Συνάντηση Τραμπ -Ερντογάν: Οι διαφωνίες, οι κρίσεις και οι στόχοι

Στα εγκαίνια το 2012 του Πύργου Τραμπ στην Κωνσταντινούπολη ο τότε μεγαλοεπιχειρηματίας Ντόναλντ Τραμπ εξήρε τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, λέγοντας στους παρευρισκόμενους ότι ο ηγέτης τους, που τότε ήταν πρωθυπουργός, είναι «ιδιαίτερα σεβαστός» σε όλο τον κόσμο. «Είναι ένας καλός άνθρωπος. Σας εκπροσωπεί πολύ καλά», είχε προσθέσει ο Τραμπ.

Από τότε που ανέλαβε την προεδρία των ΗΠΑ, ο Τραμπ έχει κάνει πολλές δημόσιες φιλοφρονήσεις στον «φίλο» Ερντογάν τόσο για το πρόσωπό του όσο και για το μαχητικό στυλ διακυβέρνησής του.

Αυτή η θερμότητα του Αμερικανού προέδρου προς τον Τούρκο ομόλογό του, με τον οποίο πρόκειται να συναντηθεί σήμερα στον Λευκό Οίκο, θεωρείται από πολλούς ο μόνος λόγος που οι σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και των ΗΠΑ δεν έχουν καταρρεύσει εντελώς, καθώς τον τελευταίο καιρό έχουν χαλάσει εξαιτίας πλειάδας θεμάτων.

«Οι δύο ηγέτες νιώθουν μια έλξη ο ένας προς τον άλλον ως ισχυροί πρόεδροι», επισήμανε ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, διευθυντής του Turkish Research Program στο The Washington Institute for Near East Policy, αν και προειδοποίησε για τη βαθιά εχθρότητα μεταξύ των κυβερνητικών υπηρεσιών των δύο χωρών, που είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ.

«Το κομμάτι Ερντογάν- Τραμπ είναι το μοναδικό συστατικό στη σχέση μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας που λειτουργεί πλέον», πρόσθεσε ο Τσαγκαπτάι.

«Η εμπιστοσύνη μεταξύ των κυβερνητικών υπηρεσιών των δύο χωρών έχει διαβρωθεί και υπάρχει αρκετός θυμός στις ΗΠΑ για την Τουρκία, και αντιστρόφως».

Οι κρίσεις με τη Συρία, τους S-400 και την αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων

Η Ουάσινγκτον και η Άγκυρα αντιμετώπισαν μία ακόμη κρίση τον προηγούμενο μήνα με αφορμή τη Συρία, μετά τη στρατιωτική επέμβαση του Ερντογάν στο βορειοανατολικό τμήμα της χώρας εναντίον των Κούρδων συμμάχων των ΗΠΑ, αναγκάζοντας τις αμερικανικές δυνάμεις να αποσυρθούν από την περιοχή. Μερικούς μήνες νωρίτερα η Ουάσιγκτον είχε εκμανεί μετά την ανακοίνωση της Άγκυρας ότι αγόρασε ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα.

Η Τουρκία απέρριψε τις απειλές των ΗΠΑ για επιβολή κυρώσεων εναντίον της αφού της παραδόθηκαν οι πρώτες παρτίδες των ρωσικών πυραύλων S-400 τον Ιούλιο. Σε απάντηση η Ουάσινγκτον απέσυρε την Τουρκία από το πρόγραμμα για τα μαχητικά αεροσκάφη F-35. Όμως μέχρι στιγμής δεν της έχει επιβάλει κυρώσεις.

Η κίνηση της Άγκυρας εξόργισε το Κογκρέσο, το μένος του οποίου απέναντι στην Τουρκία αυξήθηκε μετά την τουρκική επιχείρηση στη Συρία με στόχο την εκδίωξη της κουρδικής πολιτοφυλακής Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), βασικού συμμάχου των ΗΠΑ στη μάχη τους κατά του Ισλαμικού Κράτους.

