75 χρόνια μετά την απελευθέρωση του Άουσβιτς από τον Κόκκινο Στρατό υπάρχουν ακόμη επιζώντες των πειραμάτων που έκανε ο Γιόζεφ Μένγκελε σε παιδιά.
«Το πρόσωπό του δεν το θυμάμαι πια, μόνο τις αστραφτερές του μπότες. Όταν άκουγα το χτύπο τους, σερνόμουν στο ξυλοκρέβατο, ζάρωνα σε μια γωνιά και έκλεινα τα μάτια. Σκεφτόμουν ότι θα χανόμουν». Είναι η Λίντια Μαξίμοβιτς που διηγείται, ένα από τα θύματα του Γιόζεφ Μένγκελε. Στο Άουσβιτς ήρθε το 1943, τότε 3 χρονών. Οι Γερμανοί εκτόπισαν την οικογένειά της από τα περίχωρα του Μίνσκ στη Λευκορωσία στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Τις σκηνές στην αποβάθρα άφιξης δεν πρόκειται να τις ξεχάσει ποτέ. Τα SS ούρλιαζαν, τα σκυλιά γαύγιζαν. Η οικογένειά της διασκορπίστηκε. Την απομάκρυναν από τη μητέρα της και την έβαλαν στη παράγκα όπου ήταν τα παιδιά. Μέσα στο παράπηγμα βρίσκονταν σειρές από ξυλοκρέβατα. Παντού ζωύφια. Οι κουβέρτες μέσα στη βρώμα. Τα παιδιά υπέφεραν από πείνα και κρύο. Περισσότερο όμως από όλα φοβόντουσαν τον «ντόκτορ» Μένγκελε, τον «Άγγελο του Θανάτου».
Φρικιαστικά πειράματα
Ο Μένγκελε σπούδασε ιατρική και ανθρωπολογία. Μετά από δύο διδακτορικά έκανε έρευνες στο Ινστιτούτο Κληρονομικότητας και Φυλετικής Υγιεινής στη Φραγκφούρτη. Το καλοκαίρι του 1940 παρουσιάζεται εθελοντικά στα SS και 3 μήνες αργότερα μετατίθεται στο Άουσβιτς ως γιατρός. Εκεί τον ενδιαφέρουν πειράματα με παιδιά, κυρίως δίδυμα και μικρόσωμους. Συχνά κάνει ενέσεις χρώματος για να δει εάν θα αλλάξει το χρώμα των ματιών, εγχειρίζει παιδιά χωρίς νάρκωση και μολύνει δίδυμα με βάκιλο του Κοχ για φυματίωση και βακτηρίδια τύφου. Η μικρή Λίντια δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Ο Μέγκελε δοκιμάζει πάνω της ουσίες εμβολίων. Μετά από άπειρες ενέσεις είναι μια ζωντανή-νεκρή.
Κι όταν η μητέρα της μπαίνει κρυφά στη ποαράγκα της για να τη φέρει φαγητό, τη βρίσκει αναίσθητη, με υψηλό πυρετό πάνω στο ξυλοκρέβατο. Τον Ιανουάριο του 1945, λίγο πριν μπει ο Κόκκινος Στρατός στο στρατόπεδο εξόντωσης, ο Μένγκελε δραπετεύει στη Δύση. Με ψεύτικο όνομα κρύβεται κοντά στην πόλη που γεννήθηκε, το Γκίνζμπουργκ, και το 1949 διαφεύγει στη Λατινική Αμερική. Η οικογένειά του στηρίζει με χρήματα τον διεθνώς καταζητούμενο για να λογοδοτήσει για τα εγκλήματά του. Το 1979 πεθαίνει σε ατύχημα την ώρα που κολυμπούσε στη Βραζιλία. Η οικογένειά του κράτησε για χρόνια μυστικό τον θάνατό του. Το 1985 όμως η αλήθεια ήρθε στην επιφάνεια.
