Από την αποκάλυψη εκατοντάδων χιλιάδων απόρρητων διπλωματικών τηλεγραφημάτων, το κύριό του επίτευγμα, ως την δικαστική έρευνα για βιασμό εναντίον του, παραθέτουμε 5 βασικά πράγματα που γνωρίζουμε για τον Τζούλιαν Ασάνζ και τον ιστότοπό του WikiLeaks.
10 εκατομμύρια έγγραφα
Ο WikiLeaks γίνεται γνωστός στο ευρύ κοινό το 2009 με τη δημοσιοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων μηνυμάτων που εστάλησαν στις ΗΠΑ την 11η Σεπτεμβρίου του 2001.
Ο ιστότοπος αυτός, που ιδρύθηκε το 2006 από τον Τζούλιαν Ασάνζ, επιτρέπει να δημοσιοποιηθούν στο Διαδίκτυο ενοχοποιητικά έγγραφα χωρίς να αποκαλύπτει την ταυτότητα αυτού που τα δημοσιοποιεί.
Στη συνέχεια κλιμακώνει τις αποκαλύψεις του, δημοσιοποιώντας ένα βίντεο από σφάλμα του αμερικανικού στρατού στο Ιράκ και στη συνέχεια χιλιάδες στρατιωτικά έγγραφα για το Αφγανιστάν.
Στις 28 Νοεμβρίου του 2010, ο WikiLeaks δίνει στη δημοσιότητα με τη βοήθεια πέντε μεγάλων διεθνών εφημερίδων (The New York Times, The Guardian, Der Spiegel, Le Monde, El Pais), περισσότερα από 250.000 απόρρητα έγγραφα που αποκαλύπτουν τα «ντεσού» της αμερικανικής διπλωματίας. Μετά το σκάνδαλο αυτό που έμεινε γνωστό ως «cablegate», ο Τζούλιαν Ασάνζ έγινε ο υπ'αριθμόν ένα δημόσιος εχθρός στις ΗΠΑ.
Συνολικά ο ιστότοπος δηλώνει ότι έχει δημοσιεύσει «περισσότερα από 10 εκατομμύρια έγγραφα», που αφορούν τον τομέα της οικονομίας, της ψυχαγωγίας και της πολιτικής.
Πολεμική
Στο ξεκίνημά του ο WikiLeaks, προϊόν συνεργασίας μαθηματικών, κυρίως Κινέζων διαφωνούντων, έχει στόχο καταπιεστικά καθεστώτα στην Ασία, στο πρώην σοβιετικό μπλοκ, στην υποσαχάρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο η πλειονότητα των αποκαλύψεων που κάνει είναι εις βάρος των ΗΠΑ και συχνά προς όφελος της Ρωσίας.
Οι αρχές τον υποψιάζονται εξάλλου ότι αποτελεί την πηγή της διαρροής εσωτερικών μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (emails) του Δημοκρατικού Κόμματος στις ΗΠΑ, τα οποία δόθηκαν στη δημοσιότητα από τον WikiLeaks το καλοκαίρι του 2016. Ο ιστότοπος ευθύνεται επίσης για την αποκάλυψη των υποθέσεων κατασκοπείας από τις ΗΠΑ σε βάρος συμμάχων τους (του Γάλλου προέδρου, της Γερμανίδας καγκελαρίου κλπ).
Ο WikiLeaks κατηγορείται ότι έθεσε σε κίνδυνο ανθρώπους των οποίων αποκάλυψε την ταυτότητα στο όνομα της διαφάνειας.
Με την πάροδο των ετών πολλά μέσα ενημέρωσης και προσωπικότητες παίρνουν ως εκ τούτου τις αποστάσεις τους από αυτόν, μολονότι ο Ασάνζ διαβεβαιώνει ότι συνεργάζεται με «περισσότερους από 100 οργανισμούς μέσων ενημέρωσης»" σε όλο τον κόσμο.
Ένταλμα σύλληψης
Είναι δύσκολο να μην συσχετίζεται ο WikiLeaks με τον Αυστραλό ιδρυτή του, μια ιδιοφυία που διώκεται για τους μεν, έναν παρανοϊκό χειραγωγό για τους δε.
Υπό την απειλή από το 2010 ενός εντάλματος σύλληψης που είχε εκδοθεί από την Σουηδία στο πλαίσιο έρευνας για βιασμό, ο Ασάνζ κατέφυγε το 2012 στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο.
Η μήνυση εναντίον του για βιασμό τέθηκε στο αρχείο το 2017, αλλά ο Ασάνζ, ο οποίος πήρε και την υπηκοότητα του Ισημερινού την ίδια χρονιά, παρέμεινε κλεισμένος στην πρεσβεία της χώρας αυτής, φοβούμενος μήπως εκδοθεί τελικά στις ΗΠΑ για τη δημοσιοποίηση χιλιάδων εμπιστευτικών εγγράφων.
Μετά τη διαμονή του για σχεδόν 7 χρόνια στην πρεσβεία του Ισημερινού, ο Ασάνζ συνελήφθη σήμερα 11 Απριλίου 2019 από την βρετανική αστυνομία. Ο WikiLeaks κατηγόρησε το Κίτο, οι σχέσεις του οποίου με τον Ασάνζ ήταν τεταμένες τους τελευταίους μήνες, ότι έδωσε «παράνομα» τέλος στο πολιτικό άσυλο που είχε χορηγήσει στον ιδρυτή του.
Σνόουντεν και Μάνινγκ
Οι αποκαλύψεις στο πλαίσιο του «cablegate» δεν θα είχαν γίνει αν δεν υπήρχε η διεμφυλική Αμερικανίδα στρατιωτικός Τσέλσι Μάνινγκ, η οποία έδωσε στον WikiLeaks περισσότερα από 700.000 εμπιστευτικά έγγραφα. Τον Αύγουστο του 2013, η Μάνινγκ καταδικάστηκε σε κάθειρξη 35 ετών από στρατοδικείο.
Μετά την απελευθέρωσή της έπειτα από 7 χρόνια στη φυλακή κατόπιν μείωσης της ποινής της από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, η Μάνινγκ ξαναμπήκε στη φυλακή τον Μάρτιο του 2019 εξαιτίας της άρνησής της να καταθέσει ως μάρτυρας σε έρευνα για τον WikiLeaks.
O έτερος μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος Έντουαρντ Σνόουντεν, πρώην εργαζόμενος της NSA που αποτέλεσε την πηγή των αποκαλύψεων για μαζικά προγράμματα παρακολούθησης, επωφελήθηκε της ενεργής υποστήριξης του WikiLeaks, μολονότι δεν είχε επιλέξει τον ιστότοπο αυτόν για να κάνει τις αποκαλύψεις του. Ο Ασάνζ ήταν αυτός που του συνέστησε να καταφύγει στη Μόσχα για να γλιτώσει από την αμερικανική δικαιοσύνη.
Hollywood
Το φαινόμενο WikiLeaks απασχόλησε και το Χόλιγουντ, καθώς δύο ταινίες γυρίσθηκαν με το θέμα αυτό: η «Πέμπτη Εξουσία» του Μπιλ Κόντον (το 2013) και το ντοκιμαντέρ «Risk» της Λόρα Πουατράς που παρουσιάστηκε στις Κάννες το 2016.
Ο Τζούλιαν Ασάνζ υποδύθηκε εξάλλου τον εαυτό του σε ένα επεισόδιο των Simpsons, ενώ ενέπνευσε έναν χαρακτήρα στο 36ο άλμπουμ του Αστερίξ «Ο Πάπυρος του Καίσαρα».
18°
