Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, ο πρώτος Τουρκοκύπριος ευρωβουλευτής

Δεκαπέντε χρόνια μετά την ένταξη της χώρας στην ΕΕ, στην τέταρτη εκλογική διαδικασία για τους εκπροσώπους της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Κύπρος εξέλεξε στις εκλογές της Κυριακής τον πρώτο Τουρκοκύπριο ευρωβουλευτή.

Με 25.051 σταυρούς προτίμησης, εκ των οποίων οι 4.200 υπολογίζεται πως προήλθαν από τις κάλπες που στήθηκαν σε ξεχωριστά εκλογικά κέντρα αποκλειστικά για Τουρκοκύπριους  ψηφοφόρους που διαμένουν στα κατεχόμενα, ο ακαδημαϊκός Νιαζί Κιζιλγιουρέκ έγραψε ιστορία, καθώς είναι ο πρώτος υποψήφιος με τουρκοκυπριακή καταγωγή που εξελέγη στο νομοθετικό σώμα της ΕΕ, καταλαμβάνοντας ως υποψήφιος του ΑΚΕΛ (GUE/NGL) μία από τις έξι έδρες που αναλογούν στην Κύπρο. Παράλληλα, είναι ο πρώτος Τουρκοκύπριος που εκλέγεται συνολικά σε αξίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας εδώ και σχεδόν 60 χρόνια.

O Κιζιλγιουρέκ γεννήθηκε το 1959 στην Ποταμιά, ένα μεικτό χωριό έξω από τη Λευκωσία, όμως προτού κλείσει τα πέντε, έγινε πρόσφυγας, όταν η οικογένειά του μετά τις πρώτες δικοινοτικές ταραχές στην περιοχή εγκατέλειψε την Ποταμιά για να εγκατασταθεί στον τουρκοκυπριακό θύλακα που είχε δημιουργηθεί στη γειτονική Λουρουτζίνα. Σπούδασε Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης με διδακτορική διατριβή στο Κυπριακό Πρόβλημα και τις Διεθνείς Σχέσεις. Το 1995, εξελέγη λέκτορας στο Τμήμα Τουρκικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, όπου εργάζεται μέχρι σήμερα, ως Καθηγητής πια, ενώ έχει θητεύσει ως πρόεδρος του Τμήματος και ως Κοσμήτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών. Το 1997 βραβεύτηκε για την προσφορά του στην προσέγγιση μεταξύ των δύο κοινοτήτων στην Κύπρο, αλλά και μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, με το βραβείο Αμπτί Ιπεκτσί, ενώ το 2006 παρέλαβε τη διάκριση «Ιππότης του Ακαδημαϊκού Φοίνικα» από τη Γαλλική Δημοκρατία για την επιστημονική του προσφορά και τον αγώνα του για την ειρήνη στην Κύπρο.

Άριστος γνώστης της ελληνικής και της τουρκικής γλώσσας, έχει γράψει σειρά βιβλίων και στις δύο γλώσσες με κύριο αντικείμενο το Κυπριακό ζήτημα και τον εθνικισμό, ενώ έχει δημιουργήσει, μαζί με τον Μιχάλη Θεοδώρου, τον κυπριακό εκδοτικό οίκο Ετεροτοπία, που εκδίδει βιβλία ταυτόχρονα στις δύο γλώσσες. Παρότι εξελέγη με το κόμμα της κυπριακής Αριστεράς, ο Κιζιλγιουρέκ θεωρείται ο καλύτερος βιογράφος του ιστορικού ηγέτη της κυπριακής Δεξιάς, Γλαύκου Κληρίδη, καθώς το βιβλίο του «Γλαύκος Κληρίδης – η πορεία μιας χώρας» (εκδ. Ελληνικά Γράμματα), που προέκυψε μέσα από μια διεξοδική σειρά αυτοβιογραφικών συζητήσεων με τον άλλοτε Πρόεδρο της Κύπρου θεωρείται ό,τι καλύτερο έχει γραφτεί για τον Κληρίδη, αλλά και ένα σημαντικό ντοκουμέντο για όσους θέλουν να κατανοήσουν καλύτερα το Κυπριακό.