«Δεν μπόρεσα να αγαπήσω»
Η μικρή Λίντια έζησε την είσοδο του Κόκκινου Στρατού στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στις 27 Ιανουαρίου του 1945, πριν από 75 χρόνια. «Μετά την απελευθέρωση στα παραπήγματα βρίσκονταν 160 παιδιά ηλικίας από 2 έως 16 χρονών», θυμάται. Μόνο στο Άουσβιτς - Μπιρκενάου πέθαναν 200.000 παιδιά. Μετά τον πόλεμο η Λίντια υιοθετήθηκε από μια πολωνική οικογένεια. Για χρόνια θεωρούσε τη βιολογική της μητέρα νεκρή. Ξαναβρέθηκαν, μητέρα και κόρη, μετά από χρόνια. Ο φόβος για τον Μένγκελε δεν την εγκατέλειψε ποτέ. Όταν έπαιζε με τα άλλα παιδιά τους έλεγε να μην φωνάζουν πολύ «γιατί θα έρθουν οι Γερμανοί». Μετά τον πόλεμο εκπαιδεύτηκε ως χημικός, παντρεύτηκε και σήμερα διατηρεί επιχείρηση.
Τα βιώματά της δεν της επιτρέπουν να ζήσει μια κανονική ζωή, «Δεν ήμουν σε θέση να αγαπήσω σωστά και ειλικρινά, ούτε ακόμη και το ίδιο μου τα παιδί, όπως μια μητέρα αγαπά τα παιδιά της», εξομολογείται σήμερα, 75 χρονών. Στην πόλη που ο Μένγκελε γεννήθηκε, το Γκίντσμπουργκ, το όνομα Μένγκελε ρίχνει ακόμη μια «τερατώδη σκιά», λέει ο Ρούντολφ Κέπλερ, πρώην δήμαρχος της πόλης. Εδώ και δεκαετίες η μικρή πόλη ζει στη σκιά του «Αγγέλου του θανάτου», που γεννήθηκε και έζησε εκεί μέχρι να τελειώσει το σχολείο.
Το χωριό του Μένγκελε
Η οικογένεια των Μένγκελε ασκούσε επιρροή στην πόλη. Ο πατέρας του Γιόζεφ Μένγκελε, Καρλ, διατηρούσε με επιτυχία πριν τον πόλεμο εργοστάσιο παραγωγής αγροτικών μηχανών. Μετά τον πόλεμο οι δουλειές πήγαιναν ακόμη καλύτερα . Όταν πέθανε ανέλαβε ο γιός του Άλοις, νεώτερος αδελφός του Γιόζεφ Μένγκελε. Σήμερα η επιχείρηση δεν υπάρχει πια. Πριν από 34 χρόνια το χωριό απασχόλησε έντονα τη δημοσιότητα. Στο Γιαντ Βασέμ, το Μνημείο του Ολοκαυτώματος στη Ιερουσαλήμ, στήθηκε συμβολικά δικαστήριο με κατηγορούμενο τον Μένγκελε. Μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες οι επιζώντες διηγούνταν όσα υπέστησαν από τον Μένγκελε. Ο αντίκτυπος ήταν τόσο μεγάλος που το ποσό με τον οποίο είχε επικηρυχθεί ο γερμανός γιατρός ανέβηκε στα 5 εκ. δολάρια. Ρεπόρτερ από όλον τον κόσμο πολιόρκησαν την πόλη. «Το Γκίντσμπουργκ δεν ήταν προπύργιο των ναζί, η πόλη δεν είναι ούτε καλύτερη, ούτε χειρότερη από άλλες» λέει ο Κέπλερ. «Ο Μένγκελε θα μπορούσε να είχε γεννηθεί παντού».
Ο 83χρονος σοσιαλδημοκράτης είναι αντίθετος με την αλλαγή ονομασίας ενός δρόμου στο χωριό που φέρει το όνομα Καρλ Μένγκελε. «Θα ισοδυναμούσε με απόδοση ευθυνών σε ολόκληρη την οικογένεια, όπως γίνονταν και στη ναζιστική περίοδο», λέει. Δεν είναι όμως όλοι οι κάτοικοι ικανοποιημένοι με τον τρόπο με τον οποίο η πόλη αναψηλαφεί την ιστορία της. Ένας εξ αυτών είναι ο καθηγητής γυμνασίου Γιάνουτς Κότσακ. Με την επιμονή του κατάφερε να στηθεί μνημείο για τον γερμανοεβραίο Γιάνους Κόρτσακ, ο οποίος δολοφονήθηκε το 1942 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Τρεμπλίνκα.
13°
