Erasmus στην εποχή του κορωνοϊού - Μη σου τύχει

Η Ευγενία μπαίνει στο αεροπλάνο. Το ημερολόγιο γράφει 18 Φεβρουαρίου. Προορισμός, η Λισαβόνα της Πορτογαλίας. Εκεί πρόκειται να περάσει το επόμενο εξάμηνο και να παρακολουθήσει τα μαθήματα του τοπικού πανεπιστημίου. Ένα μήνα μετά, όμως, όλα γυρίζουν τούμπα. Μπαίνει ξανά στο αεροπλάνο. Αυτή τη φορά για να επιστρέψει πίσω στην Ελλάδα. Τα πανεπιστήμια στην Πορτογαλία κλείνουν εξαιτίας της ταχύτητας εξάπλωσης του κορωνοϊού χωρίς να προλάβει να συμπληρώσει 30 μέρες στη χώρα.

Η πανδημία αρχίζει να εξαπλώνεται την ώρα που χιλιάδες φοιτητές από πανεπιστήμια όλης της Ευρώπης έχουν ήδη ταξιδέψει για το Erasmus τους. Ανάμεσα σ’ αυτούς και 1.500 φοιτητές από ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Το εθνικό δίκτυο του δικτύου ESN Greece που στηρίζει φοιτητές, οι οποίοι έχουν μεταβεί από τη χώρα μας στο εξωτερικό για εκπαιδευτικούς λόγους, ανέλαβε εξ αρχής δράση για να τους βοηθήσει σε μια περίοδο που οι περισσότεροι εκ των οποίων στέκονταν σοκαρισμένοι μπροστά στις εξελίξεις. Ακόμη και για τη μετάφραση κυβερνητικών διαγγελμάτων.

Όπως εξηγεί η Εμμανουέλα Παράβαλου, εθνική πρόεδρος του ESN Greece, οι περισσότεροι από τους Έλληνες φοιτητές επέστρεψαν στη χώρα μέχρι τα μέσα Μαρτίου. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, ωστόσο, που αντιμετώπισαν αρκετοί από αυτούς είχε να κάνει με τις αεροπορικές πτήσεις και τον τρόπο με τον οποίο τελικά θα επαναπατρίζονταν σε μια εποχή που αρκετές χώρες σ’ όλη την Ευρώπη είχαν αρχίσει να κλείνουν τα σύνορα.

«Υπήρξαν περιπτώσεις φοιτητών που ταξίδευαν από Σουηδία για Ελλάδα με ενδιάμεσο σταθμό, ωστόσο, όταν έφταναν σ’ αυτόν, τους ανακοίνωναν πως η πτήση τους ακυρώνονταν επειδή είχαν κλείσει τα σύνορα, μ’ αποτέλεσμα να ξεμείνουν εκεί. Αλλά παιδιά ξόδεψαν υπερβολικά πολλά χρήματα για να γυρίσουν» σημειώνει η ίδια. Τη λύση τελικά έδωσε το ελληνικό κράτος το οποίο ναύλωσε ειδικές πτήσεις για Έλληνες του εξωτερικού. «Οι περισσότεροι φοιτητές δηλαδή που ήθελαν να γυρίσουν, το ‘χουν κάνει» καταλήγει.

Οι λύσεις από ‘κει και πέρα για αυτούς ήταν δύο: να ακυρώσουν το Erasmus τους και να επιστρέψουν πίσω την αρχική δόση του 80% των συνολικών χρημάτων που θα καταβάλλονταν σε εκείνους για την παραμονή τους σε χώρα του εξωτερικού, κρατώντας ως αποζημίωση τα αεροπορικά έξοδα ή να συνεχίσουν τις σπουδές τους διαδικτυακά από το σπίτι τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας που διενήργησε το ESN και στην οποία συμμετείχαν 22.000 φοιτητές και εκπαιδευόμενοι σ’ όλη την Ευρώπη, τα ⅔ των προγραμμάτων συνεχίστηκαν κανονικά διαδικτυακά, ενώ μόνο το ¼ ακυρώθηκε οριστικά.

Η Ευγενία Τσώρη πλέον βρίσκεται στην Αθήνα και εξακολουθεί να διαβάζει για το πανεπιστήμιο της Πορτογαλίας καθώς το τέλος του εξαμήνου πρόκειται να εξεταστεί κανονικά, ενώ παράλληλα παρακολουθεί και μαθήματα του ΕΚΠΑ. Οι συνθήκες είναι για όλους πρωτόγνωρες, γι’ αυτό και, σύμφωνα με την έρευνα του ESN, υπήρξαν πολλά πανεπιστήμια που στήριξαν τους φοιτητές της χώρας τους κυρίως όσον αφορά τα μαθήματα, ενώ αρκετά σκέφτονται να αναβάλουν τα προγράμματα για το επόμενο εξάμηνο.

Το ζήτημα, ωστόσο, της αντιστοίχισης μαθημάτων, δεν είναι το μοναδικό που απασχολεί αυτή τη στιγμή τους φοιτητές των ελληνικών πανεπιστημίων που επέστρεψαν, καθώς αρκετοί απ’ αυτούς αντιμετωπίζουν προβλήματα σχετικά με τη στέγαση, διότι δεν είναι λίγοι οι ενοικιαστές οι οποίοι προσπαθούν να αισχροκερδίσουν από την όλη διαδικασία και να μην επιστρέψουν στους φοιτητές, προκαταβολές που εκείνοι είχαν δώσει για το εξάμηνο που τελικά δεν διέμεναν στη χώρα. 

