Ψεκασμούς με γλυφοσάτη κατά των καρτέλ ζητούν στην Κολομβία

Ο πρόεδρος της Κολομβίας Ιβάν Ντούκε ζήτησε χθες Πέμπτη από το Συνταγματικό Δικαστήριο να ακυρώσει την απόφαση που είχε λάβει το 2015 για την διακοπή των αεροψεκασμών με γλυφοσάτη, επικαλούμενος την αύξηση σε επίπεδο-ρεκόρ της επιφάνειας των παράνομων καλλιεργειών στη χώρα.

«Ζητώ με σεβασμό η απόφαση αυτή να τροποποιηθεί (...) λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι αυτή η επέκταση των καλλιεργειών προκαλεί τεράστια ζημιά στη συνταγματική τάξη, στη νομιμότητα, στο περιβάλλον, στην ασφάλεια της χώρας, στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων», τόνισε.

Ο Ντούκε εκφράστηκε ενώπιον των μελών του Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο συγκάλεσε δημόσια ακρόαση μετά το προεδρικό αίτημα να επανεξεταστεί η απόφαση που είχε πάρει τον Οκτώβριο του 2015, όταν διέταξε να ανασταλούν οι αεροψεκασμοί με το συγκεκριμένο ζιζανιοκτόνο, που υπάρχουν υποψίες πως μπορεί να είναι τοξικό για το περιβάλλον και να βλάπτει την ανθρώπινη υγεία.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) είχε χαρακτηρίσει το 2015 τη γλυφοσάτη «πιθανόν καρκινογόνα» ουσία. Το ισχυρό ζιζανιοκτόνο συνεχίζει πάντως να χρησιμοποιείται στην Κολομβία, στο πλαίσιο των προσπαθειών να καταπολεμηθεί η καλλιέργεια της κόκας, του φυτού που αποτελεί την πρώτη ύλη στη διαδικασία παρασκευής της κοκαΐνης.

Από την αναστολή των αεροψεκασμών εκείνη τη χρονιά, οι αρχές προσπαθούν να εξαλείψουν τις παράνομες καλλιέργειες προχωρώντας σε χειρωνακτικούς ψεκασμούς ή με την εκρίζωση των φυτών. Ειδικοί έχουν επισημάνει πως οι ψεκασμοί από αεροσκάφη είχαν μεγαλύτερες επιπτώσεις στα έμβια όντα και στη φύση.

«Δεν μπορείτε να περιορίζετε (...) την αξιοποίηση εργαλείων απέναντι σε αυτό το φαινόμενο, απέναντι σε αυτή την απειλή, που μπορεί να πλήξει την ικανότητα του Κράτους να προστατεύει την εθνική ακεραιότητα και τα δικαιώματα πολυάριθμων Κολομβιανών», επιχειρηματολόγησε ο πρόεδρος, που ανήκει στη σκληρή δεξιά κι ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Αύγουστο.

Τη θέση της κυβέρνησής του πάντως αντικρούουν ειδικοί, καθώς και οι πρώην πρόεδροι Σέσαρ Γκαβίρια (1990-94) και Χουάν Μανουέλ Σάντος (2010-18).

«Θα ήταν λάθος να ξαναρχίσουν οι ψεκασμοί γλυφοσάτης, όχι μόνο λόγω των κινδύνων για την (δημόσια) υγεία και για το περιβάλλον (...) αλλά κι επειδή αυτή είναι μια στρατηγική που έχει αποδειχθεί αναποτελεσματική», αντέταξε ο Σάντος.

Από το 2014, ψεκάστηκαν 12 εκατομμύρια στρέμματα και η επιφάνεια των παράνομων καλλιεργειών περιορίστηκε σε μόλις 140.000 στρέμματα, σύμφωνα με μια μελέτη του οικονομολόγου Μαουρίσιο Καμπρέρα.

Ο Σάντος προέτρεψε τις ΗΠΑ να αναλάβουν μεγαλύτερο μέρος των «ευθυνών» που τους αναλογούν όσον αφορά τον έλεγχο της κατανάλωσης της κοκαΐνης, ενώ δήλωσε ανοικτός ακόμη και στην πρόταση νομιμοποίησης των ναρκωτικών.

«Ο μεγάλος στόχος στον παγκόσμιο αγώνα εναντίον των ναρκωτικών θα έπρεπε να είναι να στερηθούν οι μαφίες τα μεγάλα παράνομα κέρδη τους» και τα έσοδα να καταλήγουν στα κράτη, έκρινε.

Έπειτα από τέσσερις δεκαετίες «πολέμου κατά των ναρκωτικών», η Κολομβία παραμένει η χώρα όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη παραγωγή κοκαΐνης παγκοσμίως και όπου υπάρχει η μεγαλύτερη επιφάνεια καλλιεργειών κόκας στον πλανήτη.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, της χώρας με τη μεγαλύτερη κατανάλωση του συγκεκριμένου ναρκωτικού διεθνώς, εντείνει την πίεση στην κυβέρνηση της Κολομβίας, απαιτώντας η Μπογοτά να αντιμετωπίσει την εξάπλωση των παράνομων καλλιεργειών τα τελευταία χρόνια, την οποία ο Ντούκε αποδίδει στη διακοπή των αεροψεκασμών με γλυφοσάτη.

Το 2017, η επιφάνεια των παράνομων καλλιεργειών έφθασε τα 1.7ι0.000 στρέμματα, από τα 480.000 το 2012, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Η προηγούμενη κυβέρνηση του Σάντος και ειδικοί απέδωσαν την αύξηση κυρίως στην υποτίμηση του κολομβιάνικου πέσο έναντι του αμερικανικού δολαρίου, του νομίσματος με το οποίο γίνεται το μεγαλύτερο μέρος των αγορών κοκαΐνης, καθώς και στην υποχώρηση της τιμής του χρυσού στις διεθνείς αγορές, που οδήγησε πολλούς κατοίκους των επαρχιών να προτιμούν τις καλλιέργειες κόκας αντί των παράνομων μεταλλείων.

Το σχέδιο αντικατάστασης των παράνομων καλλιεργειών με νόμιμες, που προέβλεπε η συμφωνία ειρήνης που υπογράφτηκε το 2016 με την οργάνωση πρώην ανταρτών FARC, ίσως έπαιξε επίσης ρόλο, κατά τις ίδιες πηγές.

Η οργάνωση των πρώην ανταρτών, που έχει παραδεχθεί ότι εξασφάλιζε έσοδα από τη διακίνηση, δεσμεύθηκε να συμβάλλει στον αγώνα κατά των ναρκωτικών.