Η έλευση των μεγάλων εταιρειών και η αλλαγή χρήσης της γης, σπρώχνει όλο και περισσότερους ανθρώπους να ζουν στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο
Μπορεί τα ποσοστά να ανάγονται στην περασμένη εβδομάδα, όμως στην πραγματικότητα δεν χρειαζόταν η στατιστική για να επικυρώσει την εμπειρία της καθημερινότητας στο Σαν Φρανσίσκο. Σύμφωνα με τις έρευνες των εθελοντών, ο αριθμός των αστέγων στο Σαν Φρανσίσκο αυξήθηκε κατά 17% μέσα σε μία διετία και 8.011 άνθρωποι καταμετρήθηκε πως ζουν στους δρόμους. Βέβαια, ο αριθμός αυτός απέχει κατά πολύ από εκείνους του γειτονικού Λος Άντζελες, όμως το Σαν Φρανσίσκο είναι μία πόλη 880.000 κατοίκων --κοντολογίς, ένας στους 100 κατοίκους του βρίσκουν καταφύγιο στους δρόμους.
Η δημαρχία της πόλης αντέδρασε στα στοιχεία αυτά με την υπόσχεση να διαθέσει άλλα 5 εκατ. δολάρια για την ανακούφιση των αστέγων. Όμως η κατάσταση τούτη δεν αποτελεί μία έκπληξη, καθώς αποτελεί ένα σύμπτωμα της απότομης πλημμυρίδας από εκατομμύρια που έχουν αρχίσει να έρχονται στην πόλη με την εγκατάσταση μεγάλων επιχειρήσεων, που έχει προκαλέσει κατακόρυφη αύξηση των ενοικίων. Τα τελευταία χρόνια, η αντιμετώπιση των αστέγων αποτελεί μία από τις προτεραιότητες των τοπικών αρχών και δεν πρέπει να εκπλήσσει το γεγονός ότι ο νέος κυβερνήτης Γκάβιν Νιούσομ στον προϋπολογισμό του ανακοίνωσε ότι θα συμπεριληφθούν κονδύλια ενός δισ. δολαρίων για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα.
Ένα από τα μεγάλα ονόματα της Σίλικον Βάλεϊ, ο ιδρυτής της Salesforce Μαρκ Μπένιοφ, υποσχέθηκε τον περασμένο μήνα πως θα διαθέσει 30 εκατ. δολάρια για την καταπολέμησης της ακραίας φτώχειας. Όμως, η ανακοίνωση ενός νέου ειδικού φόρου αλληλεγγύης προκάλεσε μεγάλη δυσαρέσκεια μεταξύ των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών στην πόλη (τελικά όμως το μέτρο ψηφίσθηκε). Η δημαρχία σχεδιάζει να κατασκευάσει και θέσει σε λειτουργία τα λεγόμενα Navigation Centers, δομές για την παροχή υπηρεσιών στους αστέγους, όμως συναντά την αντίθεση των ιδιοκτητών, αφού κανείς δεν θέλει σε μία πόλη όπου η μέση αξία των κατοικιών κυμαίνεται στα 1,6 εκατ. δολάρια να δει το δικό του σπίτι να υποβαθμίζεται. Όμως η κατάσταση επιτάσσει τη λήψη άμεσων μέτρων.
Ήδη στους δρόμους της πόλης είναι ορατά τα νέα μετακινούμενα αποχωρητήρια, που έχει τοποθετήσει η δημοτική αρχή, καθώς η κατάσταση στα πεζοδρόμια αγγίζει τα όρια ενός μεγάλου υγειονομικού προβλήματος. Είναι συνηθισμένη εικόνα με σύριγγες και προφυλακτικά πεταμένα σε δρόμους, ακόμη και στις πιο τουριστικές περιοχές της πόλης. Αυτό το ζήτημα επισημαίνουν και οι εκπρόσωποι των τουριστικών πρακτόρων της πόλης, ακόμη και εάν δεν διαπιστώνουν κάποια βλάβη στην παραθεριστική κίνηση στην πόλη τους--που το περασμένο έτος ξεπέρασε κάθε ρεκόρ σε προσελεύσεις και χρήματα που δαπανήθηκαν για αναψυχή.
Σε όλες τις μεγαλουπόλεις των ΗΠΑ, υπάρχει ακραία φτώχεια, όμως η τοπογραφία τους «βοηθά» στην συγκέντρωσή της σε προάστια. Όμως στην χερσόνησο στην οποία είναι κτισμένο το Σαν Φρανσίσκο δεν υπάρχει τέτοια δυνατότητα, με αποτέλεσμα το φαινόμενο τούτο να «ξεχειλίζει» σε όλο το μήκος και πλάτος της πόλης, ακόμη και στις πιο ακριβές, ή τουριστικές συνοικίες της. Οι αποσυνάγωγοι της νέας κοινωνικής πραγματικότητας δεν κρύβονται και δίπλα τους κυκλοφορούν οι μέτοχοι της κανονικότητας στη ζωή της πόλης, μητέρες με τα καρότσια τους, φοιτητές και τουρίστες-παράδειγμα, η ιστορική συνοικία Μίσιον στα νότια του κέντρου, μόλις 20 λεπτά μακριά από την έδρα της εταιρείας Uber και το Δημαρχία, ή η οδός Μάρκετ, η κεντρική αρτηρία του Σαν Φρανσίσκο την οποία περιδιαβαίνουν 25 εκατ. τουρίστες κάθε χρόνο.