Η Βουλή των Αντιπροσώπων υιοθέτησε τον προηγούμενο μήνα ένα πακέτο μέτρων για να τιμωρήσει την Τουρκία για την επιχείρησή της στη Συρία, την ώρα που σημαντικά στελέχη της Γερουσίας, περιλαμβανομένου του συμμάχου του Τραμπ, του Λίντσεϊ Γκρέιαμ, έχουν δεσμευθεί να δώσουν το πράσινο φως στο πακέτο αυτό, αν κινδυνεύσουν οι Κούρδοι.

Η Βουλή ψήφισε εξάλλου υπέρ μιας μη δεσμευτικής απόφασης για την αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, προκαλώντας την οργή της Άγκυρας.

Μάλιστα κάποιοι Αμερικανοί κοινοβουλευτικοί ζήτησαν τη Δευτέρα από τον Τραμπ να πάρει πίσω την πρόσκληση που είχε απευθύνει στον Ερντογάν.

Η Ουάσινγκτον θέλει η Άγκυρα να εγκαταλείψει τους S-400

«Έχουμε την ίδια άποψη με τον πρόεδρο Τραμπ: επιθυμούμε να λύσουμε προβλήματα και να βελτιώσουμε τις σχέσεις μας παρά τα σύννεφα», δήλωσε ο Ερντογάν προτού αναχωρήσει για την Ουάσινγκτον. «Έχουμε σημειώσει σημαντικές προόδους σε πολλά ζητήματα, παρά τις απόπειρες για γραφειοκρατικό και πολιτικό σαμποτάζ από απομεινάρια της προηγούμενης κυβέρνησης», πρόσθεσε.

Λίγο αργότερα ο διευθυντής επικοινωνίας του Τούρκου προέδρου, ο Φαχρετίν Αλτούν, έγραψε στο Twitter ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να πάψουν να στηρίζουν τη YPG. Όμως ανώτερο στέλεχος της αμερικανικής κυβέρνησης επεσήμανε ότι η συνεργασία αυτή θα διαρκέσει: «Δεν υπάρχει πρόθεση τερματισμού της συνεργασίας».

Βασικοί σημερινοί στόχοι της κυβέρνησης Τραμπ είναι να πειστεί ο Ερντογάν να εγκαταλείψει τα σχέδιά του να χρησιμοποιήσει τους S-400 και να συμφωνήσει σε μόνιμη εκεχειρία στη Συρία, εξήγησε ανώτερο κυβερνητικό στέλεχος. «Θέλουμε να τα οριστικοποιήσουμε», πρόσθεσε αναφερόμενος και στα δύο θέματα.

Αν η Τουρκία συμφωνήσει, τότε κάποια στιγμή η Ουάσινγκτον θα της επιτρέψει να επιστρέψει στο πρόγραμμα των F-35 και θα της προσφέρει μια εμπορική συμφωνία ύψους 100 δισεκ. δολαρίων, σημείωσαν δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι.

Όμως η Άγκυρα προς το παρόν δεν έχει αφήσει να διαφανεί ότι θα υποχωρήσει. «Ένα ζήτημα, όπως η υποχώρηση της Τουρκίας από την αγορά των S-400, δεν είναι στην ατζέντα», αντέδρασε Τούρκος αξιωματούχος.

Παρά τις διαφωνίες, η Άγκυρα εξακολουθεί να έχει ελπίδες για βελτίωση των διμερών σχέσεων, βασιζόμενη σε μια θερμή τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ των δύο ηγετών την προηγούμενη εβδομάδα. «Με την προσωπική στήριξη του Τραμπ πιστεύω ότι η επίσκεψη θα συμβάλει να ξεπεραστούν προβλήματα. Και η τηλεφωνική επικοινωνία αποτελεί ισχυρή ένδειξη αυτού», τόνισε ο ίδιος Τούρκος αξιωματούχος.