Σερβία: 20 χρόνια από τους ΝΑΤΟϊκούς βομβαρδισμούς

Εκδηλώσεις μνήμης για τα θύματα των νατοϊκών βομβαρδισμών, το 1999, με αφορμή την επέτειο των είκοσι ετών από την έναρξη της αεροπορικής επέμβασης του ΝΑΤΟ, πραγματοποιούνται σήμερα σε όλη τη Σερβία. Η κεντρική εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί το απόγευμα στην πόλη Νις, όπου αναμένεται να συγκεντρωθούν χιλιάδες πολίτες μπροστά από το κάστρο για να αποτίσουν φόρο τιμής στα θύματα.

Στην εκδήλωση στη Νις θα παραστεί και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς, όπως επίσης η πρωθυπουργός Ανα Μπρνάμπιτς και διπλωματικοί εκπρόσωποι ξένων χωρών.

Στο Βελιγράδι, μπροστά από το κτήριο της δημόσιας τηλεόρασης-RTS, όπου τα ξημερώματα της 23ης Απριλίου του 1999 οι νατοϊκοί πύραυλοι σκότωσαν 16 εργαζόμενους, θα καταθέσουν στεφάνι ο δήμαρχος της πόλης Ζόραν Ραντόιτσιτς, ο γενικός διευθυντής της RTS και συγγενείς των θυμάτων.

Οι νατοϊκοί βομβαρδισμοί κατά της Γιουγκοσλαβίας ξεκίνησαν στις 24 Μαρτίου του 1999, και διήρκησαν 78 ημέρες. Συμμετείχαν 19 χώρες της βορειοατλαντικής συμμαχίας με 1.150 αεροσκάφη, τα οποία πραγματοποίησαν συνολικά 2.250 επιδρομές εναντίον 995 στόχων. Εκτοξεύτηκαν 420.000 βλήματα, 1.300 πύραυλοι, 37.000 βόμβες διασποράς ενώ χρησιμοποιήθηκαν και βλήματα που έφεραν στην κεφαλή απεμπλουτισμένο ουράνιο, κυρίως στο Κόσοβο και στο νότο της Σερβίας. Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον αριθμό των νεκρών, υπολογίζεται ότι κατά τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς σκοτώθηκαν 462 στρατιώτες και περισσότεροι από 2.000 άμαχοι.

Οι υλικές ζημιές υπολογίστηκαν, από καθηγητές της σχολής Οικονομικών σπουδών του πανεπιστημίου του Βελιγραδίου, γύρω στα δύο ΑΕΠ εκείνης της περιόδου, δηλαδή 43 δισεκατομμύρια δολάρια. Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει η σερβική πλευρά, καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημιές 25.000 κτήρια, αχρηστεύτηκαν 470 χιλιόμετρα αυτοκινητόδρομων και 595 χιλιόμετρα σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας ενώ βομβαρδίστηκαν 44 γέφυρες εκ των οποίων οι 38 καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Το ένα τρίτο του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής καταστράφηκε ενώ τέθηκε έκτος λειτουργίας μεγάλο τμήμα του δικτύου ηλεκτροδότησης με την χρήση βομβών γραφίτη (Blackout bomb). Καταστράφηκαν τα δύο μεγαλύτερα διυλιστήρια της χώρας, στο Πάντσεβο και το Νόβισαντ, και δεκάδες αποθήκες υγρών καυσίμων σε ολόκληρη τη χώρα. Ζημιές υπέστησαν 19 νοσοκομεία, 20 κέντρα υγείας, 18 παιδικοί σταθμοί, 69 σχολεία και 176 ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία.

Μετά τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς, 240.000 Σέρβοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το Κόσοβο, που αποτέλεσε αφορμή της επέμβασης του ΝΑΤΟ. Το 2008 το Κόσοβο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του, ωστόσο, αν και αναγνωρίστηκε από 110 χώρες, μέχρι σήμερα δεν κατέστη δυνατό να ενταχθεί στον ΟΗΕ εξαιτίας της αντίθεσης της Ρωσίας και της Κίνας. Το ζήτημα παραμένει ανοιχτό και βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία ανεύρεσης οριστικής λύσης.