Η Μίσιον, η παλιά συνοικία των καλλιτεχνών, των μποέμ και των παραδοσιακών οικογενειών της πόλης, έχει μετατραπεί πλέον σε ένα από τα μεγαλύτερα εργαστήρια του gentrification (μεταβολής της παραδοσιακής σύνθεσης και χρήσης ενός προαστίου) στην Καλιφόρνια. «Την τελευταία 10ετία υπήρξε μία ραγδαία μετατόπιση ανθρώπων μικρής οικονομικής επιφάνειας», εξηγεί η Ρουθ Νούνιες, διευθύντρια των υπηρεσιών για τους αστέγους του κέντρου υγείας της Μίσιον, όπου οι άστεγοι μπορούν να ξεκουρασθούν και να πλύνουν τα ρούχα τους. Στο κέντρο αυτό παρέχονται στους αστέγους δυνατότητες να φάνε και να κοιμηθούν.
Το προφίλ των ανθρώπων που ζητούν τη βοήθεια της Νούνιες δεν είναι αυτό του περιθωριακού, ή του παράφρονα, αλλά επίσης «του ανθρώπου που έζησε ολάκερη τη ζωή του στην πόλη, αλλά σε κάποια στιγμή κάτι συνέβη» και κατέληξε στον δρόμο. «Στους ξενώνες βλέπουμε ολάκερες οικογένειες και εφήβους», που σε άλλες περιοχές δεν θα λογίζονταν καν μεταξύ των φτωχών. «Πολλοί εκ των οποίων έρχονται εδώ έχουν εργασία, αλλά δεν έχουν κατοικία», διαπιστώνει η Νούνιες. Σε άλλες πόλεις μπορείς να μετακομίσεις σε φθηνότερα προάστια. Στο Σαν Φρανσίσκο, όχι.
Η Νούνιες επέστρεψε για να εργασθεί στο Σαν Φρανσίσκο μετά μία 10ετία και όπως λέει «δεν αναγνώρισα το Μίσιον. Στην οδό Βαλένσια υπήρχαν μαγαζάκια και οικογενειακά εστιατόρια, που στην πλειονότητά τους έχουν εξαφανισθεί. Άνθρωποι που ζούσαν στο Μίσιον πλέον δεν μπορούν να ζουν εδώ, όταν πολλά διαμερίσματα εξακολουθούν να είναι άδεια. Είναι ανήθικο», υπογραμμίζει η ίδια.
«Το Σαν Φρανσίσκο είναι μία πόλη που την τελευταία 10ετία διώχνει τους φτωχούς» από τα σπίτια τους, προσθέτει η Νούνιες. «Οι τεχνολογικές εταιρείες προσφέρουν αστρονομικούς μισθούς στα στλέχη τους» και αυτό έχει αλλάξει τους κανόνες στην αγορά ακινήτων. Όταν ο ιδιοκτήτης εχει τη δυνατότητα μπορεί να πετάξει τους ενοικιαστές μίας ζωής στον δρόμο και να πουλήσει το ακίνητο, ή να το μετατρέψει σε νέα διαμερίσματα , που κατά μέσον όρον ενοικιάζονται για 3.600 δολάρια τον μήνα.
Και η Νούνιες επισημαίνει πως δεν θα πρέπει να περιοριζόμαστε μόνον στο Σαν Φρανσίσκο: «και το Όκλαντ και το Μπέρκλεϊ είναι το ίδιο, είναι μία κρίση που αγκαλιάζει όλον τον κόλπο», τονίζει. Ένας συνηθισμένος εργαζόμενος δεν μπορεί πλεόν να ζει στην πόλη, ο κόσμος μετακομίζει στα περίχωρα, όπως στην Βέικαβιλ, 80 χλμ μακριά, προσθέτει.
«Το πρόβλημα με τους αστέγους στο Σαν Φρανσίσκο δεν είναι καινούργιο», τονίζει η ίδια, προσθέτοντας πως πλέον δεν υπάρχουν φθηνά κτήρια για να νοικιάσει κανένας διαμέρισμα, ούτε και έχει απομείνει κάποιος ελεύθερος πολεοδομικός χώρος. «Σε σημεία που πριν κανείς δεν ήθελε να ζήσει σήμερα υπάρχουν διαμερίσματα που κοστίζουν εκατομμύρια». Και το χειρότερο «όχι μόνον υπάρχουν περισσότεροι άστεγοι, αλλά πλέον δεν έχουν πού να κρυφτούν», επισημαίνει.
Το Σαν Φρανσίσκο μετατρέπεται στην πιο ακραία μορφή, ή τουλάχιστον στην περισσότερο ορατή μορφή, των ανισοτήτων στις ΗΠΑ, όπου η μεγαλύτερη συσσώρευση κεφαλαίου στον δυτικό κόσμο συνυπάρχει με την πιο ακραία έκφραση της φτώχειας. «Πιστεύω πως είναι μια κρίση όλης της χώρας, όπου οι άνθρωποι που έχουν λεφτά ζουν καλά, ενώ οι υπόλοιποι κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να μείνουν χωρίς στέγη», καταλήγει η Νούνιες.
