Οι λόγοι για την «ήττα χαστούκι» Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη

Η σαρωτική επικράτηση του Εκρέμ Ιμάμογλου στις επαναληπτικές δημοτικές εκλογές για τη Δημαρχία της Κωνσταντινούπολης καλύπτεται ευρέως από το σύνολο των γερμανικών ΜΜΕ, τα οποία παρακολουθούν στενά τις τελευταίες εξελίξεις στην Τουρκία και επιχειρούν να προβλέψουν τι μπορεί να σημαίνει η νίκη της αντιπολίτευσης για το μέλλον του καθεστώτος του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

«Το σύστημα Ερντογάν κλονίζεται», είναι ο τίτλος σχολίου του Μαξιμίλιαν Ποπ στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού Der Spiegel, στο οποίο επισημαίνεται ότι ο νικητής των εκλογών έγραψε ιστορία, αλλά και ότι ο Ερντογάν βρίσκεται πλέον υπό πρωτοφανή πίεση.

Ο αρθρογράφος, επί χρόνια ανταποκριτής του περιοδικού στην Κωνσταντινούπολη, κάνει λόγο για ιστορική νίκη τόσο για τον ίδιο τον Εκρέμ Ιμάμογλου, τον οποίο, όπως επισημαίνει, δεν υπολόγιζε στην αρχή κανείς, για το κόμμα του, το CHP, το οποίο «είχε ξεχάσει εδώ και καιρό να κερδίζει», αλλά και για τη Δημοκρατία, η οποία «θεωρείτο νεκρή και τώρα αναστήθηκε». Για τον πρόεδρο Ερντογάν, «το αποτέλεσμα είναι μάλλον η χειρότερη ήττα της θητείας του», αναφέρει ο Ποπ και προσθέτει ότι μετά την 23η Ιουνίου, λίγα πράγματα θα παραμείνουν ίδια στην τουρκική πολιτική.

«Η λαμπρή νίκη του Ιμάμογλου θα έχει συνέπειες και όχι μόνο για την Κωνσταντινούπολη, αλλά και για όλη τη χώρα» προβλέπει και συμπληρώνει: «Είναι πρώτα απ' όλα μια απόδειξη του πόσο ζωντανή είναι η τουρκική Δημοκρατία, παρ' όλες τις δυσκολίες. Ο Ερντογάν έχει γκρεμίσει τους θεσμούς (...) Με την ακύρωση των εκλογών του Μαρτίου έκανε ένα ακόμη βήμα στον δρόμο προς τον απολυταρχισμό. Οι Κωνσταντινουπολίτες, ωστόσο, δεν έχασαν ποτέ την πεποίθηση ότι η αλλαγή προς τον δημοκρατικό δρόμο δεν έχει χαθεί».

Σε ό,τι αφορά τον ίδιο τον νικητή των εκλογών, ο συντάκτης αναφέρει ότι ενώ πριν από λίγο καιρό ήταν γνωστός μόνο σε τοπικό επίπεδο, με τη δεύτερη νίκη του αναδείχθηκε «στον πιο επικίνδυνο αντίπαλο που είχε ποτέ ο Ερντογάν». Ο ανταποκριτής αναλύει πώς ο Ιμάμογλου κατάφερε να απευθυνθεί όχι μόνο στην κοσμική ελίτ, αλλά και σε ευρύ μέρος του πληθυσμού, ακόμη και ευσεβείς μουσουλμάνους, ενώ κέρδισε τις εκλογές ακόμη και σε περιοχές ιδιαίτερα συντηρητικές που θεωρούνταν προπύργιο του τούρκου Προέδρου, ο οποίος είχε πει κάποτε: «Όποιος κερδίζει την Κωνσταντινούπολη, κερδίζει την Τουρκία».

Ο αρθρογράφος υπενθυμίζει ότι ο ίδιος ο Ερντογάν είχε ξεκινήσει την πολιτική του καριέρα από τον Δήμο της τουρκικής μεγαλούπολης. «Η Κωνσταντινούπολη είναι με διαφορά η σημαντικότερη μητρόπολη της χώρας, πιο σημαντική από την πρωτεύουσα, Άγκυρα. Δεκαπέντε εκατομμύρια άνθρωποι ζουν εδώ, το 1/5 της Τουρκίας. Σχεδόν όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν εδώ την έδρα τους. Με τον Ιμάμογλου στο Δημαρχείο θα είναι πιο δύσκολο για τον Ερντογάν να μοιράζει χρήματα και προνόμια σε ευνοούμενους, όπως έκανε στο παρελθόν», εκτιμά ο αρθρογράφος και καταλήγει: «Το σύστημα Ερντογάν δεν κατέρρευσε στις 23 Ιουνίου. Αλλά κλονίζεται όλο και περισσότερο».

