολούθησε, το ΛΟΑΤ κίνημα (που τότε λεγόταν gay movement) έκανε ένα τεράστιο βήμα εμπρός, με την εκλογή του gay ακτιβιστή Harvey Milk ως δημοτικού συμβούλου του Σαν Φρανσίσκο, με το Δημοκρατικό Κόμμα. Η μεγάλη του νίκη πέρασε στην ιστορία, καθώς ήταν ο πρώτος ανοιχτά ομοφυλόφιλος εκλεγμένος πολιτικός στην Αμερική. Στο Σαν Φρανσίσκο λειτουργούσε από το 1971 club πολιτικού ακτιβισμού για gay, λεσβίες και trans, αρκετά μέλη του οποίου έθεσαν κατά καιρούς υποψηφιότητες με το Δημοκρατικό Κόμμα. Το club αυτό έφερε τον τίτλο «Alice B. Toklas - LGBT Democratic Club» προς τιμήν της λεσβίας συμπατριώτισσάς τους Alice Toklas, συντρόφου της ηγερίας της Παρισινής Πρωτοπορίας, Γερτρούδης Στάιν.

Τη δεκαετία του εβδομήντα, πολλοί διάσημοι καλλιτέχνες - όπως ο τραγουδιστής Freddie Mercury των Queen και ο Andy Warhol αποφασίζουν να δημοσιοποιήσουν την ομοφυλόφιλη ταυτότητά τους («come out») ρίχνοντας τους προβολείς της δημοσιότητας στην gay κουλτούρα. Είναι η εποχή που απενοχοποιείται η gay προσωπικότητα, κυρίως ανάμεσα στον καλλιτεχνικό κόσμο. Μια μάχη που ακόμα συνεχίζεται…