Η Ευγενία είχε προλάβει να πληρώσει εγγύηση και το ενοίκιο του Απριλίου και σήμερα βρίσκεται σε επικοινωνία με τη σπιτονοικοκυρά της ώστε να της επιστρέψει τουλάχιστον το δεύτερο. Το πράγμα περιπλέκεται ακόμη περισσότερο, καθώς η πλατφόρμα με την οποία έκλεισε το σπίτι στην Πορτογαλία, δεν εμπλέκεται καθόλου στη διευθέτηση τέτοιων ζητημάτων.

Υπάρχουν, ωστόσο, φοιτητές που υποδέχθηκαν από πανεπιστήμια της βόρειας Ευρώπης και οι οποίοι έχουν αποφασίσει να παραμείνουν εκεί και να μην επιστρέψουν στην Ελλάδα. Η Πανωρίνα Γούλα, φοιτήτρια στα ΤΕΦΑΑ της Αθήνας, μετέβη στην Λιθουανία στις 30 Ιανουαρίου, αρκετά πριν από την εξάπλωση του ιού στην Ευρώπη.

«Ήταν πολύ νωρίς ακόμα. Τις πρώτες βδομάδες, να φανταστείς, μάθαινα τι συμβαίνει με τον κορονοϊό όταν μιλούσα με τους δικούς μου. Επίσης, για αρκετές βδομάδες, στην Λιθουανία τα κρούσματα ήταν κάτω από 100» σημειώνει η ίδια από την φοιτητική εστίας της Κλαϊπέντα που περνάει όλη τη μέρα της πια.

Το πρώτο σοκ το βίωσε όταν μια φίλη της, η οποία βρισκόταν στο Βίλνιους, έλαβε ένα mail από το πανεπιστήμιό της που την ανάγκαζε να φύγει από τη χώρα για να προφυλαχθεί από την εξάπλωση του ιού. Το πανεπιστήμιο στην Κλαϊπέντα, όμως, κράτησε διαφορετική στάση, κάνοντας απλά συστάσεις στους φοιτητές, οι οποίοι θα επέλεγαν με δική τους ευθύνη αν θέλουν να μείνουν ή να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Η Πανωρίνα είχε ήδη προγραμματίσει να επιστρέψει στην Ελλάδα για μερικούς αγώνες μπάσκετ, ωστόσο, τελικά όλα ακυρώθηκαν και εκείνη, σε συνεννόηση με τους δικούς της, αποφάσισε να μείνει στη Λιθουανία και να μην διακινδυνεύσει την υγεία της ίδιας και των συγγενών της, μπαίνοντας σε αεροπλάνα και μέσα μεταφοράς για να φτάσει στην Αθήνα.

Τα μέτρα, ωστόσο, πριν από δυο βδομάδες, αυστηριοποιήθηκαν στη Λιθουανία, η οποία μετρά πια περισσότερα από 1.000 κρούσματα, μ’ όλους τους κατοίκους της χώρας να καλούνται πια υποχρεωτικά να φορούν μάσκες όταν βγαίνουν εκτός της οικείας τους.

Στην εστία που διαμένει δεν μπορεί να μπει κανένας άλλος πέρα από τους φοιτητές πια, ενώ η αστυνομία έχει αρχίσει να κάνει ελέγχους εντός της για να αποφευχθούν οι συναθροίσεις πολλών ατόμων στον ίδιο κλειστό χώρο. Τα πανεπιστήμια και εκεί έχουν κλείσει και η καθημερινότητά τους περνά βαρετά. Παρακολουθεί μαθήματα ιντερνετικά, παίζει επιτραπέζια και όταν έχει καλό καιρό περπατά στη θάλασσα και ως το σούπερ μάρκετ, που αποτελεί την καθιερωμένη και πιο μεγάλη βόλτα της παρέας της.

Η Ευγενία εδώ και ένα μήνα δεν έχει βγει καθόλου από τη σπίτι της. «Το πήρα πολύ άσχημα στην αρχή, είχα στεναχωρηθεί πολύ» επισημαίνει. Ο μεγάλος της καημός ήταν που δεν πρόλαβε να περπατήσει πολύ στην πόλη και να ταξιδέψει στις γύρω περιοχές. «Κερδίζεις γνώσεις, από την μία, αλλά, από την άλλη, χάνεις αυτό το στοιχείο της πολυπολιτισμικότητας για το οποίο φημίζεται το Erasmus» σημειώνει η Εμμανουέλα Παράβαλου, εθνική πρόεδρος του ESN Greece, το οποίο διοργανώνει ακόμη και διαδικτυακά πάρτι για να παρηγορήσει τους φοιτητές.

Η Πανωρίνα, από την άλλη, μπορεί να έχασε τη δυνατότητα να κάνει πρακτική άσκηση σε σχολεία της Λιθουανίας, τα οποία έχουν επίσης κλείσει, ωστόσο ελπίζει πως μέχρι τα τέλη Ιουνίου που θα παραμείνει στη χώρα όλο αυτό θα έχει τελειώσει και θα μπορεί να κάνει εκείνα τα ταξίδια στη Βαλτική που τόσο περιμένε, όταν έκανε τα όνειρά της στην Αθήνα.