Εκλογές-δημοψήφισμα

Σε εκτενές κείμενό της η αγγλόφωνη υπηρεσία της Deutsche Welle κάνει λόγο για «μείζον χτύπημα» στον Ερντογάν, σε μια εκλογή η οποία θεωρείτο δημοψήφισμα για τις πολιτικές του τούρκου Προέδρου και την δημοτικότητα του κόμματός του. «Η δεύτερη ήττα στην Κωνσταντινούπολη, τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και οικονομική πρωτεύουσα, κατάφερε μείζον χτύπημα στον Ερντογάν και στο κόμμα του ΑΚΡ και θα μπορούσε να έχει μεγαλύτερες πολιτικές συνέπειες. Αναλυτές λένε ότι μπορεί να οδηγήσει σε ανασχηματισμό της κυβέρνησης ή ακόμη και σε πρόωρες εκλογές, πριν από το 2023» επισημαίνεται στο δημοσίευμα.

Αυτογκόλ Ερντογάν

Για την «αρχή του τέλους της εποχής Ερντογάν» κάνει λόγο σε ανάλυσή της η εφημερίδα Bild και επισημαίνει ότι η τελευταία απόπειρα του τούρκου Προέδρου εναντίον της Δημοκρατίας, με την ακύρωση των εκλογών του Μαρτίου, εξελίχθηκε σε αυτογκόλ.

Στο άρθρο περιγράφεται η πορεία του Ερντογάν των τελευταίων ετών, οι διώξεις σε βάρος ακαδημαϊκών, δημοσιογράφων, δημοσίων υπαλλήλων, δικαστικών κ.λπ., ενώ τονίζεται ότι όσο ισχυρότερος γινόταν ο ίδιος, τόσο πιο αδύναμη γινόταν η Τουρκία. «Η οικονομία είναι κατεστραμμένη: Οι ξένοι επενδυτές δεν έχουν καμία εμπιστοσύνη και ο πληθωρισμός αδειάζει το πορτοφόλι των Τούρκων. Στην εξωτερική πολιτική η Τουρκία είναι πιο απομονωμένη από ποτέ, επιδεινούμενες διενέξεις με γειτονικές χώρες προκαλούν προβλήματα, ενώ οι σχέσεις με την ΕΕ και τις ΗΠΑ βρίσκονται στο ναδίρ. Ο Ερντογάν είναι για τον διεθνή διπλωματικό χώρο ανεπιθύμητος επισκέπτης» γράφει χαρακτηριστικά η Bild.

Η γερμανική εφημερίδα επισημαίνει, ωστόσο, ότι οι νέες εκλογές στην Κωνσταντινούπολη έδειξαν ότι «είναι ακόμη εφικτή μια συντεταγμένη αλλαγή εξουσίας μέσω δημοκρατικών εκλογών», αν και υπάρχει πάντα ο κίνδυνος ο Ερντογάν να στραφεί δικαστικά εναντίον του Ιμάμογλου προκειμένου να του στερήσει για μία ακόμη φορά το πόστο του. «Είναι όμως αμφίβολο αν ο Ερντογάν θα μπορούσε πραγματικά να κάνει τέτοιο πραξικόπημα. Ακόμη και στο ίδιο του το κόμμα, αυξάνεται η αντίδραση για το στιλ και τις μεθόδους του» διευκρινίζεται στο άρθρο, το οποίο καταλήγει: «Γι' αυτό και ισχύει ότι αυτές οι εκλογές ήταν η αρχή του τέλους της εποχής Ερντογάν».

Γιατί έχασε ο Ερντογάν

«Η τουρκική Δημοκρατία ζει», είναι ο τίτλος άρθρου γνώμης στην εφημερίδα Τagesspiegel, η οποία τονίζει ότι «η συνδρομή του Ερντογάν στην εξουσία έληξε με αυτήν την ήττα -απόδειξη της ζωής της Δημοκρατίας». Παράλληλα, κάνει λόγο για «σημείο καμπής» για την Τουρκία, καθώς για πρώτη φορά ο Ερντογάν και το κόμμα του δεν μπορούν πλέον να συμπεριφέρονται με την πεποίθηση ότι στο τέλος θα έχουν τη στήριξη των πολιτών.

