Οι Ελβετίδες κατεβαίνουν σε απεργία

Στις 14 Ιουνίου 1991, ενώ είχαν ήδη περάσει δέκα χρόνια από την αναφορά στο Σύνταγμα περί ισότητας των φύλων, μισό εκατομμύριο γυναίκες άφησαν παιδιά και δουλειές, φόρεσαν φούξια ρούχα και μαντήλια και σε μία πρωτοφανή κίνηση βγήκαν στους δρόμους για να καταγγείλουν τις ανισότητες που εξακολουθούσαν, όπως υποστήριζαν, να υπάρχουν. Αυτή ήταν και η τελευταία μαζική γυναικεία διαδήλωση - απεργία στην ιστορία της χώρας. 

Περίπου 30 χρόνια μετά και ενώ ο υπόλοιπος κόσμος έχει την Ελβετία ως πρότυπο σε πολλά θέματα ισότητας, οι γυναίκες διαμαρτύρονται ξανά για τις μισθολογικές ανισότητες, που η κυβέρνηση επιμένει ότι δεν ξεπερνούν το 8%. Ζητούν «περισσότερο χρόνο, περισσότερα χρήματα και περισσότερο σεβασμό» και καταθέτουν αιτήματα όπως η ισότητα στους μισθούς και η μάχη κατά της σεξιστικής βίας. 

Ιστορία
Και μπορεί στα δικά μας μάτια η Ελβετία να φαίνεται 1000 χρόνια μπροστά, τα στοιχεία όμως δείχνουν ότι αυτό δεν ισχύει, ή τουλάχιστον δεν ίσχυε στο παρελθόν. Οι Ελβετίδες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου μετά από δημοψήφισμα (στο οποίο φυσικά ψήφισαν μόνο άντρες!) το 1971. Μιλάμε για την δεκαετία του ‘70, δηλαδή λίγα χρόνια μετά τον Μάη του ‘68, 53 χρόνια μετά από την εποχή που απέκτησαν δικαίωμα ψήφου οι Γερμανίδες και 27 οι Γαλλίδες. 

Θυμίζουμε ότι οι Ελληνίδες ψήφισαν πρώτη φορά σε δημοτικές εκλογές το 1934 και σε βουλευτικές εκλογές το 1952. Επίσης να σημειώσουμε ότι το ελληνικό Σύνταγμα καθιέρωσε την αρχή της ισότητας των φύλων το 1975, ενώ το Σύνταγμα της Ελβετίας έξι χρόνια αργότερα, το 1981. 

Ακόμα και σήμερα και με βάση τα επίσημα στοιχεία του World Economic Forum η Ελβετία βρίσκεται στην 20η θέση στην κατάταξη των χωρών με βάση τον σεβασμό της ισότητας των φύλων, με την Ισλανδία, την Νορβηγία και την Σουηδία να πιάνουν τις τρεις πρώτες θέσεις.

Μία χώρα χωρίς απεργίες
Το μεγάλο ερωτηματικό αφορά την συμμετοχή στην σημερινή απεργία και διαδήλωση, καθώς, όπως σημειώνουν πολλοί, τέτοιου είδους κινητοποιήσεις και διαμαρτυρίες δεν έχουν σχέση με την κουλτούρα των Ελβετών. Αυτό ισχύει ακόμα και για τα συνδικάτα, τα οποία μαζικά υπέγραψαν το 1937 μία σύμβαση για «την ειρήνη στην εργασία» που προτάσσει την διαπραγμάτευση και τον διάλογο και αποκλείει την απεργία.  Άλλωστε το ίδιο το Σύνταγμα προβλέπει ότι η απεργία είναι το τελευταίο, ύστατο όπλο των εργαζομένων. Και αυτή είναι και η βασική διαφωνία που έχουν οι εργοδοτικές ενώσεις με την σημερινή απεργία. Συγχρόνως βέβαια αναγνωρίζουν ότι τα αιτήματα είναι πολλά και διαφορετικά και δεν αφορούν μόνο εργασιακά θέματα, άρα - συμπληρώνουν - γιατί να την πληρώνει η επιχείρηση;

Τα προβλήματα
Οι γυναίκες αναγνωρίζουν ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετά βήματα που όμως δεν τους αρκούν. Το 2002 αποποινικοποιήθηκε η άμβλωση ενώ από το 2005 έχει θεσπιστεί επιδοτούμενη άδεια μητρότητας 14 εβδομάδων. Παρόλα αυτά, οι Ελβετίδες ζητούν να υπάρξει αντίστοιχα και επιδοτούμενη άδεια πατρότητας (σήμερα οι άντρες που αποκτούν παιδί δικαιούνται μόνο μία ημέρα άδεια) αλλά να αυξηθούν και οι θέσεις στους παιδικούς σταθμούς που προς το παρόν είναι λίγες και πολύ ακριβές, δυσκολεύοντας τις ζωές των νέων μαμάδων. Το τελευταίο, σε συνδυασμό με τις ανισότητες και στους μισθούς αλλά και στις συντάξεις, κρατούν τις Ελβετίδες στο περιθώριο της κοινωνίας, όπως υποστηρίζουν. Γιατί ένα από τα σημαντικά θέματα είναι το συνταξιοτικό αφού πολλές γυναίκες όπως πχ οι αγρότισσες εργάζονται σε οικογενειακές μικρές επιχειρήσεις ή στο σπίτι και δεν μετρούν συντάξιμα χρόνια, άρα δεν λαμβάνουν σύνταξη. Ή λόγω παιδιών εργάζονται part time και πάλι δεν καταφέρνουν να αποκτήσουν τα αντίστοιχα «ένσημα» που χρειάζονται. Τα στοιχεία επιβεβαιώνουν την κατάσταση αυτή, αφού θεωρείται ότι μία στις εφτά γυναίκες χάνει την δουλειά της όταν επιστρέφει μετά από την άδεια μητρότητας. 

Γυναίκες και βία
Μία Ελβετίδα στις πέντε είναι θύμα ενδοοικογενειακής ή σεξιστικής βίας σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας. Παράλληλα, μία γυναίκα χάνει την ζωή της από επιθέσεις του συζύγου, συντρόφου ή πρώην συζύγου και συντρόφου κάθε δύο εβδομάδες. Το θέμα αυτό έχει απασχολήσει αρκετά την δημόσια συζήτηση, αφού σύμφωνα με το νόμο βιασμός θεωρείται αποκλειστικά η διείσδυση ενός πέους σε έναν κόλπο και τίποτε άλλο.  Άρα μέσα στα αιτήματα των γυναικών είναι και η επαναδιατύπωση του ορισμού του βιασμού και η μεγαλύτερη τιμωρία όσων κακοποιούν γυναίκες ή τις παρενοχλούν στο σπίτι ή στον εργασιακό χώρο. 

Αποδοχή
Πρόσφατη έρευνα κοινής γνώμης που δημοσιεύθηκε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα δείχνει ότι περίπου τα δύο τρίτα του πληθυσμού της Ελβετίας (63,5%) στηρίζουν την σημερινή απεργία των γυναικών. Πιο συγκεκριμένα, οι ίδιες οι γυναίκες στηρίζουν την κινητοποίηση σε ποσοστό 70%, ενώ οι άντρες είναι υπέρ ή σχεδόν υπέρ σε ποσοστό 57%.