Τα παράξενα δέντρα της δύσης

Διαβάζεται ακούγοντας αυτό: 

«Southern trees bear a strange fruit,
Blood on the leaves and blood at the root,
Black body swinging in the Southern breeze,
Strange fruit hanging from the poplar trees.»

Είναι Αύγουστος του 1930, Μάριον, Ιντιάνα. Η Μεγάλη Ύφεση έχει ήδη ξεκινήσει από τον Οκτώβριο του 1929 με ορατές πια τις καταστροφικές της συνέπειες. Τρεις μαύροι, ο J. Thomas Shipp, ο Abraham S. Smith και ο 16χρονος James Cameron, έχουν οδηγηθεί στο αστυνομικό τμήμα ως ύποπτοι για κλοπή, για τη δολοφονία ενός λευκού άνδρα και τον βιασμό μιας γυναίκας. Εξαγριωμένοι άνθρωποι μπαίνουν μέσα στα κρατητήρια και αρχίζουν να τους χτυπάνε, και τελικά κρεμάνε τους Shipp και Smith – ο μικρός Κάμερον θα καταφέρει να ξεφύγει- στα δέντρα που βρίσκονται στην πλατεία έξω από το δικαστικό μέγαρο της πόλης.

Ο Εθνικός Σύνδεσμος για την Υποστήριξη των Εγχρώμων Ανθρώπων (NAACP) και ο Γενικός Εισαγγελέας του κράτους θα πιέσουν για να τιμωρηθούν οι υποκινητές του λιντσαρίσματος. Το λιντσάρισμα όμως των μαύρων ήταν κάτι συνηθισμένο, σχεδόν επιτρεπτό και έτσι κανείς δεν τιμωρήθηκε ποτέ. Σύμφωνα με τον NAACP από το 1889 έως το 1922, 3436 άνθρωποι λιντσαρίστηκαν -κρεμάστηκαν σε δέντρα-, ενώ από 1918 έως το 1921, 28 άνθρωποι κάηκαν ζωντανοί.

Ο φωτογράφος Lawrence Beitler είναι εκείνη τη νύχτα του Αυγούστου εκεί και θα αποθανατίσει τη σκηνή. Η φωτογραφία του θα μείνει χαραγμένη στην ιστορία της Αμερικής και θα γίνει η αφορμή για να γραφτεί το Strange Fruit, ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια της Billie Holiday και δυστυχώς πιο επίκαιρο από ποτέ. Τους στίχους του τραγουδιού τους έγραψε ο Εβραίος τραγουδοποιός και ποιητής Abeel Meeropol, γνωστός και με το ψευδώνυμο Lewis Allan. Η εικόνα των δυο κρεμασμένων ανδρών από τα δέντρα στοιχειώνει το μυαλό του Meeropol, ο οποίος ήταν ενοχλημένος από τη συνεχόμενη αύξηση του ρατσισμού στη χώρα του.

Παλιά τους μαύρους τους κρέμαγαν οι τοπικές κοινωνίες για παραδειγματισμό από τα δέντρα στις κεντρικές πλατείες των αμερικάνικων πόλεων, τώρα τους σκοτώνουν οι αστυνομικοί εν ψυχρώ στο σπίτι τους, στο δρόμο, χρησιμοποιώντας όπλα ή μια μπότα. Η εφημερίδα Washington Post έχει δημιουργήσει μια βάση δεδομένων με κάθε θανατηφόρο πυροβολισμό από αστυνομικό εν ώρα υπηρεσίας. Από την 1η Ιανουαρίου 2015 μέχρι και σήμερα, η εφημερίδα συγκεντρώνει πληροφορίες για την κάθε δολοφονία (φυλή του θύματος, αν έπασχε από κάποιο ψυχικό νόσημα, αν ήταν οπλισμένο κτλ.). Το 2019, 1004 άνθρωποι, 12 περισσότεροι από το 2018, έπεσαν νεκροί από πυρά αστυνομικών. Από αυτούς οι 370 ήταν λευκοί, οι 235 μαύροι, οι 158 Ισπανόφωνοι, οι 39 ανήκαν σε κάποια άλλη φυλή και οι 202 ήταν αγνώστων στοιχείων. Ο Radley Balko, Opinion Writer στην WP, γράφει και τεκμηριώνει με επιχειρήματα ότι το Αμερικάνικο Ποινικό Σύστημα είναι ρατσιστικό. Μια φίλη Αμερικανίδα δημοσιογράφος μού είπε ότι, ποτέ δε θα ξεχάσει κάτι που της είχε πει ένας αστυνομικός που του είχε πάρει συνέντευξη. «Όταν καλείτε την αστυνομία, επί της ουσίας ζητάτε μια ένοπλη απάντηση-βοήθεια».

Η αστυνομική βία με φυλετικά κίνητρα στην Αμερική παραμένει ατιμώρητη και στην Ελλάδα το ίδιο. Προσπάθησα να βρω στατιστικά στοιχεία σχετικά με περιστατικά κακοποίησης ανθρώπων, που ανήκουν σε άλλες εθνοτικές ομάδες, από μέλη των ελληνικών σωμάτων ασφαλείας και το μόνο που βρήκα ήταν τις δυο Εκθέσεις (2012, 2014) της Διεθνούς Αμνηστίας. Η πιο γνωστή ελληνική υπόθεση απονομής δικαιοσύνης, από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και όχι από το ελληνικό κράτος, ήταν το 2019, όπου η Ελλάδα καταδικάστηκε με αποζημίωση 170.000 ευρώ σε 9 Αφγανούς μετανάστες, οι οποίοι υπέστησαν βία και εξευτελιστική συμπεριφορά από αστυνομικούς του τμήματος του Αγίου Παντελεήμονα. Στην Αμερική στο διαδίκτυο κυκλοφορούν φωτογραφίες ανθρώπων που είτε συλλαμβάνονται, είτε κακοποιούνται μέχρι θανάτου από την αστυνομία, στην Ελλάδα ακόμα κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια των συλλήψεων.

Τα λέμε την επόμενη Κυριακή…