«Οι εκλογές ήταν ένα μάθημα για την υπεροψία και την αλαζονεία της εξουσίας», γράφει χαρακτηριστικά η αρθρογράφος, η οποία εκτιμά ότι η νίκη της αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη ήρθε λόγω:

• της κακής κατάστασης της τουρκικής οικονομίας,
• της διάψευσης των υποσχέσεων του ΑΚΡ για περισσότερη ευημερία,
• της χαρισματικής προσωπικότητας του 49χρονου Ιμάμογλου,
• της καμπάνιας του υπέρ της συνοχής και όχι του διχασμού των πολιτών και
• της ανεπίσημης συνεργασίας του με το κουρδικό HDP.

«Το δυσκολότερο ωστόσο θα είναι να χωνέψει ο Ερντογάν αυτό το μάθημα. Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα, ο 65χρονος απολυταρχικός ηγέτης δεν ανέχεται καμία αντίσταση. Στον Ιμάμογλου, ωστόσο, βρήκε έναν αντίπαλο, ο οποίος για πολλούς Τούρκους συμβολίζει την ελπίδα για αλλαγή. Από το βράδυ της Κυριακής ο Ερντογάν δεν είναι πλέον ο κυνηγός, αλλά το θήραμα», καταλήγει το άρθρο.

Καλό νέο

«Η εξουσία του Ερντογάν διέβη το ζενίθ της», γράφει στη Süddeutsche Zeitung, σε σχόλιο της, η Κριστιάνε Σλέτσερ, η οποία υποστηρίζει ότι η νίκη της αντιπολίτευσης στην Κωνσταντινούπολη αποτελεί μεν ηχηρό χαστούκι για την κυβέρνηση, αλλά σημάδι ελπίδας για τη χώρα, καθώς δείχνει ότι παρά τις αδυναμίες του, το τουρκικό πολιτικό σύστημα της είναι ικανό για διορθώσεις. Η αρθρογράφος διευκρινίζει ωστόσο ότι αυτό δεν σημαίνει και ότι οι συσχετισμοί στην Τουρκία αλλάζουν τόσο γρήγορα.

Ο Ερντογάν μπορεί να ηττηθεί

Ως «σημάδι ελπίδας» περιέγραψε σε σχόλιό του τη νίκη του Εκρέμ Ιμάμογλου το δεύτερο κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ZDF, επισημαίνοντας ότι κατά το παρελθόν η εξουσία του Ερντογάν στηριζόταν κυρίως στην οικονομική ευημερία και την ιδεολογική διάσπαση της αντιπολίτευσης που δεν της επέτρεπε να κερδίσει την αυτοδυναμία σε εκλογές.

«Τώρα η τουρκική οικονομία βρίσκεται σε πολύ άσχημη κατάσταση, εν μέρει λόγω της δραματικής διάλυσης του Κράτους Δικαίου, ενώ ο μετριοπαθής Ιμάμογλου κατάφερε να σχηματίσει έναν ανεπίσημο συνασπισμό εναντίον του ΑΚΡ. Τον ψήφισαν ακόμη και οπαδοί του εθνικιστικού ΙΥΙ και μέλη της κουρδικής μειονότητας» ανέφερε ο δημοσιογράφος του ZDF, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι αυτή η επιτυχία δεν είναι εύκολο να επαναληφθεί σε εθνικό επίπεδο.

«Το μήνυμα όμως που εξέπεμψε χθες το βράδυ η Κωνσταντινούπολη δεν μπορεί να παραβλεφθεί. Ο Ερντογάν μπορεί να ηττηθεί. Στις κάλπες, με δημοκρατικά μέσα. Και εντελώς χωρίς μίσος, κατηγορίες περί τρομοκρατίας, απειλές. Είναι ένα σημάδι ελπίδας. Και είναι και μια επιτυχία του Εκρέμ Ιμάμογλου. Και γι' αυτό του αξίζουν οι ευχαριστίες όλων των Τούρκων», το σχόλιο του αρθρογράφου της ZDF.