Ανάμεσα σε άλλα, το 1993 γύρισε μαζί με τον σκηνοθέτη Πανίκο Χρυσάνθου το ντοκιμαντέρ «Το τείχος μας», ένα οδοιπορικό σε ολόκληρη την Κύπρο, με ιστορίες από τους ανθρώπους της που βίωσαν τη διχοτόμηση του νησιού. «Είμαστε ο Νιαζί από τη νότια Κύπρο κι ο Πανίκος από τη βόρεια Κύπρο. Αυτή τη στιγμή ζούμε ο Νιαζί στη βόρεια Κύπρο κι ο Πανίκος στη νότια Κύπρο κι είμαστε κι οι δυο πρόσφυγες», ανέφεραν τότε οι δύο δημιουργοί.

Σήμερα ο Κιζιλγιουρέκ ζει στη νότια Λευκωσία, είναι ακτιβιστής της λύσης και δηλώνει «φεντεραλιστής», ήτοι οπαδός μιας ομοσπονδιακής λύσης του Κυπριακού. Για την υποψηφιότητά του με το ΑΚΕΛ έχει δηλώσει ότι δεν είναι μέλος του κόμματος, ωστόσο, συμφωνεί με αυτό σε πολλά θέματα, όπως στο Κυπριακό. «Με ανησυχεί πάρα πολύ η άνοδος του εθνικισμού και του ρατσισμού στην Ευρώπη. Άρα, εκεί σίγουρα θα δοθεί μια σκληρή μάχη για να μην χαθούν οι ευρωπαϊκές αξίες, η ανεκτικότητα και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα. Τι θα φέρω εδώ; Η Κύπρος μπορεί να έχει ενταχθεί στην ΕΕ, όμως δεν είμαι σίγουρος κατά πόσον στην πολιτική κουλτούρα μας επικρατούν ευρωπαϊκές αξίες. Επίσης, είμαστε μια διχοτομημένη χώρα σε μια ενωμένη Ευρώπη – ένα παράδοξο με το οποίο καλούμαστε συνεχώς να πραγματευόμαστε. Άρα, υπάρχουν κοινά σημεία μεταξύ της μάχης για καλύτερη, πιο δημοκρατική και κοινωνική Ευρώπη και του αγώνα για επανένωση και συμφιλίωση στην Κύπρο».

Η υποψηφιότητά του, αν και ξεκίνησε δειλά και με δυσπιστία από μερίδα του κόσμου, εντούτοις σταδιακά απέκτησε μεγάλη δυναμική, ακόμη και μεταξύ της ελληνοκυπριακής κοινότητας, παρότι σύντομα έγινε αντικείμενο κριτικής, λόγω της καταγωγής του περισσότερο, αλλά και των απόψεών του αργότερα. Ο ίδιος είχε ξεκαθαρίσει εξαρχής ότι δεν κατεβαίνει ως Τουρκοκύπριος, αλλά ως εκπρόσωπος όλων των Κυπρίων που επιζητούν επανένωση της Κύπρου και ειρηνική συμβίωση των δύο κοινοτήτων της. «Δεν καλώ τον κόσμο να με ψηφίσει επειδή είμαι Τουρκοκύπριος. Καλώ τους ψηφοφόρους να μην με απορρίψουν επειδή είμαι Τουρκοκύπριος. Έχω ένα όραμα για τον τόπο μας και καλώ τους ψηφοφόρους εάν συμφωνούν μαζί μου να με ψηφίσουν. Εάν διαφωνούν, δεν θέλω ψήφο επειδή είμαι Τουρκοκύπριος. Είμαι πολύ γνωστός φεντεραλιστής και για μένα φεντεραλισμός δεν είναι μόνο να κάνουμε μια συμφωνία για ομοσπονδιακό κράτος. Ο φεντεραλιστικός πατριωτισμός είναι ο πλουραλιστικός τρόπος ζωής. Φεντεραλιστές πατριώτες θέλω να με στηρίξουνε. Ένας εθνικιστής ή ακόμα και ένας αριστερός / δεξιός μπορεί να αγαπήσει και να νοιαστεί μόνον μια εθνοτική ομάδα ή έναν άνθρωπο. Ένας φεντεραλιστής λειτουργεί αλλιώς, αγαπάει και νοιάζεται μια ολόκληρη χώρα, με όλες τις κοινότητές της. Συνεπώς, θα ήθελα να με στηρίξουν όσοι Ε/Κ και Τ/Κ πιστεύουν στην ειρηνική συμβίωση, στην ομοσπονδιακή Κύπρο, σε μια φεντεραλιστική κουλτούρα», είχε πει σε μια από τις προεκλογικές του συνεντεύξεις.