Το όπλο δεν ταιριάζει στον Χαλίλ

Στη βόρεια Λευκωσία, οι δρόμοι που σταματούν στη νεκρή ζώνη, σκοντάφτουν πάνω σε μια κόκκινη πινακίδα με μια μαύρη ένοπλη φιγούρα. Άσπρα γράμματα γράφουν από κάτω στα τουρκικά κάτι σαν «ΑΛΤ! Εισέρχεστε σε στρατιωτική ζώνη». Παραδίπλα, όπου δεν έχουν εγκαταλειφθεί τα φυλάκια, ένας πραγματικός στρατιώτης ντυμένος στα χακί φυλάει σκοπιά.

Ο (τουρκικός) στρατός είναι μια δόκιμη εικόνα στην κατεχόμενη Κύπρο, όπου ολόκληρα χωριά έχουν καταληφθεί από μεγάλες εκτάσεις στρατοπέδων στις οποίες καλούνται να υπηρετήσουν Τουρκοκύπριοι και Τούρκοι. Κι όμως, όλο και περισσότεροι Τουρκοκύπριοι αρνούνται να υπηρετήσουν ως έφεδροι στον τουρκικό στρατό και καταλήγουν στη φυλακή, αφού η Τουρκία δεν αποδέχεται την άρνηση στράτευσης.

Ο Χαλίλ Καραπασιάογλου είναι η τελευταία περίπτωση που είδε το φως της δημοσιότητας. Στα 33 του χρόνια, καταδικάστηκε στις 4 Ιανουαρίου από στρατιωτικό δικαστήριο στην κατεχόμενη βόρεια Κύπρο σε 20 μέρες φυλάκιση, αν δεν δεχθεί ως τις 14 Ιανουαρίου να πληρώσει πρόστιμο 2.000 τουρκικών λιρών (περίπου 360 ευρώ) για την άρνησή του να στρατευτεί. Μιλώντας στα ΜΜΕ και στον κόσμο που είχε συγκεντρωθεί έξω από το δικαστήριο για συμπαράσταση, δήλωσε αποφασισμένος να μην πληρώσει το πρόστιμο, οτιδήποτε κι αν αυτό σημαίνει. «Σε 10 μέρες θα επιστρέψω και θα πάω στη φυλακή για 20 μέρες. Αν πληρώσω το πρόστιμο, δεν θα έχει κανένα νόημα αυτό που προσπαθώ να κάνω. Ντρέπομαι να ζω σε μια χώρα η οποία ισχυρίζεται ότι είναι η πιο δημοκρατική απ’ όλες. Με στέλνουν φυλακή γιατί δεν θέλω να κρατήσω όπλο, είπα ότι δεν θα πυροβολήσω τον φίλο μου τον Αντώνη» ανέφερε σε ένα μήνυμα που αναπαράχθηκε ευρέως στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης από αντιμιλιταριστές και στις δύο πλευρές της Κύπρου.

Ο Καραπασιάογλου αρνείται να στρατευτεί εδώ και τέσσερα χρόνια για ιδεολογικούς λόγους, κάτι που του έχει στοιχίσει μέχρι στιγμής τέσσερις διώξεις, η μία από τις οποίες ήδη κατέληξε στην καταρχήν καταδίκη του. Στον αντίποδα, στο πλευρό του στέκονται αρκετά επιφανή μέλη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, ανάμεσά τους και ο πρόεδρος και ο γενικός γραμματέας της Εργατικής Ένωσης, που έχουν δηλώσει ότι επίσης θα αρνηθούν ενδεχόμενη κλήση να υπηρετήσουν ως έφεδροι. Την ίδια ώρα, ο Κύπριος ευρωβουλευτής Τάκης Χατζηγεωργίου απηύθυνε ερώτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά πόσον η ΕΕ είναι έτοιμη να καταδικάσει το συμβάν, το οποίο συνιστά παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενός ατόμου που αρνείται να υπηρετήσει στον στρατό κατοχής, ενώ ζητά από την ΕΕ να λάβει μέτρα εναντίον της τουρκικής κυβέρνησης. Η άρνηση στράτευσης προβλέπεται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, που προβλέπει εναλλακτική θητεία για όποιον το επιθυμεί, όχι όμως και από την Τουρκία, τη μοναδική χώρα στο Συμβούλιο της Ευρώπης που δεν αναγνωρίζει το σχετικό δικαίωμα.

Η υπόθεση του Χαλίλ Καραπασιάογλου δεν είναι άλλωστε η μοναδική: το 2014, ο Μουράτ Κανατλί, γενικός γραμματέας του Κόμματος Νέα Κύπρος (YKP), φυλακίστηκε για δέκα μέρες όταν αρνήθηκε να υπηρετήσει ως έφεδρος, αφού πρώτα είχε αναγκαστεί, δέκα χρόνια πριν, να υπηρετήσει θητεία, έχοντας εξαντλήσει κάθε περιθώριο αναβολής. Η υπόθεσή του πλέον, μαζί με ακόμη μία αντίστοιχη, αναμένουν την ετυμηγορία του ΕΔΑΔ για να τύχουν τελεσίδικου χειρισμού, αφού έκτοτε αρνούνται αμφότεροι σε κάθε κλήση να στρατευτούν ως έφεδροι. «Πιστεύετε πως ο τρόπος που μεγαλώνουμε τα παιδιά τα κάνει να θέλουν τον στρατό; Μιλώ και για τα βιβλία ιστορίας, τις παρελάσεις… Ακόμα και μόλις γεννηθείς, ειδικά αν είσαι αγόρι, ένα από τα πρώτα σου παιχνίδια είναι ένα όπλο. Και σε μαθαίνουν να είσαι περήφανος για αυτό. Δεν είναι εύκολο να ξεφύγουμε από αυτές τις ιδέες», είχε δηλώσει το 2014 σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Πολίτης» ο Μ. Κανατλί.

Μέχρι να τελεσιδικήσουν οι υποθέσεις τους, ο Χαλίλ Καραπασιάογλου έχει προλάβει να γίνει γκράφιτι σε τοίχο της πράσινης γραμμής της Λευκωσίας, «σε έναν τοίχο που χωρίζει ανθρώπους από ανθρώπους», όπως έγραψε στο Facebook ο καλλιτέχνης CRS που το σχεδίασε. «Μαζί του υπάρχουν δύο πουλιά, το ένα κουβαλά φύλλα ελιάς και το άλλο ένα μολύβι που συμβολίζουν την ειρήνη και την ποίηση αντίστοιχα. Ο Halil είναι ήρωας, ένας αληθινός ήρωας της ειρήνης σε αυτό τον τόπο», πρόσθεσε.